Lãi suất huy động giảm sâu, lãi suất vay giảm chậm

 - 

Lãi suất vay cao hơn huy động 2 - 3 lần

Anh Nguyễn Sơn (ngụ Q.Bình Thạnh, TP.HCM) có 12 tỉ đồng dư nợ vay tại ngân hàng (NH) hiện vẫn trả lãi suất (LS) vay lên đến 13%/năm. Dù LS trên thị trường từ nhiều tháng nay đã đi xuống, nhưng chưa bao giờ anh Sơn nhận được mức lãi vay dưới 10%/năm. "Chẳng biết NH tính LS kiểu gì, chỉ nhớ là một số khoản nợ tính khoảng 9% cộng với biên độ từ 3 - 3,5%. Do đó từ tháng 9 đến nay, tôi đi tìm hiểu để chuyển khoản nợ đang vay sang NH khác", anh Sơn cho hay. Anh đang tiến hành thủ tục chuyển nợ sang một NH với LS vay từ 7 - 7,5%/năm, ưu đãi trong 1 năm.

NGỌC THẮNG

Cuối tuần trước, chị Thanh Thảo (ở Q.1, TP.HCM) nhận được tin nhắn từ NH thông báo LS vay của chị kể từ ngày 3.11 là 9,29%/năm. Chị Thảo kể, cách đây nhiều năm, chị vay NH khoảng 5,5 tỉ đồng, những tháng gần đây chị thanh toán hơn 56 triệu đồng cả gốc và lãi. "Khoản vay mới mà NH mời chào thấp hơn mức này khoảng 1,5%/năm. Còn những khoản vay cũ vẫn chịu mức LS cao. LS huy động của NH này hiện từ 2,8 - 5,7%/năm, đối với LS tiết kiệm kỳ hạn 1 tháng chỉ ở mức 2,8%/năm, 3 tháng ở mức 3,6%/năm. So với LS huy động thì mức LS cho vay của nhà băng này đang gấp đôi, gấp 3 lần. Nếu lý giải LS huy động của NH cách đây 1 năm ở mức cao nên LS vay hiện nay cao, thì có gì đó sai sai. Thời điểm tôi vay cách đây mấy năm, LS huy động vào khoảng 6 - 7%/năm, nhưng LS vay vào khoảng 8,6%/năm. Hơn nữa, cứ 1 - 3 tháng, NH tính lại LS vay cho khách hàng 1 lần. Cách tính này phản ánh tức thời LS huy động ở mức cao. Còn nay, LS huy động bình quân của NH đã xuống thấp dưới 5,7%/năm mà tôi vẫn trả LS vay cao, lên đến 9,29%/năm", chị Thảo bức xúc.

Hay trường hợp của ông Lê Việt (ngụ Q.Tân Phú, TP.HCM) là hộ kinh doanh và thường xuyên có hợp đồng vay vốn tại một NH cũng vậy. Đầu tháng 10, ông Việt có một hợp đồng vay mới kỳ hạn 9 tháng được áp dụng mức LS 8,5%/năm cho 3 tháng đầu tiên. Hết thời hạn này thì LS sẽ thả nổi và điều chỉnh theo thị trường. Kinh nghiệm và lịch sử vay vốn cũng tại NH này nhiều năm trước thì thông thường LS cho vay của ông sau 3 tháng đầu được xem là "ưu đãi", sau đó sẽ cao hơn khoảng 1,5%/năm. 

"Tôi cũng không để ý họ tính như thế nào nhưng hợp đồng trước đó vừa hết hạn, LS 3 tháng đầu là 9,5%/năm, sau đó tôi phải trả LS lên gần 11%/năm. Nếu vậy đến cuối năm nay LS cho hợp đồng mới có thể lên sát 10%/năm. LS cho vay cao trong khi từ đầu năm đến nay, lượng hàng quần áo bán ra chỉ bằng 20 - 30% so với cùng kỳ năm ngoái; nên ngay cả khi LS cho vay có giảm thì gia đình cũng "gồng" lắm rồi. Chúng tôi cố gắng làm để giữ chân bạn hàng chứ LS tiết kiệm thì giảm mạnh mà LS cho vay như hiện nay vẫn còn quá cao", ông Lê Việt nói.

Trường hợp anh Bùi Quang (ở Q.7, TP.HCM) vừa điều chỉnh khoản vay về mức LS 8,7%/năm nhưng cũng khá hồi hộp vì NH thay đổi cách tính LS theo từng tháng. Theo anh Quang, sau kỳ hạn 1 năm đầu tiên vay ưu đãi LS 9,9%/năm, NH thay đổi LS vay theo công thức LS đầu vào kỳ hạn 6 tháng cộng thêm biên độ 3,7% tại thời điểm thay đổi LS. Như vậy so với đầu năm, LS phải trả của gia đình anh giảm được 1,2%/năm. Tuy nhiên, hiện tại NH lại thông báo sẽ áp dụng chính sách LS thả nổi và có thể thay đổi hằng tháng nên cũng khiến hai vợ chồng "hồi hộp". Nếu LS huy động tăng vọt như đầu năm lên khoảng 10%/năm thì tính ra LS vay cũng tăng vọt.

Ngân hàng cần chủ động giảm lãi suất vay

Liên tục từ nhiều tháng nay, LS huy động của các NH giảm mạnh. So với thời điểm cùng kỳ năm ngoái, LS huy động hiện chỉ còn một nửa, dưới 6%/năm. Mức LS huy động đầu 2% đã xuất hiện ở một số nhà băng như Vietcombank, ShinhanBank… Đà giảm LS huy động đã chậm lại so với tháng trước nhưng những ngày đầu tháng 11 vẫn còn một số nhà băng điều chỉnh. LS huy động có thể chưa phải là đáy khi "anh cả" Vietcombank mới đây có động thái tiếp tục giảm LS huy động thêm 0,2%/năm ở một số kỳ hạn. Theo đó, LS tiết kiệm kỳ hạn 1 - 2 tháng xuống còn 2,8%/năm; 3 tháng còn 3,1%/năm,

6 tháng còn 4,1%/năm, 12 tháng trở lên còn 5,1%/năm. Một số NH giảm nhẹ LS huy động gần đây từ 0,05 - 0,2%/năm như VIB, VPBank. Ngay cả những NH thương mại cổ phần lớn như ACB, Sacombank, MB… cũng đưa LS huy động ở mức cao nhất là 5,6%/năm. Một số NH đua LS huy động thời điểm này năm ngoái như SCB, Saigonbank… thì nay cũng giảm sâu LS huy động về mức cao nhất ở 5,6%/năm ở những kỳ hạn dài.

Trong khi đó, LS cho vay vẫn neo khá cao. LS cho vay từ 7 - 8%/năm thường tập trung vào khối doanh nghiệp (DN) vay vốn lưu động cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thời gian vay ngắn khoảng 6 - 9 tháng. Còn LS vay trung dài hạn có mức cao hơn từ 9 - 11%/năm. Riêng những khoản vay cá nhân, đặc biệt những khoản vay mua nhà đất thường có mức LS khá cao, trên 10%/năm.

Lãnh đạo một DN thép tại TP.HCM ngán ngẩm lắc đầu khi cho rằng LS cho vay giảm quá chậm so với lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ. Tùy thuộc vào từng NH với hợp đồng vay kỳ hạn khác nhau thì LS hiện nay của công ty phải trả dao động từ 8 - 10%/năm. So với đầu năm nay, mức LS này đã thấp hơn 1,5 - 2%/năm nhưng so với mặt bằng LS huy động chung là vẫn còn quá cao. Trong đó, các khoản vay trung dài hạn có mức LS cao hơn khoản vay ngắn hạn. Đối với DN thì mức LS cho vay này vẫn duy trì quá cao. "Dù các NH nói thừa tiền nhưng tôi thấy nhiều nơi cũng dè dặt, không mặn mà cho vay. Tình trạng trên nóng dưới lạnh vẫn đang hiện diện khi lãnh đạo Chính phủ liên tục kêu gọi NH giảm LS nhưng thực tế giảm ít và rất chậm nếu so với tốc độ giảm của LS tiền gửi tiết kiệm", vị này chia sẻ.

Đối với khách hàng cá nhân đang phải chịu những khoản vay LS cao, theo chuyên gia, khách hàng có thể thương lượng với NH điều chỉnh LS thấp xuống cho phù hợp. Trường hợp anh Thanh Vũ (ở TP.Thủ Đức, TP.HCM) là điển hình. Sau 1 năm trả nợ NH với LS 10%/năm, ngày 11.11 là kỳ tính lại LS vay đối với số tiền 5 tỉ đồng, nhân viên NH thông báo LS sẽ áp dụng là 9,5%/năm. Bức xúc vì sau 1 năm vay, LS vẫn còn cao quá, trong khi các NH đưa ra chương trình cho vay mới với LS chỉ 7,5%/năm nên anh Vũ nói thẳng với nhân viên NH ý định chuyển nợ vay sang NH khác. Sau một ngày tính toán, nhân viên NH báo lại LS vay cho anh Vũ ở mức 8,5%/năm duy trì trong 2 năm.