Thế giới lo lắng vì Trung Quốc từ chối làm ‘bãi rác toàn cầu’

Thu Thảo
Thu Thảo
17/04/2018 10:38 GMT+7

Nhiều thập niên qua, Trung Quốc là nước nhập khẩu rác lớn nhất thế giới, song nước này vừa bất ngờ quyết định cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu bắt đầu từ năm nay.

Theo Bloomberg, danh hiệu “bãi rác thế giới” của Bắc Kinh thời gian qua bị nhiều nước khác bỏ qua, song giờ đây, họ phải chật vật để tìm nơi đổ rác khác. Hơn ba tháng từ khi Bắc Kinh đưa ra lệnh cấm, các nhà xuất khẩu rác thế giới vẫn chật vật tìm nơi nhập khẩu thay thế Trung Quốc.
Theo nhiều bài báo, nhiều ý kiến đang được đưa ra: Liên minh châu Âu (EU) cho hay họ đang cân nhắc thuế lên nhựa đã sử dụng, Anh thì tìm cách chuyển hướng một phần rác về Đông Nam Á, và yêu cầu Trung Quốc gỡ bỏ lệnh cấm. Song không có ý kiến nào là giải pháp lâu dài mới cho trật tự toàn cầu của việc quản lý rác thải. Mỹ, Anh, EU và Nhật Bản là bốn trong số các nước và khu vực xuất khẩu phần lớn rác thải đến Trung Quốc.
“Lệnh cấm nhập khẩu rác của Trung Quốc đồng nghĩa với việc cắt đứt kênh chính loại bỏ chất thải của bốn nước và khu vực trên, khiến họ gặp phải vấn đề bất ngờ chỉ trong một thời gian ngắn. Họ chưa đưa ra được một số giải pháp hiệu quả trong ngắn hạn. Các nhà xuất khẩu rác thải chính vẫn đang tìm cách”, chủ tịch mảng Trung Quốc của hãng tư vấn Frost and Sullivan, ông Neil Wang cho biết.
Trung Quốc là nơi thải hơn một nửa lượng rác toàn cầu trước khi lệnh cấm có hiệu lực. Vào lúc cao điểm, nước này nhập khẩu gần 9 triệu tấn phế liệu nhựa trong một năm. Trung Quốc bắt đầu nhập khẩu rác thải từ thập niên 1980 để cung cấp nhiên liệu cho ngành sản xuất bùng nổ. Đất nước cũng phát triển toàn bộ ngành chế biến và tái chế rác thải, song việc xử lý chất thải kém và tình trạng giám sát không hiệu quả khiến nước này bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Hiện Đại lục đã là nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới và đang tăng cường nỗ lực dọn sạch không khí, nước và đất. Dưới thời lãnh đạo của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận bình, Trung Quốc đóng cửa hàng chục nghìn nhà máy góp phần gây ô nhiễm, đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo.
Song họ vẫn còn một chặng đường dài phải đi. Nghiên cứu công bố tháng 3 của Đại học Chicago cho hay mức độ ô nhiễm không khí trên khắp Trung Quốc vẫn vượt quá tiêu chuẩn toàn cầu do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra. Dù vậy, lệnh cấm 24 loại chất thải nhập khẩu được công bố tháng 7.2017 và áp dụng từ tháng 1.2018 được các nhà môi trường xem là chiến thắng to lớn của Đại lục trong nỗ lực xanh. Lệnh cấm không những làm sạch đất nước, mà còn buộc các quốc gia còn lại phải quản lý chất thải tốt hơn. Đây cũng là lời nhắc nhở cho các nhà đầu tư về việc tham gia vào hoạt động tái chế ở các nền kinh tế phát triển.
Song Mỹ lại không đồng ý với lệnh cấm của Trung Quốc. Viện Nghiên cứu công nghiệp tái chế ở Washington cho rằng bằng lệnh cấm mới, Đại lục cũng quay lưng với “hàng hóa thải”, tức loại hàng hóa được chế biến trước khi được các nhà sản xuất sử dụng. Vật liệu loại này được xem là thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng hơn. Mỹ, nước xuất khẩu 5,6 tỉ USD giá trị hàng hóa loại này đến Trung Quốc trong năm 2016, yêu cầu Bắc Kinh “chặn ngay” lệnh cấm.
Trung Quốc ghi nhận lo ngại của Mỹ, cho hay họ sẽ điều chỉnh danh sách các loại rác thải nhập khẩu song không có ý định hoãn lệnh cấm, theo Global Times. Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy chất thải rắn nhập khẩu của nước này, trong đó bao gồm nhựa, giấy và kim loại, giảm 54% trong quý 1/2018.
Cùng kỳ, một số nước Đông Nam Á như Malaysia, Thái Lan có lượng rác thải nhập khẩu tăng vọt. Giới chuyên gia cho rằng các nước này khó lòng bù đắp hết chỗ trống mà Trung Quốc để lại. Đông Nam Á ngoài ra cũng đối mặt với ô nhiễm không khí do cháy rừng, nên “vấn đề cuối cùng mà các nước này muốn có thêm là tăng nhập khẩu rác thải”.
Giáo sư Lawrence Loh tại Đại học quốc gia Singapore cho hay: “Về lâu dài, vấn đề phải được giải quyết tại nguồn. Bắc Mỹ và Tây Âu phải nỗ lực rõ ràng và có ý thức trong việc giảm bớt rác thải. Thay vì tìm nơi đổ rác, các nước phát triển nên nhận trách nhiệm cắt giảm rác thải thông qua các hoạt động bền vững với môi trường”.
Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.