Tràn lan ly, cốc Trung Quốc độc hại

Vượt mức cho phép hàng ngàn lần

Ngày 17.1, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (TC - ĐL - CL) TP.HCM công bố kết quả xét nghiệm các mẫu ly, hũ in hình, sơn ngoài, ghi nhãn “Made in China” được lấy mẫu từ các siêu thị, nhà sách, hộ kinh doanh... trên địa bàn TP.HCM trong khoảng cuối tháng 12.2010. Kết quả cho thấy, cả 9/9 mẫu xét nghiệm đều chứa hàm lượng độc tố chì (Pb), kim loại nặng cadimi (Cd) cao gấp hàng nghìn lần so với tiêu chuẩn tham khảo. Trong đó có mẫu chứa hàm lượng độc tố kim loại nặng Cd cực độc vượt mức cho phép đến 632 lần (chất Cd là kim loại nặng cực độc. Năm 2010, cơ quan chức trách Mỹ phát hiện độc tố Cd trong đồ trang sức xi mạ xuất xứ từ Trung Quốc, hàng loạt nước lập tức thu hồi sản phẩm này, trong đó có Việt Nam); có mẫu chứa hàm lượng Pb vượt mức cho phép đến 3.973 lần.

Một số mẫu có hàm lượng độc tố cao hơn mức cho phép Mẫu số 5, ký hiệu KT3-09323HD0/5 là loại ly thủy tinh trong suốt, cao khoảng 10 cm, có sơn phủ bên ngoài in con gấu ôm quả bóng rất phù hợp với sở thích trẻ em bị phát hiện chứa hàm lượng kim loại nặng Cd là 37.450 mg/kg, vượt 499 lần mức cho phép; hàm lượng độc tố Pb là 308.000 mg/kg, vượt mức 3.422 lần mức cho phép. Tương tự mẫu số 8 (ký hiệu KT3-09323HD0/8) và mẫu số 9 (KT3-09323HD0/9) là hai loại hũ thủy tinh trong suốt cao khoảng 20 cm, nắp nhựa màu xanh, bề ngoài hũ in hình cô gái trong phim hoạt hình và các họa tiết hoa văn màu sắc sặc sỡ rất phù hợp thị hiếu trẻ em cũng chứa hàm lượng Pb hàng ngàn lần. Đặc biệt, mẫu số 2, ký hiệu là KT3-09323HD0/2 bị phát hiện “lập kỷ lục” cả về kim loại cực độc Cd (hàm lượng Cd là 47.400 mg/kg, vượt 632 lần) và hàm lượng Pb là 264.000 mg/kg, vượt mức đến 3.937 lần. Đây là loại ly thủy tinh trong suốt in hình những bông hoa hồng thành ngoài ly nhìn rất đẹp. Mẫu ly này khá nhiều gia đình mua dùng.

Trước đó, ngày 10.1, Tổng cục TC - ĐL - CL cũng đã có thông báo kết quả xét nghiệm trên loại ly thủy tinh in hình nhân vật hoạt hình xuất xứ từ Trung Quốc bị nhiễm Pb vượt mức hàng nghìn lần. Tổng cục đã khuyến cáo người dân không sử dụng loại ly này. Ngay hôm sau hệ thống Co.opMart lập tức thu hồi sản phẩm nói trên.

Tuy nhiên, trên thị trường, các loại ly, cốc thủy tinh bị phát hiện độc tố Pb, Cd vẫn bán tràn lan khu vực “phố” ly chén thủy tinh, sành sứ Nguyễn Phúc Nguyên, P.9, Q.3. Tại đây có đến vài chục hộ kinh doanh mặt hàng này với đủ loại ly, cốc, hũ, bình thủy tinh Trung Quốc với giá rất rẻ. Bộ ly bình thủy tinh (gồm 6 ly và 1 bình) có in hình, sơn ngoài giá chỉ từ 70.000 - 85.000 đồng. Nhiều chợ lẻ, siêu thị, nhà sách cũng bán loại sản phẩm này. Đơn cử tại nhà sách Nhân Văn (Trường Chinh, P.11, Q.Tân Bình) bày bán khá nhiều ly, hũ... thủy tinh sơn ngoài có in hình nhân vật hoạt hình, truyện tranh, bông hoa..., giá từ 15.000 - 65.000 đồng/hũ. Tuy nhiên trên mỗi sản phẩm không ghi bất kỳ thông tin xuất xứ nào nhãn bằng chữ rất nhỏ “Nhà sách Nhân văn” cùng với giá tiền. Tương tự, tại gian hàng thủy tinh chợ Bến Thành, vô số ly, cốc, bình... thủy tinh Trung Quốc cũng được bày bán như vậy. Nhiều loại ly bị phát hiện chứa độc tố Pb, Cd vượt mức cho phép mà Chi cục TC - ĐL - CL TP vừa công bố cũng có mặt trên thị trường bán lẻ, ghi nhãn “Xuất xứ Đài Loan; nhà phân phối Công ty TNHH Kim Bửu Nguyên; chung cư An Phú, Q.6”.

Gây ung thư

Theo các nhà khoa học, tự thân cadimi (Cd) đã gây độc cho cơ thể con người. Ngoài ra, Cd là nguyên tố cùng nhóm với kẽm có hoạt động sinh hóa học mạnh hơn kẽm nên tranh chấp với kẽm, đẩy kẽm ra khỏi hệ thống sinh - hóa học mà kẽm tham gia, dẫn đến rối loạn hệ thống hoạt động sinh - hóa học. Về mặt lâm sàng có thể nhận thấy: Ngộ độc cấp: trong vòng 4 - 24 giờ (tùy theo địa phương, đường nhiễm) sẽ gây đau thắt ngực, khó thở, tím tái, sốt cao, nhịp tim chậm, buồn nôn, nôn, đau bụng tiêu chảy; Ngộ độc mạnh: gây vàng men răng, rối loạn chức năng gan, đau xương, thiếu máu, tăng huyết áp, nếu có thai có thể bị dị dạng. Bị nhiễm lâu ngày, Cd làm rối loạn hệ thống hoạt động sinh hóa học của kẽm, can-xi...  làm chậm phát triển xương, còi xương (khi trẻ), loãng xương (khi già), gây ra nhiều bệnh lý khác thường có thể dẫn đến tử vong... Nhiều công trình nghiên cứu khoa học trên thế giới cho thấy, Cd là yếu tố chính gây ung thư tiền liệt tuyến, phổi, vú...

Bà Nguyễn Hạnh Uyên - Trưởng văn phòng Khiếu nại Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, cho rằng cơ quan chức năng nên đưa tất cả mẫu ly, cốc thủy tinh nhiễm độc này lên các phương tiện thông tin đại chúng để người tiêu dùng biết và không mua, không sử dụng. Bên cạnh đó, phải đưa các sản phẩm này vào danh mục phải kiểm tra nhà nước về chất lượng, buộc thu hồi sản phẩm. Cơ quan quản lý không thể phát hiện sản phẩm chứa độc tố quá cao nhưng vì lý do “chưa nằm trong danh mục kiểm tra nhà nước...” rồi im luôn!

Trước thực trạng này, đại diện Chi cục TC - ĐL - CL TP.HCM cho biết: Hiện nay chưa có quy định cụ thể về việc quản lý chất lượng đối với những sản phẩm ly, cốc, hũ thủy tinh nhưng 9/9 mẫu xét nghiệm đều chứa hàm lượng Pb, Cd cao gấp nhiều lần mức tham khảo nên đã khuyến cáo các cửa hàng, siêu thị, không bày bán, kinh doanh, người tiêu dùng không mua, sử dụng loại sản phẩm này để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người sử dụng. Chi cục cũng sẽ có công văn gửi các nơi lấy mẫu xét nghiệm để khuyến cáo các đơn vị này không bày bán sản phẩm này. Đồng thời, Chi cục TC - ĐL - CL đã gửi công văn đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu, xem xét đưa các sản phẩm này vào danh mục phải kiểm tra nhà nước về chất lượng.