Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu ngày 28.2 thông báo nước này quyết định đóng cửa eo biển Bosphorus và Dardanelles theo Công ước Montreux năm 1936.

Để di chuyển từ Địa Trung Hải vào biển Đen, các tàu phải đi qua eo biển Dardanelles trước để vào biển Marmara, sau đó là eo Bosphorus.

Tàu ngầm Rostov-on-Don của Nga di chuyển qua eo biển Bosphorus để vào biển Đen hôm 13.2

Reuters

Theo AFP, Công ước Montreux 1936 đưa ra quy định về di chuyển tự do của tàu thương mại trong thời bình qua hai eo biển nói trên. Công ước cũng cho phép Thổ Nhĩ Kỳ quyền ngăn chặn tàu chiến đi qua trong thời chiến nếu bị đe dọa.

Tuy nhiên, công ước cũng có nội dung miễn trừ cho các tàu di chuyển về căn cứ đã đăng ký. Cả Nga và Ukraine đều có căn cứ ở biển Đen. Theo Reuters ngày 1.3, có ít nhất 4 tàu chiến Nga đang đợi quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ để di chuyển từ Địa Trung Hải vào.

Tuần trước, Ukraine đã đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ đóng cửa eo biển Dardanelles đối với tàu chiến Nga nhưng Ankara được cho là còn dè dặt.

Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên NATO nhưng cũng có mối quan hệ chặt chẽ với Nga và Ukraine.

Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã giải thích quyết định mới nhất rằng Thổ Nhĩ Kỳ không bỏ rơi Nga hay Ukraine nhưng cũng không chấp nhận ảnh hưởng lợi ích quốc gia. “Chúng tôi đã quyết định sử dụng Công ước Montreux để ngăn chặn leo thang khủng hoảng”, ông Erdogan nói.

Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết phía Nga đã hỏi Thổ Nhĩ Kỳ có ý định áp dụng Công ước Montreux nếu thấy cần hay không. “Chúng tôi nói với họ rằng chúng tôi sẽ áp dụng nó theo đúng thẩm quyền”, ông Cavusoglu nói.

Thổ Nhĩ Kỳ đang đứng ở thế khó xử khi vừa là nước cung cấp máy bay không người lái cho Ukraine chống lực lượng Nga, nhưng cũng phụ thuộc nguồn năng lượng và lương thực từ Moscow.

Ngày 27.2, Thổ Nhĩ Kỳ công nhận chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine là “cuộc chiến tranh”. Tổng thống Erdogan ngày 28.2 nói hành động của Nga là không thể chấp nhận và ca ngợi chính phủ, người dân Ukraine.