Năm 2013, EU phạt thẻ vàng với Hàn Quốc và không lâu sau đến lượt Mỹ cũng đưa các lô hàng hải sản từ quốc gia này vào dạng cần theo dõi. Tại thời điểm đó, chính áp lực cực lớn từ 2 thị trường đã khiến cả nước Hàn Quốc hành động vì tương lai ngành xuất khẩu thủy hải sản. Họ siết chặt các quy định về đánh bắt chi tiết, gia tăng kiểm soát các tàu đánh bắt cá, gia tăng quyền lực cho lực lượng chức năng nếu phát hiện tàu cá nào đánh bắt trái phép ngoài vùng lãnh hải Hàn Quốc... thông qua ban hành bộ luật Phát triển nghề cá xa bờ (DWFD), sửa đổi và áp dụng từ tháng 7.2015. Năm 2014, Hàn Quốc tăng cường kiểm soát, xử phạt với các hoạt động khai thác IUU. Các tàu đánh cá đều treo hệ thống định vị, vệ tinh có thể theo dõi hoạt động 24/24, tất cả tàu đều được trang bị hệ thống logbook điện tử, cho phép các tàu chia sẻ thông tin về sản lượng khai thác... Luật sửa đổi cũng tăng hình phạt tù lên 5 năm, hoặc phạt tiền ít nhất 500 triệu won (khoảng 9,7 tỉ đồng) nếu vi phạm. Với những động thái quyết liệt từ chính phủ Hàn Quốc, tháng 4.2015, EU đã gỡ bỏ thẻ vàng cho nước này.
Cũng tại thời điểm Hàn Quốc được gỡ thẻ thì Thái Lan bị EU phạt thẻ vàng vào tháng 5.2015. Tuy nhiên, theo đánh giá của chuyên gia thương mại, Thái Lan đã “không có biện pháp nào đáng kể để cải thiện tình hình” và hậu quả là đàm phán tự do thương mại giữa 2 bên vẫn giậm chân tại chỗ mãi cho đến tháng 1 năm nay, Thái Lan mới thoátthẻ vàng. Ngoài Thái Lan, Philippines từng bị phạt thẻ vàng vào tháng 4.2014, ngay lập tức nghị viện Philippines thông qua bộ luật Đánh cá RA 8550 vào tháng 12.2014, nâng mức phạt đối với những tàu đánh bắt cá trái phép cũng như xây dựng hệ thống quản lý khai thác hải sản nhằm đáp ứng được tiêu chuẩn IUU cho thị trường EU. Cuối năm 2014, Philippines và EU đã ký kết hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập, giúp nhiều mặt hàng của Philippines tiếp cận thị trường EU.
Chuyên gia xuất khẩu sang EU, ông Nguyễn Thanh Lâm, Chủ tịch HĐTV Công ty VietEuro, nhận định tình trạng áp thẻ vàng từ EU thật ra là động thái “nắn gân” những quốc gia đã có vi phạm đánh bắt. Tuy nhiên, nó sẽ được gỡ bỏ rất sớm nếu quốc gia đó chứng tỏ thiện chí thay đổi, cải thiện trong nỗ lực chống đánh bắt IUU. Chính sự chuyển biến tích cực và áp thành luật rất cương quyết của Hàn Quốc năm 2013, mới “hái” được quả ngọt sau đó 2 năm, được gỡ thẻ vàng. Thái Lan mất 4 năm mới được gỡ thẻ vàng, đó cũng là điều cần lưu ý với VN. “Tôi mong muốn thủy sản VN sẽ không thể bị gắn thẻ vàng lâu hơn 2 năm, đó cũng là mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản VN. VN cần học cách khắc phục thẻ vàng của Philippines, Hàn Quốc... chứ đừng như Thái Lan. Theo tôi biết, chỉ cần chúng ta có thiện chí nỗ lực thay đổi, chế tài bằng luật hẳn hoi và cầu thị, hy vọng việc được gỡ thẻ vàng sẽ sớm trong năm nay”, ông Lâm nói.
Bình luận (0)