Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay
Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy
Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ
Mẹ bảo thôn Đoài hát tối nay…
(Nguyễn Bính)
Hoa xoan không rực rỡ như hầu hết các loài hoa nở vào mùa xuân, cánh hoa chỉ phơn phớt tím, mỏng manh, bé bỏng. Hoa xoan cũng không thơm nồng để nổi bật như hoa sữa. Hương xoan chỉ thoang thoảng mùi hăng hắc của đồng quê nội cỏ. Nhưng xoan vẫn làm xao xuyến lòng người vì có mưa xuân tô điểm. Màu tím bàng bạc của hoa xoan nhòa vào sắc trời mờ đục giêng hai thật đẹp, đẹp một nỗi mơ hồ, bảng lảng như khói như mây…
Xoan thường nở rộ vào dịp thanh minh. Trong cái mưa lay phay của những ngày nàng Bân đan áo, hoa xoan bung nở tím cả ngõ quê. Đó cũng là lúc các loài hoa cháy chợ. Người bán hoa thường nghĩ cách độn thêm các loài hoa cỏ dại, vừa để tô điểm cho bó hoa thêm đẹp, lại rất dôi. Chị em mình cũng từng đi dọc triền sông cắt cây dương xỉ và trèo cả lên những cành xoan khẳng khiu bẻ hoa về bó kèm. Thành ra, xoan cũng góp mình trong lễ thanh minh, tuy không phải thứ hoa người ta cần mua, nhưng lại giúp người bán hàng có thêm thu nhập. Hoa xoan, vì thế là một thứ “đi kèm”…
Xoan tô điểm cho đất trời vào xuân thật đẹp, xoan trải lối mùa xuân cho bước chân ai trảy hội càng đẹp. Những ngày xuân mưa rầm rả rích sẽ đơn điệu thế nào nếu không có hoa xoan. Xoan tự bứt cánh mình thả vào mưa xuân, trắng hết cả những đường quê ngõ xóm khiến người bộ hành ngỡ mình lạc vào chốn đào nguyên… Xoan dâng hiến hết vẻ đẹp của mình cùng mưa xuân vậy đó.
Nhưng có lẽ, chưa bao giờ xoan đẹp như cái lúc:
Bữa ấy mưa xuân đã ngại bay
Hoa xoan đã nát dưới chân giày…
Hội xuân tàn rồi, trống chèo nơi sân đình đã dứt. Người xem hội cuống quýt trở về, bước chân vội vã, vô tình giẫm lên hoa, dửng dưng… Chỉ có một người con gái lỡ buổi hội chèo còn tần ngần trước ngõ, chợt thấy những cánh hoa tàn ánh lên một vẻ đẹp lạ lùng. Như tình yêu của người con gái ấy, xoan dẫu cháy hết lòng cũng chỉ là thứ để đùa chơi:
Chờ mãi anh sang, anh chẳng sang
Thế mà hôm nọ hát bên đàng
Năm tao bảy tuyết anh hò hẹn
Để cả mùa xuân cũng lỡ làng…
Hoa xoan lúc này đẹp nhất, bởi nó hiện ra giữa cái bẽ bàng, đồng cảm của lòng người. Có lẽ nào, cái phận hoa xoan, sinh ra là để nát dưới chân giày?
Những ngày này đường quê có còn tím từng khoảng trời hoa xoan nở? Có còn không tiếng trống chèo hội đình vào đám? Và dưới mưa xuân có còn không cô gái quê tựa cửa, chờ người dưng ở hội ra về…
Bình luận