Hiểm họa UAV 'chợ đen' ở Trung Đông

Sau vụ hai phi đội UAV bí ẩn tấn công căn cứ không quân Hmeimim và cảng hậu cần Tartus của Nga ở Syria vào ngày 6.1, truyền thông Nga và Syria đồng loạt đặt nghi vấn về sự liên quan của Mỹ. Bộ Quốc phòng Nga cho hay 13 UAV đã xuất phát từ ngôi làng Muwazarra do quân nổi dậy kiểm soát thuộc tỉnh Idlib của Syria gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.

tin liên quan

UAV tấn công căn cứ Nga tại Syria

Hãng Sputnik dẫn lời một quan chức Bộ Quốc phòng Nga đặt nghi vấn về “sự trùng hợp kỳ lạ” giữa thời điểm xảy ra vụ tấn công và việc máy bay tuần tra biển P-8A Poseidon của hải quân Mỹ “lởn vởn” trong khu vực. Máy bay này khi đó đã tuần tra suốt 4 giờ ở độ cao 7.000 m trên vùng biển giữa Tartus và Hmeimim, quan chức này cho biết. Bộ Quốc phòng Nga cho rằng những UAV này là thành tựu đột phá “nhận được từ quốc gia có công nghệ định vị vệ tinh hiện đại” với khả năng điều khiển “các thiết bị nổ chuyên nghiệp” từ xa.

Hmeimim là một trong hai căn cứ trọng yếu nhất của Nga ở Syria và vụ tấn công xảy ra chưa đầy 1 tháng sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đích thân đến đây để tuyên bố giải phóng hoàn toàn Syria khỏi tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Vụ tấn công không gây thiệt hại đáng kể nhưng việc chưa tổ chức nào đứng ra nhận trách nhiệm dẫn đến nhiều suy đoán từ phía Nga về khả năng Mỹ có liên quan. Tuy nhiên, khi đi sâu vào phân tích hình ảnh những UAV bị phía Nga vô hiệu hóa, nhiều chuyên gia nhận thấy sự giống nhau kỳ lạ giữa chúng với thiết bị đang rao bán tràn lan trên thị trường “chợ đen”.

tin liên quan

UAV tấn công căn cứ Nga tại Syria

Theo trang The Daily Beast, thời điểm trước vụ tấn công, một con buôn trên thị trường vũ khí “chợ đen” ở tỉnh Idlib của Syria ngày 31.12.2017 rao bán loại UAV với hình dáng y hệt, kèm theo 2 quả bom kích cỡ nhỏ gọn. Loại UAV này có thân hình hộp được quấn băng keo màu xanh lá với động cơ đặt bên trong những tấm gỗ ép. Hình ảnh thiết bị nổ cũng giống hệt loại phía Nga thu giữ với cánh đuôi bằng nhựa và móc kim loại trên thân để treo vào cánh UAV. Theo chuyên gia Nick Waters thuộc mạng lưới điều tra độc lập Bellingcat (có trụ sở ở Anh), loại bom này gồm lõi chất nổ đặt giữa các mảnh kim loại với lớp vỏ khí động học bên ngoài, chủ yếu nhằm gây thiệt hại chứ khó có khả năng phá hủy máy bay đối phương.

Các vụ tấn công nhỏ trước đó cũng do chính loại UAV này thực hiện. Chẳng hạn vào ngày 1.1, nhóm Saray al-Areen ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad hạ 2 UAV mang bom bên ngoài làng Qeraha và Jablah gần căn cứ Hmeimim. Cả hai đều có hình dáng y hệt như các UAV tấn công 2 căn cứ Nga sau đó. Một sự trùng hợp kỳ lạ nữa là vụ tấn công ngày 2.1 tại cơ sở huấn luyện của công binh Nga ở tỉnh Homs cũng do chính mẫu UAV này thực hiện. Theo chuyên gia Mike Blades tại Công ty Frost & Sullivan (Mỹ), mẫu UAV này được chế tạo thủ công rất đơn giản với băng keo và gỗ ép trong khi động cơ có thể được mua từ các mẫu UAV thương mại bán trên mạng.

tin liên quan

Mỹ thử nghiệm ‘bom giả’ mang UAV

Trước việc UAV mang bom được bán tràn lan trên thị trường, các chuyên gia cảnh báo về nguy cơ các nhóm nổi dậy ở Trung Đông thực hiện những vụ tấn công đơn giản và ít tốn kém, trong khi khả năng ngăn chặn vô cùng phức tạp và chi phí lớn. Chuyên gia Paul Scharre tại Trung tâm an ninh Mỹ mới (CNAS) nhận định đây là bước tiến lớn của các nhóm nổi dậy xét về quy mô cũng như số lượng UAV thực hiện tấn công đồng loạt. “Điều quan trọng ở đây không chỉ là cách phát hiện ra UAV tấn công mà là chi phí tiêu diệt chúng. Nếu dùng tên lửa trị giá 1 triệu USD để bắn hạ một chiếc UAV chỉ 1.000 USD thì rõ ràng là sự thua thiệt lớn”, ông phân tích. Cũng theo ông Scharre, sẽ còn nhiều vụ tấn công tương tự nhưng với quy mô thậm chí còn lớn hơn nhiều và nhằm vào bất cứ mục tiêu nào trên bộ, trên biển hay trên không.

Nga tiêu diệt nhóm tấn công bằng UAV Bộ Quốc phòng Nga vừa thông báo đã tiêu diệt các tay súng tổ chức tấn công 2 căn cứ ở Syria vào ngày 6.1. “Tất cả phương tiện và lực lượng tình báo các cấp của Nga ở Syria đã vào cuộc”, CNBC ngày 13.1 dẫn lời Bộ Quốc phòng Nga cho hay. Kèm theo thông báo, phía Nga đưa ra đoạn phim về chiến dịch tấn công này kèm hình ảnh một số UAV và bom. Moscow tiết lộ các chuyên gia đã truy ra vị trí xuất phát của UAV nhờ giải mã dữ liệu trên những chiếc bị họ vô hiệu hóa trong vụ tấn công. Tuy nhiên, thông báo không nói rõ về vị trí xuất phát của 13 chiếc UAV cũng như các tay súng thuộc tổ chức nào.