Trước vạch đích

Đại diện EU cho biết đã gửi tới các bên liên quan dự thảo cuối cùng của thỏa thuận mới và chấm dứt hoàn toàn quá trình đàm phán lâu nay. Điều ấy có nghĩa rằng tất cả 6 bên kia bây giờ chỉ có hai sự lựa chọn là chấp nhận dự thảo này hay sẽ không có bất kỳ thỏa thuận nào nữa về giải pháp cho vấn đề hạt nhân Iran. Nói cách khác, 6 bên kia phải quyết định chấp nhận cứu JCPOA hay chẳng còn JCPOA nữa.

Một cuộc họp về JCPOA hồi 2021 tại Vienna, Áo

reuters

Sách lược này của EU đẩy Mỹ và Iran vào tình thế khó xử trong khi Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức chắc không gặp khó khăn gì để không chấp nhận. Không có vai trò trung gian của EU nữa thì Mỹ và Iran không còn cơ chế đàm phán gián tiếp với nhau như trong thời gian vừa qua. Riêng trong việc xử lý vấn đề hạt nhân Iran, hiện không có đối tác nào có thể thay thế vai trò trung gian của EU trong việc giúp Mỹ và Iran chấp nhận đàm phán gián tiếp với nhau. EU giúp cho cả Mỹ lẫn Iran không bị tổn hại thể diện và xử lý nhu cầu đối nội liên quan khi đàm phán lẫn thỏa hiệp.

Sáu bên nói trên có thời gian vài tuần để xem xét và quyết định chấp nhận dự thảo thỏa thuận của EU hay không. Anh, Đức, Pháp, Trung Quốc và Nga bác bỏ chỉ phản tác dụng. Chính quyền hiện tại ở Mỹ có nhu cầu đạt được thành quả đối ngoại nổi bật phục vụ cho cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ sắp tới. Chỉ có Iran sẽ khó khăn hơn cả. Nhưng phía Iran thực tế thừa hiểu già néo sẽ đứt dây. Vì thế, có thể tin các bên liên quan hiện đã đến trước vạch đích.