Thủ khoa tiếp sức gen Z: Những công thức giúp ghi điểm cho phần mở bài ngữ văn

Phan Thị Hương, thủ khoa Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM năm 2021, đã chia sẻ về những công thức giúp ghi điểm cho phần mở bài của một bài văn qua video chương trình "Thủ khoa tiếp sức gen Z".

Theo Hương, thường đối với phần nghị luận xã hội, thí sinh (TS) sẽ viết mở bài kiểu trực tiếp nhiều hơn vì cách này sẽ mất không quá nhiều thời gian để tư duy. Và phần này cũng không chiếm quá nhiều điểm trên thang điểm 10 của bài thi nên thường các bạn sẽ đi thẳng vào vấn đề.

Hương lấy ví dụ như với chủ đề lòng vị tha, các bạn sẽ đi thẳng vào vấn đề: Trong cuộc sống có rất nhiều phẩm chất mà chúng ta cần tu dưỡng, rèn luyện nhiều hơn và một trong số đó chính là lòng vị tha.

"Còn nếu như mở bài gián tiếp thì các bạn sẽ đưa câu văn, câu thơ hoặc là châm ngôn, danh ngôn hay. Chẳng hạn như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn từng có lời bài hát "Sống trong đời sống cần có một tấm lòng. Để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi…", và một trong những tấm lòng mà nhạc sĩ muốn nhắc đến trong bài hát đó chính là lòng vị tha", Hương dẫn chứng cụ thể.

Tuy nhiên, với cách mở bài gián tiếp cho phần nghị luận xã hội, Hương khuyên khi gặp lời bài hát, câu thơ… thì đừng trích dọc, tức là không tách xuống dòng. Chẳng hạn như thay vì viết:

"Nếu là con chim, là chiếc lá

Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh

Lẽ nào vay mà không trả

Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình"

Thì TS nên trích ngang, tức là: "Nếu là con chim, là chiếc lá/Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh/Lẽ nào vay mà không trả/Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình".

Hương giải thích: "Bởi vì trích dọc thì vô tình bạn đang tách bài văn thành nhiều đoạn, sẽ phá vỡ yêu cầu là viết một đoạn văn 200 chữ chứ không phải là viết một bài văn. Và như thế bạn có thể sẽ bị trừ ít nhất 0,25 điểm vì phá vỡ cấu trúc. Trong một bài văn, các bạn cần lưu ý đến cấu trúc, nội dung rồi sau đó mới đến yếu tố bài văn hay. Dù như thế nào phải đảm bảo cấu trúc theo yêu cầu của đề, đừng để mất điểm oan chỉ vì những lỗi không đáng có này".

Hương cũng khuyên TS đừng học quá nhiều cách mở bài, chỉ cần học ít thôi nhưng đảm bảo các mở bài đó áp dụng được cho nhiều đề bài khác nhau. "Chẳng hạn như mở bài với lời bài hát mà mình nhắc đến ở trên, các bạn không chỉ áp dụng được cho chủ đề lòng vị tha mà còn có thể áp dụng cho lòng nhân đạo, tình yêu thương, đoàn kết…", thủ khoa Hương chia sẻ.

Đối với nghị luận văn học, Hương cho biết cũng vẫn có 2 cách là mở bài trực tiếp và gián tiếp.

"Không chỉ với các môn khoa học tự nhiên như toán, vật lý, hóa học mới cần công thức mà với môn văn thì chúng ta cũng có những công thức để áp dụng cho bài làm. Riêng ở phần mở bài sẽ có 2 kiểu là trực tiếp và gián tiếp", Hương chỉ ra.

Và cô nàng cặn kẽ đối với từng dạng: "Trực tiếp thì có 3 phần cần làm, đó là giới thiệu thông tin về tác giả, tác phẩm và yêu cầu của bài làm. Thông tin về tác giả các bạn có thể đưa về tên thật, quê quán, phong cách hay là giải thưởng. Thường thì mình sẽ tập trung đưa vào thông tin về giải thưởng, phong cách. Tiếp đến là thông tin về tác phẩm: năm xuất bản, tên thật, trích trong tập nào… Sau đó mới đến yêu cầu của bài làm là vấn đề nghị luận".

Ở cách mở bài gián tiếp, Hương cho rằng TS có thể đưa vào một nhận định nào đó, sau đó sẽ dẫn dắt nó thành nhận định mà mình cần làm.

"Khi viết gián tiếp thì về vấn đề đưa thông tin tác giả, tác phẩm vào phần mở bài rất khó. Nên hướng mà mình muốn giúp các bạn xử lý được vấn đề này đó chính là đưa những thông tin này vào phần đầu của thân bài. Và một điều mình luôn muốn khuyên các bạn là vẫn nên mở bài gián tiếp, vì sẽ làm bài văn của các bạn sâu sắc và hay hơn", Hương nhắn gửi.

Đơn vị tài trợ: