NSND Thanh Hải gom vẻ đẹp cải lương lên khuông nhạc

01/07/2021 14:10 GMT+7

Không chỉ gieo thương nhớ trong lòng người mộ điệu qua tiếng đàn ở các bản hòa tấu, NSND Thanh Hải còn tạo dấu ấn ở vai trò nhạc sĩ, với những tác phẩm nổi tiếng: Tô Ánh Nguyệt, Đời cô Lựu, Chuyện tình Lan và Điệp…

Chia sẻ cùng khán giả của chương trình Dấu ấn huyền thoại, NSND Thanh Hải cho biết câu chuyện về sự mê hoặc tiếng đàn cùng nghệ thuật cải lương trong cậu bé Thanh Hải ngày xưa chỉ thực sự biến thành niềm khao khát chinh phục và đi sâu vào tâm trí khi được gia đình sắp xếp đến với lớp học đặc biệt.

NSND Thanh Hải sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật: bố là nhạc công đàn tranh, mẹ là cố nghệ sĩ Bích Dần – nữ diễn viên cải lương tiền phong của đoàn cải lương Phương Đông (Hải Phòng)

Ảnh: Đ.Q

Thầy đờn “nức tiếng” Thanh Hải thổ lộ: “Chị tôi là nghệ sĩ Kim Hà – nghệ sĩ ở đài phát thanh Giải Phóng - nói rằng mấy ông người Nam bộ trong này ra này, đàn hay lắm mà đúng cái gu này chỉ có Nam bộ thôi. Vậy là chị và gia đình tôi sắp xếp cho tôi lên đấy học. Lúc đó tôi học thầy Út Du”. Sự sắp xếp định mệnh này giống như các nốt nhạc có vị trí riêng của mình trên khuông nhạc, vừa vặn để làm nên một bản nhạc hay. NSND Thanh Hải không chỉ có sự dìu dắt từ người thầy Út Du mà còn may mắn được vợ chồng NSƯT Thanh Hùng, nghệ sĩ Ngọc Hoa tận tình chỉ lối đưa đường. “Lúc đó tôi nhớ tôi 11, 12 tuổi và anh Thanh Hùng biết được năng khiếu của tôi. Anh về anh toàn mở những cái băng mà mấy thầy đàn trong này cho tôi đàn. Anh cho tôi nghe suốt, tôi nghe chú Văn Vĩ, anh Văn Giỏi, bác Năm Cơ, bác Bảy Bá tức là soạn giả Viễn Châu… Tôi nghe suốt đâu 2, 3 tháng, nó nhiễm vào máu mình thật” – NSND Thanh Hải bộc bạch.
Vói sự chỉ bảo của những người thầy ưu tú được nuôi dưỡng tài năng bởi vùng đất Nam bộ, cậu bé Thanh Hải lúc bấy giờ đầy vui sướng khi nhận được lời tán thưởng từ các đàn anh, đàn chị đi trước. NSND Thanh Hải nhớ lại: “Khi ở ngoài đó, tôi thu thanh bằng cây đàn guitar thì giới nghệ sĩ ngoài Bắc nghe trên đài là rần rần. Họ hỏi ai, ai mà đàn như thế này, cái này chỉ có người Sài Gòn chứ người ngoài kia không có cái gu này. Họ hỏi ra mới biết là tôi. Lúc đó tôi mới có mười mấy tuổi à”. Ở tuổi 17 - cái tuổi đẹp nhất của một đời người, Thanh Hải đã bắt đầu có những nét vẽ đầu tiên thật đẹp cho sự nghiệp và đây cũng chính là nguồn động lực giúp NSND càng yêu tiếng đàn và tiến xa hơn trong làng nhạc cải lương Việt Nam.

Năm 1976, chàng trai gốc Bắc bắt đầu hành trình Nam tiến, tìm gặp nhạc sĩ Văn Vĩ, Văn Giỏi để thọ giáo. Sau đó, anh tiếp tục học theo các danh cầm như: Năm Cơ (đàn sến), Hai Thơm (đàn violin), NSND Viễn Châu (đàn tranh)...

Ảnh: Đ.Q

 
NSND Thanh Hải chia sẻ thêm: “Khi chuẩn bị giải phóng thì đài phát thanh Giải Phóng mới diễn một kịch bản là Bạo chúa của soạn giả - tác giả Lê Duy Hạnh. Nguyên một kịch bản Bạo chúa diễn cải lương, một dàn nhạc cũng chừng cỡ 15 người bên tân nhạc để làm nhạc nền nhưng cũng chỉ có mình tôi đàn một cây guitar. Vào cái thời điểm đó, với cái lứa tuổi của tôi lúc đó, chắc có lẽ mình giống như ông bà nói “điếc không sợ súng” hay sao đó. Tôi nói thật. Vì nếu biết nghĩ không dám đàn như thế đâu. Mặc dù đàn rất trọn vẹn, rất hay nhưng lúc đó mình thích mà”.
Những năm 1980, NSND Thanh Hải một lần nữa làm cho giới mộ điệu nhớ đến cái tên của mình khi cùng với NSND Văn Giỏi trở thành cặp đôi “sóng thần”. Bởi lẽ nhiều bài hòa tấu của cả 2 được khán thính giả và người trong nghề mê như Vọng Kim Lang, Phi Vân điệp khúc, Đoản khúc Tam Giang. Không chỉ gây thương nhớ trong lòng bất kỳ ai yêu cải lương qua tiếng đàn ở các bài hòa tấu, NSND Thanh Hải còn tạo dấu ấn ở vai trò nhạc sĩ. Những tác phẩm của người nghệ sĩ này được đánh giá cao và trở nên nổi tiếng như Tô Ánh Nguyệt, Đời Cô Lựu, Những vì sao không tên, Chuyện tình Lan và Điệp…

Chỉ sắp xếp lại sự trọn vẹn theo một trật tự mới

NSND Thanh Hải được sinh ra trong gia đình có truyền thống nghệ thuật cùng với sự dìu dắt từ các bậc thầy của dòng nhạc cổ. Nhưng may mắn không phải là tất cả để bậc thầy đờn ấy có được vị trí vững chắc không chỉ trong làng nhạc cổ cải lương mà còn cả trong lòng đồng nghiệp, khán giả.
Chẳng phải ngẫu nhiên mà những người trong nghề quý trọng tài năng của NSND Thanh Hải. Đàn hay, diễn giỏi chưa đủ để cái tên Thanh Hải trở thành huyền thoại. Bậc thầy đờn Thanh Hải còn khiến người đời nhớ đến mình với một vai trò khác, đó là sáng tác nhạc và hòa âm, phối khí. Nếu như học đàn may mắn gặp được thầy giỏi thì khi sáng tác, NSND Thanh Hải buộc phải đi từng bước và học hỏi từ con số 0 tròn trĩnh. Ông kể: “Học thì nói thật tôi không được học đâu. Tôi học thầy, học bạn, "học lỏm" không à. Về vấn đề sáng tác âm nhạc trong các vở cải lương, nhạc nền đó thì tôi bắt chước GS.TS Quang Hải với anh Ca Lê Thuần, anh Thanh Tùng. Lúc đó tôi ở Đoàn Văn công Thành phố thì mỗi lần viết kịch bản đa phần do mấy vị đó viết không à. Tôi nghe tôi thấy tại sao mà viết như thế, đàn như thế thì mới mượn bác nhạc trưởng tổng phổ về đọc rồi mới bắt chước. Tôi mày mò, rồi tôi mới viết nhạc và sáng tác từ đó”.
Đối với người nghệ sĩ này luôn có câu hỏi cho chính bản thân mình rằng tại sao nhạc dân tộc Việt Nam hay và đẹp như thế mà không gom nét tinh hoa đó lên khuông nhạc. “Âm nhạc cải lương của mình so với các bộ môn khác như tuồng chèo thì sinh sau đẻ muộn. Cái độ mở của nó dữ lắm. Thí dụ như cái thời bác Bảy – Viễn Châu, hồi xưa ông viết Tân cổ giao duyên đó, tức là nhạc bolero rồi các thứ vô, nghe hay tới bây giờ luôn. Rồi có nhiều tuồng cải lương hát Ấn Độ luôn, đều được hết, đều hấp dẫn hết. Nó cũng có những màu sắc riêng của nó. Tôi mới suy nghĩ và nói với chị Bạch Tuyết là cái âm nhạc này, nó lấy đủ các âm nhạc các nước vô, nó gắn còn được mà thì hà cớ gì tuồng với chèo, ca Huế sao mình không đưa vô. Chỉ sợ mình đưa vô không ăn, không hợp lý thôi chứ cái giá trị của mấy dòng âm nhạc này là nhạc dân tộc mình mà. Tôi mới nói với chị là để tôi làm”, NSND Thanh Hải bày tỏ.

Từ ăm 1978, Thanh Hải chính thức bước vào sân khấu cải lương chuyên nghiệp. Từ 1980 đến 1989, anh cùng nghệ sĩ Văn Giỏi phụ trách các chương trình cải lương của Đài tiếng nói Nhân dân TPHCM và để lại ấn tượng đẹp trong lòng công chúng

Ảnh: Đ.Q

Khi tình yêu và tâm huyết dành cho dòng nhạc dân tộc ngày càng lớn, NSND Thanh Hải càng hiểu rõ bản thân cần phải làm gì để mang tất cả nét mềm mại, tinh hoa chạm vào trái tim của khán giả. Nhưng muốn khán giả cảm nhận được nét đẹp ấy, người nghệ sĩ phải hành động và như NSND Thanh Hải tâm sự, ông như là người đi gom cái hay trong tất cả dòng nhạc cổ, truyền thống Việt Nam hòa cùng cải lương thành bản hòa tấu tuyệt đẹp.

NSND Bạch Tuyết xúc động gửi đến NSND Thanh Hải lời cảm ơn khi sự nghiệp hoạt động nghệ thuật của Bạch Tuyết luôn có sự đồng hành của ông. 

“Thấy bạn vậy đó chứ một mình bạn đờn 5,7 cây đàn. Một mình bạn mà bạn đi trên thế giới như là một dàn nhạc giao hưởng", Bạch Tuyết nói

Ảnh:Đ.Q

Sự sáng tạo của NSND Thanh Hải dường như không có giới hạn khi những năm gần đây, ông còn kết hợp cải lương vào trong loại hình nghệ thuật xiếc tre của chương trình À Ố Show: “Hồi nào tới giờ mình cứ nói là cái âm nhạc Đờn ca tài tử, cải lương nó hay thế mà. Tôi nghĩ không làm cái gì thì tôi nghĩ chắc cái này được. Vì sao tôi nghĩ cái này được? Bộ môn xiếc, nói gì thì nói, nó có thể là ngôn ngữ chung của những người coi trên thế giới này. Đất nước nào coi cũng có thể hiểu được, tức là nó chỉ có động tác và nghe âm nhạc. Tôi gặp Nhất Lý, tôi mừng. Vì tôi mang được âm nhạc tài tử cải lương vào chương trình này. Từ lúc đó đến giờ chương trình này đi biểu diễn nhiều nước trên thế giới, mà rất mừng là bất cứ nơi đâu người ta cũng thích phần âm nhạc".
Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.