Mỹ cảnh giác giới học giả Trung Quốc

Bộ Tư pháp Mỹ hồi đầu tuần thông báo khởi tố Giáo sư Thạch Di Trì thuộc Đại học California tại Los Angeles về tội ăn cắp bí mật chế tạo tên lửa và chiến đấu cơ của Mỹ. Bị can quốc tịch Mỹ nhưng vẫn giữ giấy thông hành Đài Loan hiện đối diện bản án lên đến 219 năm tù giam. AFP dẫn cáo trạng cho hay ông Thạch tiếp cận một công ty chuyên cung cấp thiết bị cho Cơ quan Các dự án nghiên cứu quốc phòng hiện đại (DARPA) thuộc Lầu Năm Góc để mua bất hợp pháp mạch tích hợp vi sóng nguyên khối (MMIC) và chuyển về cho một công ty ở Thành Đô, Trung Quốc. MMIC là linh kiện có thể được dùng trong hoạt động chế tạo hệ thống dẫn đường dành cho tên lửa, chiến đấu cơ, radar và tác chiến điện tử.

tin liên quan

Mỹ - Trung nối lại đàm phán thương mại

Trước đó, Đại học Emory tại bang Georgia, bất ngờ chấm dứt hợp đồng với hai vợ chồng giáo sư khoa học thần kinh Lý Tiểu Giang và Lý Thạch Hoa với lý do âm thầm nhận tài trợ từ Trung Quốc. Tờ South China Morning Post dẫn lời một số nhà khoa học Mỹ gốc Hoa khác kể họ đã nhận các cuộc gọi điều tra từ Cục Điều tra liên bang (FBI) hoặc bị các đặc vụ đến tận nhà. Chưa hết, Đài NPR loan tin các cơ quan tình báo Mỹ khuyến khích nhiều đại học chuyên về mảng nghiên cứu thiết lập các cơ chế giúp theo dõi hoạt động của các sinh viên và học giả đến từ Trung Quốc.

Về phần mình, cộng đồng nghiên cứu người Hoa tại Mỹ cho rằng họ đang “vạ lây” từ căng thẳng song phương. “Tình hình hết sức đáng quan ngại”, AFP dẫn lời Giáo sư Hi Tiểu Tinh, cựu Trưởng khoa vật lý của Đại học Temple ở Philadelphia, nói. Bản thân ông cách đây 4 năm cũng dính cáo buộc đánh cắp bí mật liên quan đến công nghệ siêu dẫn cho Bắc Kinh. Cuộc điều tra được hủy bỏ sau 4 tháng vì thiếu chứng cứ nhưng kể từ đó ông cho hay mình mất hầu như mọi kinh phí đầu tư của chính phủ Mỹ cho các dự án nghiên cứu. Tương tự, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học và Công nghệ Trung Quốc tại Mỹ Fred Yan cho hay các thành viên của tổ chức phi chính phủ do ông quản lý nhận được yêu cầu từ FBI “phải báo cáo bất kỳ trường hợp tình nghi nào liên quan đến Trung Quốc mà họ biết”. “Người Mỹ gốc Hoa và các sinh viên Trung Quốc sinh sống hợp pháp tại đây đang hứng chịu những hệ quả không đáng có từ đối đầu Mỹ - Trung”, trang Inkstone News dẫn lời ông Yan cảnh báo.

Bên cạnh xung đột thương mại, một trong các lý do dẫn đến bầu không khí ngột ngạt gần đây là chính quyền Tổng thống Donald Trump ngày càng lo ngại nguy cơ Trung Quốc tìm cách chiếm đoạt bí mật công nghệ Mỹ để phục vụ mục tiêu vươn lên dẫn đầu thế giới về công nghệ và sản xuất theo kế hoạch Made in China 2025. Chưa kể các vấn đề về an ninh và tình báo, tờ Financial Times dẫn thống kê của Nhà Trắng ước tính tình trạng đánh cắp và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ từ Trung Quốc gây tổn thất 600 tỉ USD mỗi năm cho nền kinh tế Mỹ. Khi điều trần trước quốc hội Mỹ hồi tháng 2, Giám đốc FBI Christopher Wray cũng cáo buộc Trung Quốc “đang lợi dụng môi trường nghiên cứu rộng mở và tự do của Mỹ để mưu đồ lợi ích”.