Chính thức: ông Trump thua toàn tập, ông Biden là tổng thống Mỹ thứ 46

Theo trang Politifact, quy trình của ngày 6.1 sẽ bắt đầu với việc chủ tịch thượng viện chủ trì cuộc họp, bắt đầu tháo các phong bì chứa kết quả phiếu đại cử tri được chứng nhận từ các bang, theo trình tự tên mỗi bang dựa theo bảng chữ cái. Chủ tịch sẽ trao các lá phiếu cho ban kiểm phiếu, gồm 2 người từ thượng viện và 2 người từ hạ viện. Những người này sẽ đọc và công bố kết quả phiếu đại cử tri từ các bang.

Chủ tịch thượng viện sẽ thông báo kết quả sau cùng. Nếu không có gì thay đổi, quy trình này thường chỉ mất 20-25 phút. Quy trình hoàn tất sau khi chủ tịch thượng viện công bố người chiến thắng. Thời điểm đó, kết quả bầu cử chính thức được quyết định và chỉ còn chờ đến ngày tuyên thệ nhậm chức.

Vào ngày 3.1, cả thượng viện lẫn hạ viện đều thông qua một loạt quy định về đếm phiếu đại cử tri, với các nội dung giống như tại các kỳ bầu cử trước. Theo đó, quy trình kiểm phiếu có thể bị gián đoạn nếu xảy ra phản đối và quốc hội buộc phải tiến hành phiên tranh luận trong 2 giờ nếu có ít nhất 1 thượng nghị sĩ và 1 hạ nghị sĩ phản đối.

Sau đó, lưỡng viện cần bỏ phiếu riêng về việc chấp nhận phản đối đó hay không. Theo ông Aseem Mulji, chuyên gia tại tổ chức Campaign Legal Center (Mỹ), nếu việc bỏ phiếu tại Thượng viện và Hạ viện về sự phản đối trên đem lại kết quả khác nhau, hoặc lưỡng viện đều bác bỏ, phản đối sẽ trở nên vô hiệu và tất cả các lá phiếu đại cử tri sẽ được đếm.

Còn nếu lưỡng viện đều bỏ phiếu ủng hộ sự phản đối (quá bán ở mỗi viện), những lá phiếu đại cử tri bị phản đối sẽ không được tính.

Chuyên gia nghiên cứu về chính trị Steven Smith tại Đại học Washington ở St. Louis cho biết mỗi viện có tối đa 2 giờ để tranh luận và bỏ phiếu về một đơn phản đối. “Nếu thực hiện đối với nhiều đơn phản đối (tại từng bang), quy trình này có thể mất rất nhiều thời gian”, ông giải thích.

Chủ tịch thượng viện, vị trí luôn do đương kim phó tổng thống đảm nhiệm, sẽ chủ trì phiên họp lưỡng viện, được tổ chức tại hội trường của hạ viện. Do đó, Phó tổng thống Mike Pence là người chủ trì cuộc họp được chờ đợi này.

Nếu phó tổng thống không thể tham dự vì bất cứ lý do gì, chủ tịch thượng viện tạm quyền sẽ chủ trì chứ không phải chủ tịch hạ viện. Vị trí chủ tịch tạm quyền khi đó sẽ do thượng nghị sĩ Cộng hòa Chuck Grassley đảm nhiệm.

Phó tổng thống Mike Pence là người chủ trì phiên họp lưỡng viện quốc hội ngày 6.1 AFP

Ông Pence đang gặp áp lực trước cuộc họp do Tổng thống Trump "gửi gắm" phó tướng của mình sẽ tham gia nỗ lực "lật kèo". Bản thân ông Pence chưa công khai nói rằng mình sẽ không chứng nhận kết quả chiến thắng cho ông Joe Biden và bà Kamala Harris, nhưng ông đã bày tỏ "hoan nghênh" nỗ lực của các nghị sĩ Cộng hòa.

Trong vòng 30 phút vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đưa ra bình luận gây áp lực Phó tổng thống Mike Pence nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống tại Quốc hội.

“Các bang muốn điều chỉnh kết quả kiểm phiếu vì bây giờ họ biết nó là dựa trên sự bất thường và gian lận, cộng với quy trình tham nhũng không bao giờ được chấp thuận theo pháp luật. Tất cả những gì Phó tổng thống Mike Pence phải làm là trả lại chứng nhận kiểm phiếu cho các bang, và chúng tôi chiến thắng. Hãy làm đi Mike, đây là thời điểm cho sự dũng cảm tột độ!”, ông Trump viết trên Twitter.

Bên cạnh đó, ông Trump lặp lại những cáo buộc rằng có nhiều bất thường và gian lận lá phiếu phổ biến như: “Thậm chí người Mexico dùng số căn cước công dân Mỹ”.

“Họ chỉ tình cờ tìm thấy 50.000 lá phiếu đêm qua. Nước Mỹ bị xấu hổ vì những kẻ ngu ngốc. Quy trình bầu cử của chúng ta kém hơn các nước thế giới thứ 3!”, ông Trump viết trên Twitter.

Ngay lập tức, Twitter gắn nhãn cảnh báo thông tin sai lệch vào một loạt tweet của Tổng thống Trump vì cho rằng chúng chứa thông tin sai lệch, gây tranh cãi hoặc gây hiểu lầm.

Phát biểu tại cuộc biểu tình “Save America Rally” (Tuần hành Bảo vệ Nước Mỹ) ủng hộ ông Trump ở thủ đô Washington D.C, Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Mo Brooks nói: “Hôm nay là ngày dành cho những người yêu nước… Ngày hôm nay là thời điểm lựa chọn và ngày mai là thời điểm để đấu tranh!”. Ông Brooks đồng thời chỉ trích những đảng viên Cộng hòa không bác bỏ việc chứng nhận chiến thắng của ông Joe Biden "đã biến nước Mỹ thành một đất nước độc tài, đang trên đà suy tàn".

Phát biểu tại cuộc biểu tình ở thủ đô Washington D.C ngày 6.1, luật sư Rudy Giuliani, người đứng đầu cuộc chiến pháp lý của Tổng thống Trump, cho rằng các chuyên gia trong đêm qua đã phát hiện thuật toán trong máy bỏ phiếu thay đổi hoặc hủy bỏ lá phiếu một cách cố ý giúp ông Biden giành được nhiều lá phiếu phổ thông.

Trước đó, công ty Dominion (Đức) và một công ty công nghệ bỏ phiếu khác Smartmatic hôm 4.1 cảnh báo sẽ khởi kiện ông Trump vì cho rằng họ bị nêu đích danh trong những thuyết âm mưu vô căn cứ.

Trong cuộc đua 2 ghế thượng nghị sĩ tại bang Georgia, ứng cử viên đảng Dân chủ Raphael Warnock đang dẫn trước thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Kelly Loeffler khoảng 54.000 phiếu (khoảng 1,2 điểm phần trăm) sau khi 98% số phiếu được kiểm, theo hãng khảo sát Edison Research.

Trong cuộc đua thứ 2, ứng viên Dân chủ Jon Ossoff tạm dẫn trước thượng nghị sĩ Cộng hòa David Perdue hơn 17.000 phiếu (0,4 điểm phần trăm). Theo Reuters, hầu hết số phiếu chưa được kiểm đếm đều thuộc các khu vực thiên về đảng Dân chủ.

Nếu cả hai ghế này thuộc về đảng Dân chủ thì Thượng viện sẽ do đảng Dân chủ chiếm đa số. Hiện nay Hạ viện Mỹ cũng đang do đảng Dân chủ kiểm soát.

Cũng tại cuộc biểu tình ủng hộ ông Trump ở thủ đô Washington D.C ngày 6.1, ông Donald Trump Jr, con trai cả của Tổng thống Trump, cảnh báo các đảng viên Cộng hòa rằng nếu họ không ủng hộ nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử của cha mình ngày hôm nay thì "chúng tôi sẽ tìm đến bạn".

Ông Donald Trump Jr thậm chí còn nói rõ hơn nếu các đảng viên Cộng hòa không ủng hộ nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử thì "đây không phải là đảng Cộng hòa của họ nữa. Đó là đảng Cộng hòa của Donald Trump".

Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Madison Cawthorn chỉ trích các đồng nghiệp tại Quốc hội là “những kẻ hèn nhát” vì không ủng hộ tuyên bố của Tổng thống Trump về gian lận bầu cử.

Ông Joe Biden ngày 6.1 ca ngợi chiến thắng gần kề của các ứng viên đảng Dân chủ trong cuộc đua giành 2 ghế thượng nghị sĩ tại bang Georgia, cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy người Mỹ muốn hành động, theo AFP. “Đã đến lúc sang trang. Người Mỹ yêu cầu hành động và họ muốn đoàn kết. Tôi đang lạc quan hơn bao giờ hết về việc chúng ta có thể mang lại cả 2 điều này”, ông Biden nói.

Cần nói rõ rằng vẫn có nhiều nghị sĩ Cộng hòa không đồng tình với nỗ lực bác bỏ phiếu đại cử tri tại phiên họp quốc hội Mỹ hôm nay. Họ xem đây là hành động gây mất tính hợp pháp của cơ chế đại cử tri đoàn, và sẽ có hậu quả lâu dài với chính đảng Cộng hòa.

Trong số những người này có Thượng nghị sĩ Tom Cotton, một đồng minh của ông Trump. Trong một tuyên bố, ông Cotton viết việc lật ngược kết quả “gây nguy cơ lớn cho Cử tri Đoàn, một cơ chế giúp những tiểu bang nhỏ như Arkansas có tiếng nói trong bầu cử tổng thống. Phe Dân chủ có thể đạt được mục tiêu lâu dài của mình là xóa bỏ Cử tri Đoàn trên thực tế bằng cách từ chối đếm phiếu đại cử tri dành cho tổng thống tân cử Cộng hòa”.

Ông Tom Cotton, Thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa tại tiểu bang Arkansas Reuters

Trong một tuyên bố chung khác, 7 hạ nghị sĩ Cộng hòa cũng nói rõ:

“Xét từ góc độ thuần túy đảng phái, các ứng cử viên tổng thống thuộc đảng Cộng hòa chỉ thắng phiếu phổ thông được 1 lần trong suốt 32 năm qua. Họ vì vậy phải dựa vào phiếu đại cử tri để đắc cử. Nếu chúng ta cứ một mực khẳng định rằng Quốc hội có thể bỏ qua phiếu đại cử tri đã được chứng nhận - mà chỉ dựa trên đánh giá của chính mình rằng một hay nhiều tiểu bang đã mắc lỗi trong tổ chức bầu cử tổng thống - thì chúng ta sẽ làm mất tính hợp pháp của chính hệ thống đã đưa ông Donald Trump đến thắng lợi năm 2016, và cũng có thể là con đường duy nhất giúp đảng Cộng hòa chiến thắng năm 2024”.

Tổng thống Trump đã bắt đầu phát biểu trước đám đông người ủng hộ tại cuộc tuần hành “Cứu nước Mỹ” tại thủ đô Washington D.C.

Mở đầu bài phát biểu, Tổng thống Trump chỉ trích truyền thông Mỹ không phản ánh thực tế hàng trăm ngàn người ủng hộ từ khắp nơi ở nước Mỹ đang tập trung tại thủ đô.

Tổng thống Trump phát biểu tại buổi biểu tình. Ảnh chụp từ clip

Phó tổng thống Mike Pence vừa ra tuyên bố chia sẻ quan ngại của hàng triệu người Mỹ về tính toàn vẹn trong bầu cử sau một cuộc bầu cử với nhiều cáo buộc về bất thường trong phiếu bầu và nhiều trường hợp các quan chức không tuân thủ luật bầu cử của bang.

Ông Pence nói rằng với cương vị là chủ tọa phiên kiểm phiếu tại quốc hội, ông sẽ đảm bảo những lo ngại được lắng nghe công khai và công bằng tại quốc hội. "Lời phản đối sẽ được lắng nghe, bằng chứng sẽ được trình ra và các nghị sĩ do người dân Mỹ bầu ra sẽ đưa ra quyết định", ông Pence tuyên bố.

Các nghị sĩ Cộng hòa đã "khai trận" phản đối kết quả phiếu đại cử tri tại bang Arizona. 

Hạ nghị sĩ Paul Gosar lên tiếng phản đối việc xác nhận kết quả tại bang Arizona và thư phản đối đã nhận được đồng chữ ký của Thượng nghị sĩ Ted Cruz.

Sau khi không có phản đối kết quả phiếu đại cử tri cho ông Trump thắng tại hai bang Alabama và Alaska, ông Gosar đứng lên phản đối kết quả tại bang nhà Arizona, nơi Tổng thống tân cử Joe Biden thắng sít sao phiếu phổ thông.

Trong tuyên bố, Phó tổng thống Pence nhấn mạnh sẽ tuân thủ quy định kiểm phiếu được nêu trong Đạo luật Kiểm phiếu đại cử tri 1887. Theo đó, việc phản đối phải do ít nhất một thượng nghị sĩ cùng một hạ nghị sĩ đề đạt, và Phó tổng thống phải tuân thủ quy trình kiểm phiếu, ngay cả khi kết quả khiến bản thân ông hoặc đảng phái của ông bị thất bại.

Phó tổng thống Pence xác nhận quy trình hợp pháp theo luật định và cuộc tranh luận sẽ diễn ra trong 2 giờ.

Ông bày tỏ hy vọng “ông Mike có dũng khí làm được những điều phải làm” và “không nghe lời những kẻ Cộng hòa trên danh nghĩa, và những kẻ ngu ngốc”.

Phó tổng thống Pence chủ trì phiên kiểm phiếu đại cử tri của quốc hội tại hạ viện. AFP

Theo Fox News, cảnh sát khu vực Capitol đã sơ tán tòa nhà Madison tại Thư viện Quốc hội. Dường như người ủng hộ ông Trump đang có đụng độ với cảnh sát bên ngoài trụ sở Quốc hội.

Một tòa nhà khác, cao ốc Cannon, cũng được sơ tán sau khí cảnh sát thông báo đang điều tra một "kiện hàng đáng ngờ" tại đây.

Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số thuộc đảng Cộng hòa tại Thượng viện, trong bài phát biểu tại phiên tranh luận, nói rằng việc không xác nhận kết quả "sẽ làm tổn hại nền cộng hòa của chúng ta mãi mãi"

"Hiến pháp cho chúng ta tại quốc hội này một vai trò có giới hạn. Chúng ta không thể đơn giản tự tuyên bố mình là một siêu ủy ban bầu cử quốc gia. Cử tri, tòa án và tiểu bang đều đã lên tiếng. Họ đều đã lên tiếng. Nếu chúng ta bác bỏ họ, điều đó sẽ làm tổn hại nền cộng hòa của chúng ta mãi mãi", ông nói.

Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại thượng viện Mitch McConnell bác bỏ những cáo buộc của Tổng thống Trump về gian lận trên diện rộng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Trong phiên tranh luận tại thượng viện, ông McConnell nói không có bằng chứng nào chứng minh đã có những vi pham pháp luật quy mô lớn, khiến xoay chuyển toàn bộ kết quả bầu cử.

Ông nói nếu bầu cử bị xoay chuyển chỉ vì có những cáo buộc thì nền dân chủ sẽ rơi vào "vòng xoáy tử thần".

Theo ông McConnell, cuộc bầu cử năm nay thậm chí không sít sao như năm 2000 hay 2004. Ông McConnell nhấn mạnh sự ủng hộ quyền sử dụng hệ thống pháp lý của Tổng thống Trump nhưng “hàng chục đơn kiện đã bị các tòa án bác bỏ, bao gồm những thẩm phán cấp cao do chính Tổng thống Trump đề cử”.

Trong bối cảnh các nghị sĩ tranh luận gay gắt trong quốc hội, người biểu tình đang ẩu đả với cảnh sát bên ngoài Điện Capitol. Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Nancy Mace đăng một đoạn video về cảnh ẩu đả trên Twitter và gọi đây là hành động sai lầm. "Đây không phải là bản chất của chúng ta. Tôi đau lòng cho đất nước ta ngày hôm nay", bà Mace viết.

Cảnh sát xịt hơi cay vào người biểu tình bên ngoài tòa nhà quốc hội. Reuters

Fox News đưa tin nhân viên tại khu vực Đồi Capitol đã nhận được một thông báo yêu cầu "trú ẩn tại chỗ" do bạo lực gia tăgn bên ngoài tòa nhà.

“Để phục vụ hoạt đông của cảnh sát, mọi nhân sự được khuyến cáo nên chuyển từ tòa nhà văn phong Cannon House sang các tòa nhà văn phòng Rayburn và Longworth qua đường hầm ngầm... và nên trú ẩn tại chỗ tại những nơi này"

Những người biểu tình ủng hộ ông Trump đụng độ với cảnh sát và thượng viện bất ngờ tạm nghỉ. Các nhân viên quốc hội và phóng viên được lệnh “tìm chỗ trú ẩn an toàn”.

Theo AFP, cảnh sát đã ra lệnh sơ tán nhiều tòa nhà thuộc quốc hội Mỹ do nhiều người biểu tình vượt qua hàng rào an ninh bên ngoài.

Cảnh sát bắt giữ một số người bên ngoài tòa nhà quốc hội. Reuters

Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại hạ viện Kevin McCarthy viết lời cảm ơn cảnh sát trên Twitter vì đã giúp bảo vệ hạ viện. Ông McCarthy nói rằng người biểu tình có quyền hiến định để cất lên tiếng nói của mình và được lắng nghe, nhưng cũng kêu gọi họ giữ ôn hòa.

Con trai Tổng thống Trump là Donald Trump Jr. cũng lên án người biểu tình, nói rằng "chuyện này là sai và không phải con người thật của chúng ta".

Trên mạng xã hội Twitter, Tổng thống Trump chỉ trích Phó tổng thống Pence “không dũng cảm để làm điều nên làm nhằm bảo vệ đất nước và hiến pháp, trao cho các tiểu bang một cơ hội để chứng nhận sự thật”.

Trước đó, Tổng thống Trump kêu gọi Phó tổng thống Pence chỉ cần gửi phiếu đại cử tri tại các bang bị tố có gian lận lại cho viện lập pháp các bang này xem xét. Tuy nhiên, trong phiên kiểm phiếu, Phó tổng thống Pence quyết định làm đúng theo thủ tục được quy định trong Đạo luật Kiểm phiếu đại cử tri năm 1887, đó là mở phong bì chứa kết quả bỏ phiếu và lắng nghe ý kiến phản đối của các nghị sĩ.

Thị trưởng Washinton D.C, bà Muriel Bowser, tuyên bố ban hành lệnh giới nghiêm toàn thủ đô từ 18 giờ tối 6.1 đến 6 giờ sáng 7.1 (giờ địa phương), sau khi những người biểu tình ủng hộ ông Trump xông vào tòa nhà quốc hội Mỹ.

Trên Twitter, Tổng thống Trump kêu gọi những người ủng hộ ông biểu tình ôn hòa.

Cảnh sát cho biết quốc hội tạm dừng chứng nhận phiếu đại cử tri vì tòa nhà quốc hội đang bị phong tỏa, theo CNN.

Cảnh sát và người biểu tình bên trong tòa nhà quốc hội Mỹ. AFP

Nghị sĩ Gerry Connolly xác nhận các nghị sĩ đã được cấp mặt nạ chống độc trước khi được sơ tán khỏi hạ viện và cảnh sát đã sử dụng hơi cay đối phó người biểu tình, theo The Guardian.

Phóng viên chuyên mảng quốc hội của tờ Huffington Post Matt Fuller viết trên Twitter rằng một số thành viên hạ viện đang phải cố thủ bên trong phòng họp. Những bức ảnh trên Twitter của ông Fuller cho thấy một cánh cửa bước vào phòng bị khóa lại, một số cảnh sát đứng chĩa súng ra phía ngoài.

Diễn biến bên trong phòng họp hạ viện Mỹ. chụp từ Twitter Matt Fuller

Theo CNN, một số nhân viên hạ viện nói với các hạ nghị sĩ rằng họ có thể cần phải nấp xuống gầm bàn và sẵn sàng để sơ tán sang nơi khác. Hạ nghị sĩ Adam Kinzinger của đảng Cộng hòa gọi đây là cuộc đảo chính.

“Tôi yêu cầu mọi người tại tòa nhà quốc hội Mỹ giữ ôn hòa. Không bạo lực! Hãy nhớ rằng chúng ta là một đảng có pháp luật và trật tự - hãy tôn trọng pháp luật…”, ông Trump viết trên Twitter.

Tổng thống Trump đưa ra lời kêu gọi sau khi cựu thượng nghị sĩ Joseph McCarthy kêu gọi ông đưa ra một tuyên bố nhằm trấn an đám đông người biểu tình, theo Reuters.

Nhà Trắng thông báo Vệ binh Quốc gia đã được huy động để giải tán cuộc biểu tình, theo AFP.

Trên Twitter, Thư ký báo chí Nhà Trắng Kayleigh McEnany cho biết Tổng thống Trump đã chỉ đạo lực lượng Vệ binh Quốc gia hỗ trợ ứng phó những người nổi loạn ở quốc hội Mỹ.

”Chúng tôi tái khẳng định Tổng thống Trump yêu cầu chấm dứt bạo lực và giữ ôn hòa”, bà McEnany nhấn mạnh.

Đài CNN cho biết nhiều sĩ quan cảnh sát bị thương tại quốc hội Mỹ, ít nhất 1 người phải nhập viện.

Ái nữ Ivanka của Tổng thống Trump viết trên Twitter gọi những kẻ gây rối là "người yêu nước", nhưng sau đó nhanh chóng xóa tweet.

"Người Mỹ yêu nước - bất kỳ sự xâm phạm an ninh hay không tôn trọng lực lượng hành pháp đều không thể chấp nhận. Bạo lực phải chấm dứt ngay lập tức. Xin hay giữ ôn hòa", bà Ivanka viết trên Twitter. Sau khi bị nhiều người phản ứng, bà Ivanka đã xóa bài viết và đăng một bài khác giải thích rằng bà không gọi những kẻ gây rối là người yêu nước. "Biểu tình ôn hòa là yêu nước. Bạo lực là điều không thể chấp nhận và phải bị lên án mạnh mẽ nhất", bà Ivanka viết.

Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) triển khai lực lượng đến hỗ trợ cảnh sát bảo vệ các tòa nhà liên bang, theo Reuters.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc Jonathan Hoffman xác nhận lực lượng Vệ binh Quốc gia ở Washington D.C đã được điều động để ứng phó tình huống bạo lực tại quốc hội.

Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đưa ra tuyên bố chung, đề nghị Tổng thống Trump yêu cầu những người nổi loạn rời khỏi tòa nhà quốc hội ngay lập tức.

Phản ứng trước vụ nổi loạn ở quốc hội, Tổng thống tân cử Joe Biden lên án cái ông lại là "cuộc tấn công chưa có tiền lệ" chống lại nền dân chủ.

Ông Biden hối thúc Tổng thống Trump phát biểu trên truyền hình để kêu gọi chấm dứt cuộc vây hãm tại quốc hội.

Ông Joe Biden phát biểu tại thành phố Wilmington, bang Delaware. Reuters

Ông Biden cho rằng cuộc tấn công này đe dọa an toàn của các quan chức dân bầu. “Đây không phải là biểu tình, đây là dấy loạn. Thế giới đang theo dõi. Như nhiều người Mỹ, tôi bị sốc và buồn khi đất nước bước đến thời điểm đen tối này sau một thời gian rất lâu đóng vai trò là ngọn đèn tiên phong và hy vọng của dân chủ”, ông Biden nói.

Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cho rằng những kẻ thù của dân chủ sẽ mừng rõ về tình cảnh bạo lực tại quốc hội Mỹ. Ông Maas kêu gọi Tổng thống Trump và người ủng hộ nên chấp nhận quyết định cuối cùng của cử tri và ngừng chà đạp lên nền dân chủ. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg miêu tả cuộc biểu tình bạo lực tại Washington D.C là cảnh gây sốc, đồng thời kêu gọi tôn trọng kết quả bầu cử dân chủ tại Mỹ, theo Reuters.

Trong đoạn video được ghi hình sẵn tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump lặp lại cáo buộc cuộc bầu cử có gian lận và ông đã bị cướp mất chiến thắng. Tuy nhiên, ông kêu gọi người biểu tình về nhà. "Chúng ta cần hòa bình. Chúng ta cần tôn trọng lực lượng hành pháp", Tổng thống Trump nói.

Chủ tịch và Giám đốc điều hành Hiệp hội các nhà sản xuất quốc gia Jay Timmons kêu gọi các quan chức cấp cao Mỹ xem xét phê truất Tổng thống sắp mãn nhiệm kỳ Trump, theo Reuters. Ông Timmons chỉ trích Tổng thống Trump "kích động bạo lực trong nhằm duy trì quyền lực, vi phạm lời tuyên thệ, bác bỏ nền dân chủ và ủng hộ chế độ vô chính phủ". Các hiệp hội doanh nghiệp cũng yêu cầu Tổng thống Trump chấm dứt vụ nổi loạn tại quốc hội, theo Reuters.

Cảnh sát thủ đô Washington D.C cho hay đã có 13 người bị bắt liên quan cuộc “bạo động” tại trụ sở quốc hội Mỹ, theo tờ The Guardian.

Thống đốc bang Virginia Ralph Northam cho hay ông sắp ban bố tình trạng khẩn cấp và áp đặt lệnh giới nghiêm từ 18 giờ tại hai khu vực Arlington và Alexandria, giáp với thủ đô Washington D.C, theo CNN.

Tờ The New York Times đưa tin chính Phó tổng thống Pence ra lệnh điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia, chứ không phải ông Trump.

Phó tổng thống Mike Pence và Chủ tịch Hạ viện Nanci Pelosi AFP

Trong một tuyên bố, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mitt Romney mô tả vụ nổi loạn ở Quốc hội là "cuộc nổi dậy do Tổng thống Trump xúi giục". Ông Romney kêu gọi các đồng nghiệp không nên phản đối và sớm hoành thành kiểm phiếu đại cử tri và công nhận Tổng thống tân cử Joe Biden là người giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 3.11.2020.

Người ủng hộ ông Trump gây náo loạn tại Điện Capitol

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, một đồng minh trung thành của Tổng thống Trump, đã lên án vụ nổi loạn tại Quốc hội Mỹ và khẳng định Mỹ luôn lên án bạo lực chính trị. "Tôi đã đi đến nhiều quốc gia và luôn ủng hộ quyền của mỗi con người được biểu tình trong ôn hòa vì niềm tin và chính nghĩa của họ. Tuy nhiên, bạo lực gây nguy hiểm cho những người khác là không thể chấp nhận được ở trong lẫn ngoài nước”, ông Pompeo viết trên Twitter.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong một cuộc họp báo Reuters

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi thông báo Quốc hội quyết định tiếp tục phiên họp vào tối 6.1 (tức sáng 7.1 theo giờ Việt Nam) để chứng nhận chiến thắng của Tổng thống tân cử Biden khi tòa nhà Quốc hội được đảm bảo an toàn.

Một trợ lý Nhà Trắng tiết lộ với CNN rằng nhiều đồng nghiệp của ông làm việc từ xa và không đến Nhà Trắng trong ngày 6/1. Người này và các đồng nghiệp cho rằng vụ bạo loạn ở tòa nhà quốc hội Mỹ là lỗi của Tổng thống Trump và hành động của những người ủng hộ ông Trump là không thể biện hộ.

Công ty Twitter Inc thông báo tài khoản Twitter của Tổng thống Donald Trump sẽ bị khóa 12 giờ đồng hồ sau khi đã tháo gỡ những dòng tweet của nhà lãnh đạo trước đó trong ngày 6.1 (giờ Mỹ), theo Reuters.

Twitter còn cảnh báo tài khoản @realDonaldTrump của Tổng thống Trump sẽ bị khóa vĩnh viễn nếu có thêm những sự vi phạm quy định của mạng xã hội này. Một nghị sĩ đảng Dân chủ vừa đề nghị Twitter và Facebook gỡ bỏ tài khoản của Tổng thống Donald Trump, theo Reuters.

Một cố vấn tại Nhà Trắng tiết lộ với CNN rằng có những trợ lý của Tổng thống Trump đang trở nên giận dữ vì tổng thống không chịu làm nhiều hơn nữa để chấm dứt cuộc nổi loạn. Họ gần như phải cầu xin ông Trump xuất hiện, ra tuyên bố để xoa dịu tình hình nhưng ông Trump “không muốn làm” nhiều hơn những gì ông đã làm lúc này.

Các phòng của Hạ viện và Thượng viện đang được dọn dẹp để toàn bộ Thượng viện và Hạ viện có thể tiếp tục phiên họp ngay sau 20 giờ ngày 6.1 (giờ Mỹ, tức 8 giờ ngày 7.1, giờ VN), theo tờ The Hill.

Một quan chức Nhà Trắng cho hay bà Stephanie Grisham, chánh văn phòng của đệ nhất phu nhân Melania Trump, nộp đơn từ chức và có hiệu lực lập tức, sau biểu tình bạo lực. Bà Grisham là cựu thư ký báo chí Nhà Trắng và là một trong những quan chức phục vụ lâu nhất trong chính quyền của Tổng thống Trump.

Đến nay, cảnh sát thủ đô Washington D.C đã bắt giữ ít nhất 13 người biểu tình quá khích và thu giữ nhiều vũ khí.

Một nhóm các thượng nghị sĩ từ cả hai viện đã rời khỏi chỗ trú ẩn an toàn trong khuôn viên tòa nhà Quốc hội và hiện đang tiến về các phòng họp để tiếp tục quá trình kiểm phiếu đại cử tri.

Sara Nelson, Chủ tịch Hiệp hội Tiếp viên Hàng không-CWA, liên đoàn lao động đại diện cho tiếp viên tại hơn 10 hãng hàng không Mỹ cho biết những người xông vào tòa nhà quốc hội sẽ không được phép rời Washington trên các chuyến bay thương mại.

Cựu Tổng thống Brack Obama khẳng định vụ xông vào trụ sở quốc hội vào ngày 6.1 là do Tổng thống Trump kích động. “Lịch sử sẽ nhớ vụ bạo lực của ngày hôm nay tại Capitol, bị kích động bởi một tổng thống đương nhiệm liên tục nói dối một cách vô căn cứ về kết quả của một cuộc bầu cử hợp pháp, là sự ô danh và xấu hổ của đất nước chúng ta”, ông Obama nhấn mạnh trong thông báo, theo Reuters.

Phó tổng thống Mike Pence chỉ trích vụ nổi loạn tại điện Capitol. “Những ai đã phá hoại tại điện Capitaol hôm nay đã không chiến thắng. Bạo lực không bao giờ thắng. Tự do thắng. Đây vẫn là ngôi nhà của mọi người. Khi chúng ta tập trung trở lại trong gian phòng này, thế giới sẽ lại chứng kiến sự kiên trì và sức mạnh của nền dân chủ của chúng ta”.

Phó tổng thống Mike Pence Reuters

Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnel cho rằng Quốc hội Mỹ đã đối diện “những mối đe dọa lớn hơn nhiều so với đám đông mất phương hướng” vào hôm nay. “Họ cố gắng gây gián đoạn nền dân chủ của chúng ta. Họ đã thất bại”. Ông cho biết nhiệm vụ quan trọng về việc công nhận chính thức tổng thống tiếp theo sẽ được hoàn tất.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer nói rằng “chúng ta giờ đây thêm ngày 6.1 vào danh sách rất ngắn những ngày trong lịch sử Mỹ sẽ còn mãi về tiếng xấu”. Ông cho rằng không nên gọi những kẻ xông vào điện Capitol là người biểu tình mà nên gọi là “khủng bố nội địa” và “không đại diện cho nước Mỹ”. Ông khẳng định việc đếm phiếu sẽ hoàn tất trong đêm 6.1 (giờ địa phương).

Bạo lực ập đến tòa nhà Quốc hội Mỹ, thế giới lo ngại

Sau khi trở lại cuộc họp, Quốc hội Mỹ tiếp tục tranh luận về đơn phản đối kết quả đếm phiếu đại cử tri tại bang Arizona. Một nhóm thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ có kế hoạch phản đối thêm đối với kết quả phiếu đại cử tri tại ít nhất tại 2 bang nữa.

Với việc hai thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ là ông Jon Ossoff và ông Raphael Warnock giành chiến thắng tại bang Georgia, đảng Dân chủ hiện kiểm soát được thượng viện. Đảng Dân chủ cũng đã kiểm soát hạ viện Mỹ.

Thống đốc New York Andrew Cuomo nói ông đang điều 1.000 lính Vệ binh Quốc gia đến thủ đô Washington, theo đề nghị của Vệ binh Quốc gia Hoa Kỳ, nhằm “hỗ trợ và tạo điều kiện chuyển giao quyền lực hòa bình".

“Trong 244 năm, nền tảng dân chủ của chúng ta là việc chuyển giao quyền lực ôn hòa, và New York sẵn sàng giúp đảm bảo ý chí của người dân Mỹ được thực hiện, một các an toàn và quả quyết”, theo ông Cuomo.

Các vệ binh quốc gia sẽ được điều động trong thời gian lên đến 2 tuần. Ông Cuomo khẳng định sự điều động này không ảnh hưởng đến nỗ lực đối phó đại dịch Covid-19 tại New York.

Thượng nghị sĩ bang Georgia Kelly Loeffler (đảng Cộng hòa) tuyên bố tại cuộc họp đếm phiếu đại cử tri của lưỡng viện quốc hội rằng sau khi chứng kiến sự náo loạn tại tòa nhà quốc hội, bà không còn phản đối việc chứng nhận kết quả cho ông Biden đắc cử nữa.

Hai thượng nghị sĩ Cộng hòa Steve Daines và James Lankford cho hay họ sẽ bỏ phiếu ủng hộ kết quả bầu cử, sau tình trạng hỗn loạn ở tòa nhà Quốc hội. Cả 2 ra thông cáo cho rằng ngày 6.1 là “một ngày buồn cho đất nước chúng ta”.

“Giờ đây chúng ta cần toàn bộ Quốc hội hợp lại cùng nhau và chứng nhận kết quả bầu cử. Chúng ta phải đứng với nhau như những người Mỹ. Chúng ta phải bảo vệ Hiến pháp và luật lệ”, theo thông cáo.

Trong khi đó, nhiều cố vấn cấp cao của Tổng thống Donald Trump, kể cả Cố vấn An ninh quốc gia Robert O’Brien, đang tính chuyện từ chức nhằm phản ứng về vụ náo loạn tại tòa nhà Quốc hội.

Bên cạnh ông O’Brien, các quan chức khác dự định từ chức gồm phó cố vấn an ninh quốc gia Matt Pottinger, phó chánh văn phòng Nhà Trắng Chris Liddell. Cả 3 quan chức trên đều dự định từ chức ngay trong đêm 6.1 (giờ địa phương).

Bà Stephanie Grisham, cựu giám đốc truyền thông Nhà Trắng và hiện là chánh văn phòng của đệ nhất phu nhân Melania Trump, vào sáng 7.1 (giờ Việt Nam), nộp đơn từ chức có hiệu lực ngay lập tức, sau khi đám đông xông vào tòa nhà quốc hội trong lúc các nghị sĩ tranh luận.

Bà Stephanie Grisham Reuters

Thượng viện vừa bỏ phiếu về việc phản đối phiếu bầu đại cử tri bang Arizona. Có 93 phiếu bác bỏ yêu cầu này, và chỉ 6 phiếu thuận.

Thượng viện kiểm phiếu với kết quả bác bỏ phản đối kết quả ở Arizona. Senate TV

Hạ viện vẫn còn đang tranh luận về yêu cầu phản đối này.

Sau khi Thượng viện bác bỏ phản đối kết quả bầu cử ở Arizona, lãnh đạo đa số tại Thượng viện Mitch McConnell cho hay quốc hội sẽ phải chờ Hạ viện bỏ phiếu.

“Chúng ta còn vài phát biểu phải chờ tại Hạ viện để kết thúc tranh luận của họ và bỏ phiếu. Dự kiến Hạ viện sẽ hoàn tất bỏ phiếu về Arizona từ 23 giờ 30 đến nửa đêm (giờ địa phương, 11 giờ 30 – 12 giờ theo giờ VN)”, ông cho hay.

Thị trưởng thủ đô Washington D.C Muriel Bowser thông báo bà sẽ gia hạn việc ban bố tình trạng khẩn cấp tới 15 ngày, sau khi những người ủng hộ Tổng thống Donald Trump xông vào trụ sở quốc hội. Theo đó, việc ban bố tình trạng khẩn cấp có hiệu lực cho tới ngày 21.1, một ngày sau khi Tổng thống tân cử Joe Biden nhậm chức.

Theo CNN dẫn nguồn thạo tin, lực lượng mật vụ Mỹ đang được điều động thêm đến các khu vực ở Nhà Trắng, Đài quan sát Hải quân và trụ sở mật vụ sau tình trạng hỗn loạn tại tòa nhà Quốc hội.

Theo đó, mật vụ cũng chính là lực lượng liên bang đầu tiên được điều động khi cảnh sát tại điện Capitol đề nghị các lực lượng địa phương và liên bang hỗ trợ. Trong số lực lượng bổ sung, có nhiều mật vụ mặc thường phục tăng cường bảo vệ Phó tổng thống Pence và Phó tổng thống tân cử Kamala Harris tại điện Capitol.

Mật vụ trên nóc Nhà Trắng khi Tổng thống Trump phát biểu vào ngày 6.1. AFP

Sau cuộc bỏ phiếu về việc phản đối kết quả bầu cử ở Arizona, các nghị sĩ Hạ viện và thượng viện tiếp tục trở lại cuộc họp chung của lưỡng viện để đếm phiếu đại cử tri.

Thượng viện Josh Hawley thuộc đảng Cộng hòa vẫn sẽ tiếp tục ý định phản đối kết quả bầu tổng thống ở bang chiến địa Pennsylvania. Theo đó, hạ viện và thượng viện sẽ tiếp tục vòng tranh luận thứ 2 và sẽ bỏ phiếu về việc phản đối này, theo CNN.

Một nhân viên mật vụ Mỹ (giữa) trước cửa Thượng viện sau khi xảy ra náo loạn. Reuters

Cảnh sát trưởng thủ đô Washington Robert J. Contee thông báo 4 người thiệt mạng và 52 người bị bắt trong vụ nhiều người ủng hộ Tổng thống Donald Trump xông vào trụ sở quốc hội, theo Reuters.

Truyền thông Mỹ đưa tin người phụ nữ bị bắn chết tại tòa nhà Quốc hội Mỹ là Ashli Babbitt đến từ San Diego (California). Bà Babbitt là cựu binh từng phục vụ trong Không quân Mỹ và bị bắn khi xông vào cùng những người khác. Bà được đưa đến bệnh viện nhưng đã không qua khỏi. Fox5 dẫn lời mẹ chồng bà Babbitt cho rằng cựu binh này là người ủng hộ Tổng thống Trump.

Cựu binh Ashli Babbitt NY Daily News

Sau khi Thượng viện và Hạ viện có phiên tranh luận và bỏ phiếu riêng, bác bỏ phản đối kết quả bầu cử tại bang Arizona, phiên họp lưỡng viện lại tiếp tục. Các bang Arkansas (bầu cho Tổng thống Trump) và California (bầu cho ông Biden) đã được thông qua mà không có sự phản đối nào.

Theo CNN, những người xông vào tòa nhà Quốc hội Mỹ đã gây thiệt hại và xáo trộn tại văn phòng của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi. Những kẻ náo loạn đã tháo bảng tên trước cửa văn phòng của bà Pelosi. Bên cạnh đó, các trợ lý cho hay những kẻ đó còn đập vỡ một tấm gương trong văn phòng. Nhiều giấy tờ cũng bị vứt ngổn ngang trên sàn.

Hình ảnh văn phòng bà Pelosi ngày 6.1 CNN

 

Kết quả kiểm phiếu đại cử tri tại bang Pennsylvania bị phản đối tại cuộc họp lưỡng viện. Phó tổng thống Mike Pence đã xác nhận việc phản đối đủ điều kiện khi đáp ứng yêu cầu tối thiểu có một thượng nghị sĩ và một hạ nghị sĩ ký đơn phản đối. Như vậy thượng viện và hạ viện sẽ có phiên tranh luận riêng và bỏ phiếu đối với đơn phản đối, với thời gian tối đa trong 2 giờ.

Trước đó, việc phản đối kết quả tại bang Michigan và Nevada có phản đối từ hạ nghị sĩ, nhưng không được chấp nhận do thiếu điều kiện phải có tối thiểu một thượng nghị sĩ tham gia phản đối.

Lưỡng viện quốc hội Mỹ hôm 7.1 đã bỏ phiếu bác bỏ đơn khiếu nại kết quả bầu cử tại bang Pennsylvania, cũng là nỗ lực thứ hai nhưng thất bại của đảng Cộng hòa nhằm lật lại kết quả bầu cử tại bang này. Với 38 tiểu bang đã xác nhận kết quả bầu cử tính đến giờ phút này, quốc hội Mỹ tiếp tục phiên họp xuyên đêm nhằm hoàn tất việc xác nhận toàn bộ kết quả tại 50 tiểu bang, chính thức mang lên chiến thắng cho ông Joe Biden.

Theo xác nhận mới nhất tại phiên họp lưỡng viện, ông Joe Biden đã nhận được 270 phiếu, chính thức trở thành tổng thống kế tiếp của Mỹ. Tuy nhiên, quá trình xác nhận sẽ vẫn được tiếp tục cho đến khi hoàn tất toàn bộ 50 tiểu bang.

Tổng thống Trump cuối cùng tuyên bố sẽ chuyển giao quyền lực "có trật tự" vào ngày 20.1.2021, theo Đài CNN.

Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, một trong những thành viên nội các trung thành nhất của Tổng thống Trump, mô tả tình trạng hỗn loạn ở điện Capitol là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Phát biểu từ Jerusalem khi đang công du Israel, ông lên tiếng: “Bạo lực xảy ra đêm qua là hoàn toàn không thể chấp nhận. Những hành động này phải chấm dứt. Thể chế dân chủ của chúng ta đã mạnh mẽ trong một thời gian rất dài. Nền dân chủ của chúng ta sẽ thắng thế, thể chế của chúng ta sẽ vững mạnh. Giờ là lúc cả nước hợp với nhau làm một và tôn trọng quy trình dân chủ của Mỹ”.

Nghị sĩ đắc cử Jake LaTurner (đại diện bang Kansas) vừa nhiễm Covid-19 sau khi tham dự cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện về việc phản đối kết quả bầu cử tổng thống tại bang chiến địa Arizona, theo báo The Star. Ông LaTurner không có bất kỳ triệu chứng nào.

Ông LaTurner dương tính với Covid-19 trong bối cảnh có nhiều quan ngại về giãn cách xã hội trong các cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện vào tối 6.1. Các cuộc bỏ phiếu diễn ra theo sau một cuộc náo loạn của những người ủng hộ Tổng thống Trump tại trụ sở quốc hội vào trưa cùng ngày, khiến 4 người thiệt mạng và 53 người bị bắt.