Người anh hùng chân đất đã về trời

Tháng 4.2016, tôi thực hiện loạt bài về các tướng lĩnh, anh hùng lực lượng vũ trang sống đời thường sau khi nghỉ hưu. Đại tá Bùi Đức Thành, Chính ủy Sư đoàn Không quân 370 (nay là thiếu tướng, Chính ủy Học viện Phòng không - Không quân) chỉ: “Xuống Đồng Tháp gặp bác Bảy (Anh hùng lực lượng vũ trang, đại tá phi công Nguyễn Văn Bảy) xem bác ấy làm nông dân”. Thế là hôm sau tôi đi xe đò về Đồng Tháp.

Ngày 16.9, AHLLVT, đại tá phi công Nguyễn Văn Bảy bị đột quỵ khi đang làm vườn và được chuyển đến Bệnh viện Quân y 175. Mặc dù được tận tình cứu chữa, nhưng ông đã qua đời tối 22.9. Quân chủng Phòng không - Không quân cho biết lễ tang AHLLVT Nguyễn Văn Bảy bắt đầu từ 9 giờ ngày 24.9 đến hết ngày 25.9. Lễ viếng tại nhà tang lễ Bộ Quốc phòng (số 5 Phạm Ngũ Lão, Q.Gò Vấp, TP.HCM). Sáng 26.9, ban tổ chức và gia đình sẽ tổ chức lễ truy điệu và di quan linh cữu AHLLVT - đại tá phi công Nguyễn Văn Bảy về quê nhà (H.Lai Vung, Đồng Tháp). Lễ viếng tại quê nhà từ 12 giờ ngày 26 đến 10 giờ 30 ngày 27.9. Lễ an táng, đưa ông về yên nghỉ trong lòng đất mẹ, diễn ra trưa 27.9.

Da đen sạm, người nhỏ thó trong bộ quần áo lấm lem bùn đất, ông chạy ra đầu ngõ đón tôi, cười rung chòm râu bạc: “Nghỉ rồi, gọi thủ trưởng chi mậy? Tao giờ mần ruộng, cho khỏe”, và câu chuyện của ông toàn say sưa quanh mảnh ruộng mới gieo sạ, ao cá mới nhú hoa sen và mấy con heo, đàn gà cứ đến giờ là đòi ăn inh ỏi. Ký ức chiến tranh, đời quân ngũ, thi thoảng mới ùa về qua mấy câu chuyện vui cười đồng đội và cả những người lính ngày xưa dưới quyền, giờ đã đang mang quân hàm cấp tướng.

Nụ cười của người nông dân Nguyễn Văn Bảy khi bắt cá dưới mương nước (ảnh chụp vào tháng 4.2016) Ảnh: Thanh Tùng

Gặp ông, mới thấy rõ cái khát khao... làm nông dân. Năm 1990, ông nghỉ hưu khi đến tuổi 55, không màng đến chế độ anh hùng lực lượng vũ trang (AHLLVT) có thể “co kéo” vài năm nữa và rổn rảng: “Không còn chiến tranh thì tao về nghỉ. Nhiều người khuyên tao ráng làm thêm mấy năm nữa là có thể xét duyệt lên tướng, nhưng tao đâu có ham. Mình không giúp ích gì nhiều cho đất nước nữa thì về làm ruộng, vui thú điền viên”.

Chia tay, ông vỗ vai: “Rảnh, xuống đây nhậu chơi. Tao giờ làm dân, không có tham gia các việc nhà binh, chính quyền nên chú mầy có viết báo về tao, tao cũng hổng có đọc”... Duy nhất một lần ông gọi điện bảo: “Mày viết sao để tụi nhỏ giờ muốn vào phi công quân sự, lấy người mà bảo vệ Tổ quốc. Đứa nào cũng muốn vào dân dụng nhiều tiền, ai lái máy bay chiến đấu?” và trầm ngâm: “Trước tụi tao chiến đấu mút mùa vì lý tưởng bảo vệ đất nước, mong hai miền thống nhất để còn vô quê gặp lại ba má anh chị. Giờ, lo nhất là lính mà ham chức quyền, tiền bạc”...

Loạt bài hồi ấy, tôi gặp rất nhiều nhân vật, nhưng rốt cuộc chỉ viết được vài người, chủ yếu trong miền Nam. Hình như, cái chất Nam bộ ngấm sâu vào những người lính, chân chất như sen súng - sình lầy và cái chất ấy chỉ ghép lại cũng thành bài viết, không cần phải tô vẽ bằng hào nhoáng ngôn từ. Sự chân chất yêu thương đúng gọi là lính ấy, làm nên sự uy dũng, không cần khoác lên sao hàm huân huy chương để ai cũng nhận ra, trong lấp lánh vất vả đời thường, nhiễu nhương bụi bặm.

Bây giờ, cứ nghe tin một vị tướng nào đó bị kỷ luật, tôi lại nhớ đến gương mặt, nụ cười trong lấm lem bùn đất của ông và giọng Nam bộ hào sảng: “Tao làm anh hùng, làm sĩ quan trong chiến tranh, trong quân đội chứ giờ tao là dân. Đời người ta, sống được có nhiêu đâu mà bận tâm làm màu cho vất vả tội nghiệp, hả mầy?”.

Giờ thì ông đã bay lên với bầu trời, với đồng đội. Vĩnh biệt ông - người anh hùng chân đất!

AHLLVT, đại tá phi công Nguyễn Văn Bảy tên thật là Nguyễn Văn Hoa, sinh năm 1936 ở Lai Vung, Đồng Tháp. Năm 1953 ông nhập ngũ. Năm 1954 tập kết ra Bắc và 1960 chuyển từ bộ binh sang không quân, theo học lớp lái máy bay phản lực ở Liên Xô. Tháng 4.1965, ông tốt nghiệp về nước, nhận nhiệm vụ phi công lái Mig-17 thuộc Trung đoàn 923, Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân (nay là Trung đoàn Không quân 923 thuộc Sư đoàn 371, Quân chủng Phòng không - Không quân). Trong thời gian 1966 - 1967, ông đã trực tiếp chiến đấu bắn hạ 7 máy bay Mỹ. Ngày 1.1.1967, ông được tuyên dương danh hiệu AHLLVT khi mang cấp bậc thượng úy, đại đội phó thuộc Trung đoàn Không quân 923. Sau ngày 30.4.1975, ông được giao chỉ huy lực lượng tiếp quản sân bay Cần Thơ và tham gia điều hành các sân bay khác ở miền Nam như Tân Sơn Nhất, Biên Hòa, Cần Thơ. Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia, ông trực tiếp chỉ huy các lực lượng không quân làm nhiệm vụ chiến đấu. Ông giữ các chức vụ Trung đoàn trưởng 937, Phó tư lệnh Sư đoàn 372 (Phó sư đoàn trưởng) và trước khi nghỉ hưu là quân hàm đại tá, Phó tham mưu trưởng quân chủng. Năm 1989, ông nghỉ hưu, làm Trưởng ban Liên lạc cựu chiến binh không quân tại TP.HCM. Năm 1990, ông chuyển về sống tại xã Tân Phú Đông (TX.Sa Đéc) và 2009 chuyển về quê là ấp Hậu Thành (xã Tân Dương, H.Lai Vung, Đồng Tháp) làm công việc nhà nông cùng bà con chòm xóm.