Con người sẽ làm việc gì nếu máy móc thống trị nền kinh tế?

Theo trang Quartz, ông Kai-Fu Lee, người cũng là chủ hãng đầu tư mạo hiểm Sinovation Ventures, cho hay: “Nghệ thuật, văn học và cái đẹp rất khó bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo (AI)”. Vì AI có tính khách quan, khả năng phân tích và thiên về dữ liệu, đó có thể là lúc con người chuyển sang các ngành nhân văn, nghệ thuật và thẩm mỹ. Ông Lee nói thêm: “Những ngành đang khó tìm được việc làm có thể lại là những ngành tốt để học”.

Các sinh viên hiện đắn đo liệu mình nên chọn theo đuổi ngành nhân văn hay khoa học đang đối diện tương lai thiếu chắc chắn: Dù tự động hóa chỉ mới bắt đầu tác động lên nguồn nhân lực, 50% việc làm đang được con người đảm nhận hôm nay sẽ được tự động hóa trong 10 năm tới, ông Lee nhận định từ nghiên cứu năm 2013 của Oxford.

Các công việc “cần ít hơn 5 giây suy nghĩ” sẽ thuộc nhóm biến mất đầu tiên. Chuyên gia AI dẫn ví dụ nhân viên tiếp tân và công nhân nhà máy, hai loại hình việc làm vốn đã có mức độ tự động hóa nhất định. Kế đến là các công việc dựa vào việc phân tích con số, dữ liệu có sẵn để ra quyết định, chẳng hạn như nhân viên ngân hàng, nhà giao dịch chứng khoán và người tính toán tổn thất bảo hiểm.

Dù nghệ thuật, văn chương không nằm trong danh sách các kỹ năng bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo, nhiều doanh nghiệp công nghệ lớn và nhỏ vẫn đang dành nguồn lực để chế tạo loại AI có thể tạo ra hình ảnh nghệ thuật, nhạc và sản phẩm giải trí. Dự án Magenta của Google có mục đích duy nhất là phát triển AI sáng tạo và hiện nghiên cứu để tạo ra loại AI có khả năng phác họa. Sony thì thường xuyên công bố nghiên cứu về việc tạo ra loại âm nhạc mới. Ngay cả diễn viên Kristen Stewart cũng sử dụng AI để sáng tạo nghệ thuật.

Song cuối cùng, con người vẫn sẽ không thất nghiệp dù là ở lĩnh vực nghệ thuật hay dịch vụ. Trong bài phát biểu tại Đại học Colombia, ông Lee cho hay một lớp lao động mới sẽ thành hình từ AI: “Những người lao động có tình cảm. Những người bị mất việc có thể nhận công việc mới để truyền đạt tình yêu, kinh nghiệm, dù là một hướng dẫn viên nhiệt tình, một nhân viên chăm sóc chu đáo, một bartender vui vẻ hay một đầu bếp sushi trứ danh”.

Ông Lee cũng nhắc đến sự độc đáo của con người trong các nghề nghiệp khác, chẳng hạn như bác sĩ và chuyên gia ung thư. Ông cho rằng chẳng ai muốn nghe một chiếc máy chẩn đoán bệnh của họ. Thay vào đó, một bác sĩ thực thụ sẽ tập trung vào cách chuyển tin xấu đến bệnh nhân và hỗ trợ quá trình điều trị thực sự thay vì chỉ chủ yếu đưa ra quyết định y khoa.