Khoa Cấp cứu, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 (Bệnh viện 108), gần đây tiếp nhận bệnh nhân nữ 34 tuổi vào viện do bị đau tức ngực, khó thở ngày thứ 2. Bệnh nhân đã cấp cứu và điều trị tại tuyến trước nhưng tình trạng khó thở ngày càng nặng lên.
Bệnh nhân được chuyển đến Khoa Cấp cứu của Bệnh viện 108 trong tình trạng tỉnh, khó thở, thở ô xy hỗ trợ 5 lít/phút, Sp02 92%, rì rào phế nang 2 phổi giảm, có tiếng thổi tâm thu tại ổ van 3 lá, tĩnh mạch cổ nổi, gan to mấp mé bờ sườn.
Tại Bệnh viện 108, qua khai thác tiền sử, các bác sĩ được biết bệnh nhân thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp 10 năm nay, thường uống 12 - 15 viên/tháng.
Khi vào bệnh viện, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm cấp cứu, siêu âm tim. Kết quả chẩn đoán có hình ảnh giãn buồng tim phải, hở nặng van 3 lá, tăng áp lực động mạch phổi. Khi đó, bác sĩ cấp cứu hướng chẩn đoán tới bệnh thuyên tắc động mạch phổi cấp và quyết định cho chụp CT ngực có tiêm thuốc cản quang, kết quả cho thấy hình ảnh huyết khối động mạch phổi 2 bên.
 |
Hình ảnh chụp CT lồng ngực bệnh nhân nữ bị tắc động mạch phổi cấp tính |
Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 |
Bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định là huyết khối thuyên tắc động mạch phổi cấp tính/lạm dụng thuốc tránh thai.
Bệnh nhân được điều trị tích cực tại Khoa Hồi sức tim mạch theo phác đồ chống đông, hỗ trợ hô hấp tích cực. Bệnh tiến triển tốt, sau 7 ngày, bệnh nhân đã hết khó thở, toàn trạng ổn định và được ra viện.
Tắc mạch phổi do huyết khối
Theo bác sĩ Phạm Quang Trình (Khoa Cấp cứu, Bệnh viện 108), tắc mạch phổi xuất phát từ các huyết khối (embolus) đã bị vỡ và trôi tự do trong mạch máu.
Hầu hết các huyết khối trở thành tắc mạch phổi được hình thành trong tĩnh mạch ở chân. Huyết khối này di chuyển từ các tĩnh mạch nhỏ đổ vào các tĩnh mạch lớn về tim phải. Từ tim phải đi vào động mạch phổi chính và có thể bị mắc kẹt ở đó hoặc tiếp tục di chuyển vào 1 trong 2 phổi.
Khi huyết khối nằm trong động mạch phổi, nó sẽ chặn lưu lượng máu vốn đến phổi để nhận lấy ô xy. Nếu không có đủ máu để nhận được oxy và di chuyển sang tim trái, nồng độ ô xy trong cơ thể giảm xuống một cách nguy hiểm, gây tình trạng thiếu ô xy mô.
Tắc mạch phổi (pulmonary embolism - PE) là một cục máu đông lọt vào mạch máu trong phổi và ngăn chặn dòng lưu thông bình thường của máu trong vùng đó. Sự tắc nghẽn này gây trở ngại cho việc trao đổi khí. Tùy thuộc vào cục máu đông nhỏ hay to và số lượng các mạch máu bị tắc nhiều hay ít mà nó sẽ có những biến đổi trên lâm sàng khác nhau, nặng nhất có thể gây tử vong.
Các yếu tố nguy cơ
Theo nghiên cứu của Alain Weill trong tạp chí BMJ 2016, trong số 100.000 phụ nữ sử dụng viên tránh thai trong một năm, ước tính có 33 phụ nữ sẽ bị thuyên tắc phổi. Đối với thuốc tránh thai khẩn cấp, theo khuyến cáo không dùng thuốc tránh thai khẩn cấp quá 2 lần trong 1 chu kỳ kinh nguyệt.
Các yếu tố nguy cơ đối với tắc mạch phổi:
Các bệnh máu di truyền: Thalassemia
Các bệnh mạch máu như suy van tĩnh mạch, xơ vữa động mạch Một số bệnh như ung thư: ung thư vú, ung thư phổi… Mang thai hoặc trong vòng 6 tuần sau sinh Hút thuốc Béo phì Vận động muộn sau các phẫu thuật lớn, đa chấn thương Lạm dụng thuốc tránh thai Cao tuổi
Một số bệnh gây tăng đông máu: sau nhiễm Sars-CoV-2, sốc nhiễm khuẩn…
Càng nhiều yếu tố nguy cơ, càng nhiều khả năng có cục máu đông. Điều quan trọng phải nhận biết người có nguy cơ cao để có thể có cách để ngăn chặn chúng. Khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể xảy ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, không nên lạm dụng thuốc quá nhiều, chỉ nên dùng trong các trường hợp thật sự cần thiết.
Bác sĩ Phạm Quang Trình, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện 108
Bình luận