Mỹ, Israel cam kết ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân

"Hôm nay, phía Israel và tôi cũng thảo luận về cam kết đảm bảo Iran không sở hữu vũ khí hạt nhân. Đây là vấn đề an ninh quan trọng đối với cả Israel lẫn Mỹ, và tôi sẽ nói thêm, là cho cả toàn thế giới nữa. Tôi tiếp tục tin tưởng rằng ngoại giao là cách tốt nhất để đạt kết quả này", Tổng thống Mỹ Joe Biden nói.

"Tuyên bố Jerusalem" là điểm nhấn trong chuyến thăm Israel đầu tiên của ông Biden trên cương vị tổng thống Mỹ. Trước đó một ngày, ông Biden nói với một kênh truyền hình địa phương rằng ông xem việc dùng vũ lực là "phương sách cuối cùng" chống lại Iran. Đây dường như là động thái thể hiện ủng hộ lời kêu gọi từ Israel rằng các cường quốc cần có "đe dọa quân sự nghiêm túc" đối với Iran.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Israel Yair Lapid đã ký cam kết chung hôm 14.7.

Thủ tướng Lapid cho rằng chỉ đối thoại và ngoại giao là không đủ để ngăn cản Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Ông nói: "Điều duy nhất có thể cản Iran là khi họ biết rằng nếu tiếp tục phát triển chương trình hạt nhân thì sẽ bị trừng phạt bằng vũ lực".

Iran đã phủ nhận nước này phát triển vũ khí hạt nhân. Tuyên bố ngày 14.7 tái khẳng định sự ủng hộ của Mỹ đối với lợi thế quân sự của Israel trong khu vực. Tehran vẫn chưa đưa ra bình luận liên quan.

Năm 2015, Iran ký thỏa thuận quốc tế nhằm hạn chế các dự án hạt nhân của nước này chế tạo bom. Năm 2018, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi hiệp ước này, vì cho rằng nó không đủ. Động thái này được Israel hoan nghênh.

Tổng thống Biden đã thúc đẩy các bên quay lại đàm phán nhưng cho hay động thái tiếp theo phụ thuộc vào Iran.

Tiếp theo ông Biden sẽ đến Ả Rập Xê Út để dự cuộc họp với các lãnh đạo Vùng Vịnh, trong đó có Thái tử Mohammed bin Salman. Tổng thống Mỹ đã đối mặt với nhiều chỉ trích vì động thái này. Thái tử bin Salman được cho là có liên quan đến vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.

Ngày 14.7, ông Biden cho biết ông sẽ không tránh đề cập đến vấn đề nhân quyền.

"Tôi đã có quan điểm về vụ Khashoggi, rất rõ ràng. Và tôi không bao giờ im lặng trước các vấn đề nhân quyền", ông Biden khẳng định.

Ông Biden dự kiến sẽ thúc giục các lãnh đạo Ả Rập sản xuất thêm dầu nhằm giảm giá khí đốt đang tăng vọt tại Mỹ.