Hụi và hệ lụy

Tuy nhiên, từ lý thuyết đến thực tế vẫn còn một khoảng cách rất xa.

Bởi hụi có mặt ở khắp hang cùng ngõ hẻm, hấp dẫn từ người bán vé số cho tới cả những người giàu có. Hầu như trong bất cứ đơn vị nào cũng tồn tại ít thì vài dây, nhiều thì vài chục, thậm chí ở các chợ có cả trăm dây hụi lớn, nhỏ khác nhau.

tin liên quan

Chủ hụi 'tạo' hụi viên khống để chiếm đoạt hơn 2,5 tỉ đồng

Nếu trước kia chủ hụi thường chỉ “nắm” một dây, thì sau này, một chủ có thể nắm nhiều dây hụi; người chơi cũng có thể tham gia nhiều bát họ (cách gọi ở miền Bắc) khác nhau. Vì vậy yêu cầu chủ hụi phải báo cáo chính quyền về việc lập hụi e rằng khó khả thi. Mà ngay cả khả thi chăng nữa thì chính quyền cũng khó mà giám sát được. Đã không giám sát được các chủ hụi thì cũng khó mà khống chế được lãi suất không quá 20% như quy định.

Vấn đề đặt ra là, nếu đã đưa ra mức trần lãi suất cho hụi thì đây có phải hình thức kinh doanh tài chính hay không? Bởi rõ ràng đây là hình thức huy động vốn, chủ hụi có thu lợi. Nếu là kinh doanh tài chính thì phải thành lập doanh nghiệp, phải đóng thuế, phải chịu sự chi phối của các quy định hiện hành với kinh doanh tài chính hay không?

Thực tế cách đây hơn chục năm, Nghị định 144 cho phép người dân được lập họ, hụi, biêu, phường cùng với những quy định về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của những người tham gia được pháp luật bảo vệ. Đây được coi là "chốt chặn" pháp lý đầu tiên với loại hình này. Tuy nhiên như chúng ta đã thấy, hơn 1 thập niên có hiệu lực, chốt chặn này đã không phát huy hiệu quả mà hụi ngày càng biến tướng, ngày càng nhiều dây hụi bị vỡ, bị giựt dẫn đến các tranh chấp, khiếu kiện thậm chí xung đột náo loạn từ các vùng nông thôn hẻo lánh tới đô thị. Nghị định mới cụ thể hơn, chặt chẽ hơn nhưng rõ ràng tính khả thi là chưa cao.

Bản chất của hụi là một hình thức hỗ trợ tồn tại từ rất lâu trong xã hội, ban đầu không có lãi suất. Ở nhiều đơn vị hiện nay vẫn có những dây hụi không lãi suất. Mỗi tháng người chơi nộp một số tiền cố định, ai cần thì hốt trước. Nhưng khi nhu cầu chơi hụi ngày càng cao, người chơi có mục đích rõ ràng như huy động vốn để làm ăn, trả nợ, chữa bệnh, cưới vợ thậm chí cho con du học... thì các loại hụi có hoa hồng, có lãi suất và thậm chí lãi suất cao ra đời. Bất chấp bị giựt, các dây hụi vẫn len lỏi ở khắp hang cùng ngõ hẻm vì chơi hụi là cách huy động vốn nhanh nhất, hiệu quả nhất khi cần tiền gấp.

Đã có nhiều góp ý nhưng quản hụi thế nào cho hiệu quả mà vẫn giữ được bản chất tương hỗ của loại hình này không đơn giản. Nhưng để hạn chế tối đa tình trạng vỡ hụi, giựt hụi thì nên tạo điều kiện cho người dân tiếp cận vay vốn hợp pháp đa dạng, thuận tiện, đơn giản hơn. Để họ không phải tìm tín dụng đen, các chủ hụi với mục đích xấu cũng ít đất sống hơn. Khi đó hụi, họ, biêu, phường sẽ sát gần với bản chất ban đầu của nó và quản lý cũng dễ hơn.