'Marriage Story' - Đúng sai trong một cuộc hôn nhân bế tắc

Marriage Story (tựa Việt: Câu chuyện hôn nhân) là tác phẩm mới nhất của đạo diễn chuyên trị dòng phim tâm lý - hài Noah Baumbach. Đúng như tên gọi Câu chuyện hôn nhân, phim xoay quanh vụ ly hôn của đôi vợ chồng nghệ sĩ Charlie (Adam Driver) và Nicole (Scarlett Johansson). Một người là đạo diễn trẻ đang lên của làng kịch nghệ New York, người kia là vợ, nàng thơ trên sân khấu của anh - Nicole - muốn chuyển sang sống ở bờ Tây nước Mỹ để theo đuổi sự nghiệp diễn viên truyền hình tại Los Angeles.

Bên cạnh việc thể hiện không khí bí bách của cuộc sống gia đình nhiều trục trặc, Marriage Story cũng đan cài nhiều chi tiết liên quan đến thủ tục ly hôn, những mánh khóe để giành lấy lợi thế về con cái cho bản thân, khiến những trái tim đã và đang trải qua câu chuyện tương tự dễ rung lên đồng cảm.

Đạo diễn Noah Baumbach từng nhận được nhiều đánh giá tích cực với The Squid and the Whale, tác phẩm đề cập đến vấn đề ly hôn trong gia đình, thông qua góc nhìn của hai đứa trẻ phải chịu ảnh hưởng trực tiếp từ sự đổ vỡ ấy. Marriage Story khai thác cùng đề tài nhưng lại có hướng lựa chọn khác về chủ thể kể chuyện. Phim thể hiện bức chân dung buồn bã về cuộc hôn nhân đang có dấu hiệu tan vỡ của cặp vợ chồng gặp nhiều bất đồng trong tính cách, quan điểm sống qua lăng kính của chính họ.

Cả hai bộ phim đều cho thấy những khó khăn của người trong cuộc khi đối diện với cuộc sống hôn nhân tẻ nhạt, những khoảng cách vô hình về suy nghĩ, định hướng tương lai cứ thế kéo dài qua từng ngày chung sống, cho đến khi họ nhận ra mình đã quá khác biệt và không còn tìm được điểm chung để tiếp tục đồng hành với nhau. Tuy nhiên, với Marriage Story, đạo diễn Noah Baumbach cho thấy sự tiến bộ trong cách thể hiện đề tài. Tác phẩm không tạo cho người xem cảm giác bi lụy đến thắt lòng, ngược lại còn có nhiều tình huống hài hước nhưng vẫn phủ lên bầu không khí man mác buồn và cay đắng. Những cảm xúc ngọt ngào, hạnh phúc cho đến đau khổ, nuối tiếc của hai nhân vật trong phim khiến người ta nhớ mãi bởi dư âm của nó.

Marriage Story mở đầu bằng những phân cảnh hạnh phúc của một gia đình hoàn hảo. Charlie khen Nicole luôn biết lắng nghe, biết cách chọn những món quà tuyệt vời và là một người mẹ tâm lý. Trong khi Nicole cũng dành những nhận xét đầy yêu thương cho người chồng. Đối với cô, Charlie luôn biết cách làm cho mọi người cảm thấy thoải mái về những điều đáng xấu hổ. Anh rất thông minh, luôn biết mình phải làm gì và đi đến cùng những điều mình muốn.

Nhưng ngay sau đó, bộ phim Marriage Story sớm hé lộ rằng những lời ngọt ngào này chỉ là lời đề dẫn, mở ra sự thật về cuộc sống hôn nhân trên bờ vực chia ly của hai người đã từng yêu nhau say đắm. Những sự việc diễn ra tiếp theo có thể mô tả như một “bức chân dung được thiết kế ngược của cuộc hôn nhân đang dần trở nên vô hình”. Lần lượt là những cảnh cặp đôi giằng xé lẫn nhau, những mâu thuẫn nội tâm đẩy người xem đến cảm giác bi thảm đau đớn của sự ghẻ lạnh.

Bất cứ nơi nào họ gặp nhau, dường như bầu không khí lại trở nên đặc quánh thông qua những khung hình bó hẹp đến ngột ngạt. Đây là dụng ý nghệ thuật đầy mạnh mẽ được thực hiện bởi nhà quay phim Robbie Ryan, khiến tác phẩm trở nên gần gũi với cuộc sống thường nhật, nơi nhiều con người vẫn đang bế tắc trong guồng quay hôn nhân nhàm chán mà không cách nào có thể thoát ra.

Đi tìm một nhân vật phản diện cụ thể trong Marriage Story quả là điều rất khó. Cả Nicole và Charlie đều có những hy sinh, những khổ đau thầm kín. Họ buộc phải cất giấu cho riêng mình mà tự chịu đựng, tự gặm nhấm. Dù cả hai vẫn còn những khuyết điểm trong tính cách nhưng điều mà họ hướng tới cuối cùng vẫn là cuộc sống hạnh phúc cho cậu con trai bé nhỏ.

Thông qua cuộc đối thoại giữa Nicole và nữ luật sư Nora (Laura Dern) người xem, đặc biệt là phụ nữ dường như thấu hiểu, đồng cảm với nỗi đau của Nicole. Phụ nữ trong hôn nhân thường bị gắn với những tiêu chuẩn khắt khe hơn đàn ông. Họ phải gò mình trong hình mẫu một “người của gia đình,” không được hút thuốc, rượu chè, không được to tiếng với con cái, không được tạo điều kiện để thỏa sức theo đuổi ước mơ. Cho đến khi sự chịu đựng của họ vượt quá giới hạn, họ sẵn sàng đặt bút ký vào những tờ đơn ly hôn để giải thoát cho cuộc sống của chính mình.

Hai diễn viên chính là Adam Driver và Scarlett Johansson có màn hóa thân xuất sắc trong Marriage Story như thể họ đang khắc họa lại chính cuộc đời mình. Nếu Adam nhẹ nhàng, lãng mạn kiểu nghệ sĩ trong những phân cảnh bày tỏ tình cảm với vợ cũ nhưng cũng không kém phần quyết liệt, mạnh mẽ khi thể hiện chính kiến của bản thân thì Scarlett cũng có lối diễn tinh tế cho thấy sự giằng xé của một người vợ, người mẹ chịu nhiều tổn thương thông qua từng biểu cảm, ánh mắt.

Cái kết của Marriage Story giúp nâng tầm tác phẩm khi người chồng đọc lại lá thư của người vợ cũ với những dòng nhận xét đầy tình cảm dành cho anh. Suy cho cùng, bài học hôn nhân để lại sau đổ vỡ chính là học cách chấp nhận, tha thứ, bao dung và chia sẻ.

Tác phẩm không thuộc thể loại dễ xem nhưng lại rất dễ ngấm nếu để ý kỹ từng chi tiết. Marriage Story chậm rãi, bình lặng nhưng cứ thế lan tỏa cảm xúc đến khán giả thưởng thức. Tại Quả cầu vàng 2020, phim hiện dẫn đầu mảng điện ảnh với 6 đề cử, trong đó có giải thưởng cho phim truyện điện ảnh chính kịch xuất sắc, đạo diễn, biên kịch và nhạc nền xuất sắc.