Lỗi của ai?

09/04/2016 07:00 GMT+7

Có đến 38% thanh niên được hỏi nói rằng sẵn sàng vi phạm nguyên tắc liêm chính để có được công việc tốt, tỉ lệ với những người lớn được hỏi là 43%. Rất nhiều người cho rằng tố cáo tham nhũng “không phải là việc của tôi”.

Có đến 38% thanh niên được hỏi nói rằng sẵn sàng vi phạm nguyên tắc liêm chính để có được công việc tốt, tỉ lệ với những người lớn được hỏi là 43%. Rất nhiều người cho rằng tố cáo tham nhũng “không phải là việc của tôi”.

Minh họa: DADMinh họa: DAD
Mấy năm trước có một sáng kiến đáng trân trọng là cuộc thi “Học sinh- sinh viên và trung thực: được gì và mất gì’’. Cuộc thi có mục tiêu ghi nhận những nỗ lực của thanh niên trong việc phát hiện và đẩy lùi tệ nạn tham nhũng. Cuộc thi do Câu lạc bộ FACE (Vì một nền giáo dục trong sạch) của trường Đại học Hoa Sen, TP HCM, tổ chức dưới sự tài trợ của tổ chức Hướng tới Minh bạch.
Các bạn sinh viên chia sẻ: “Rất khó để có thể ‘liêm chính’ trong một môi trường đã quá tràn lan tệ nạn ‘đi thầy’. Mọi người không ai là không làm như vậy trừ mình ra và mình có thể bị coi là khác người’’. Hay: “Sinh viên ngày nay rất thực dụng về việc phân chia quỹ thời gian và sức lực. Nếu những kiến thức và kỹ năng được dạy ở trường không đủ để họ tìm một công việc trong tương lai, họ có thể sẽ chọn cách gian dối để được điểm tốt mà không phải mất nhiều công sức. Những sinh viên đó cũng có thể sẽ gian dối trong công việc sau này khi ra trường’’
Theo thông tin từ báo chí, có đến 38% số thanh niên được hỏi cho rằng họ sẵn sàng vi phạm nguyên tắc liêm chính để được nhận vào một trường/công ty tốt, tỉ lệ với những người lớn được hỏi là 43%. Rất nhiều người cho rằng việc tố cáo tham nhũng không có tác dụng, hoặc cho rằng “đó không phải là việc của tôi”.
Theo TS Đặng Cảnh Khanh - nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu thanh niên, điều đáng buồn và đáng báo động hiện nay là nhiều người cho rằng sự trung thực gắn liền với sự thiệt thòi, người trung thực bị coi là “kẻ ngốc”. Ông cho rằng, thanh niên không có lỗi khi suy nghĩ như vậy mà trách nhiệm thuộc về xã hội, thuộc về các cơ chế tạo ra sự giả dối.
Vậy thanh niên chúng ta hiện nay đang sống trong môi trường xã hội nào? Đang bị cơ chế gì chi phối?
Muốn xóa bỏ “văn hóa chạy”, ta phải có luật lệ thủ tục minh bạch, rõ ràng; phải tạo cho được sự cạnh tranh lành mạnh trong xã hội. Và đặc biệt là cần xóa bỏ độc quyền ở một số ngành. Chuyển quan niệm về chính quyền từ cai trị sang phục vụ.
Chia sẻ về ý kiến này của TS Khanh, tôi rất bức xúc và trăn trở với nạn chạy chức, chạy quyền ở xã hội ta. Có thể nói, chạy chức, chạy quyền đã trở thành một thứ “văn hóa” không mong muốn trong xã hội. Đây thật sự là một nguy cơ lớn.
Một em bé còn nằm trong bụng mẹ dù chưa biết gì nhưng cũng chịu ảnh hưởng từ nạn chạy: bố mẹ em bé phải chạy để được vào một chỗ sinh tốt. Em bé ra đời thì bố mẹ lại chạy trường tốt, thậm chí chạy vào đại học tốt. Rồi sau khi ra trường lại chạy chọt để được vào chỗ làm tốt. Lúc đã trưởng thành, bản thân người này cũng đã hình thành thứ “văn hóa chạy” từ gia đình, và lại tiếp tục sống với thứ “văn hóa” đó.
Có thể liệt kê vô số hành vi chạy: chạy chức, chạy quyền, bằng cấp, học vị, học hàm, danh hiệu, chạy bầu cử, chạy dự án, chạy kinh phí, chạy chỗ làm, chạy tuổi, chạy thi, chạy học, chạy để được yên vị, chạy tội… Gần đây, do chính sách đối với người nghèo thực hiện đem lại nhiều hiệu quả nên có chuyện nực cười: “chạy nghèo” !... Nói chung, cuộc sống có nhu cầu gì thì người ta đều chạy cả. Chạy đã trở thành thói quen, tập quán cho nên nhiều việc đương nhiên được hưởng không cần cậy cục người ta vẫn cứ chạy vì nếu không chạy sẽ không đến tay mình, và trở thành “kẻ hâm”, “kẻ ngốc”!
Muốn xóa bỏ “văn hóa chạy”, ta phải có luật lệ thủ tục minh bạch, rõ ràng; phải tạo cho được sự cạnh tranh lành mạnh trong xã hội. Và đặc biệt là cần xóa bỏ độc quyền ở một số ngành. Chuyển quan niệm về chính quyền từ cai trị sang phục vụ.
Cuối cùng, xin muốn nói đến việc nâng cao đạo đức công chức. Đây không phải là giải pháp mà là lương tâm trách nhiệm của mỗi cán bộ công chức. Không nên đổ lỗi cho cơ chế tiền lương mà quên đi trách nhiệm của mình.
Xin nhắc lại một câu nói của Bác Hồ: “Không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng”. “Chạy” chính là tạo nên sự thiếu công bằng mà Bác Hồ đã từng nhắc nhở chúng ta.
Có thời, xã hội từng lên án mạnh mẽ thái độ sống Mackeno (mặc kệ nó). Giờ đây, đồng lòng cương quyết bịt “cửa chạy ” trong tổ chức Đảng, trong cơ quan công quyền là thiết thực phòng chống tham nhũng, xây dựng liêm chính, trả lại cho xã hội những giá trị đích thực chân, thiện, mỹ đang có nguy cơ bị đánh mất dưới con mắt và tâm hồn lớp trẻ.
Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.