Bất ngờ cá cảnh

1 triệu USD/năm

Là một trong 3 đơn vị được công nhận đủ điều kiện xuất khẩu cá cảnh sang Mỹ, ông Lê Hữu Thiện - Giám đốc Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng (TP.HCM) kể: “Năm 1999, khi công ty mới thành lập, diện tích sản xuất và văn phòng giao dịch chỉ khoảng 1 ha ở xã Tân Thông Hội, H.Củ Chi. Ban đầu, tôi nuôi vài loài cá cảnh trên diện tích ao chừng 500m2 và vài chục hồ kiếng để thử nghiệm. Dần dần, nghề nuôi cá cảnh làm ăn được, lại có đối tác xuất khẩu cá cảnh sang các nước Đông u, Tây u... nên công ty ngày càng mở rộng thêm. Cơ sở tại Tân Thông Hội đã mở rộng ao nuôi trên 3.000m2 với trên 1.000 hồ kiếng. Năm 2003, tôi mua thêm 6 ha ở xã Phước Hiệp, đã thiết kế, khoanh vùng và triển khai nuôi hàng trăm loài cá cảnh rất đẹp mà thị trường xuất khẩu rất hút hàng. Đó là cá dĩa, cá chép Nhật, cá Neon, cá ngựa, cá ông tiên, cá bảy màu... đã thuần chủng. Đến nay, cá cảnh xuất khẩu hằng năm khá ổn định với doanh số xuất khẩu đạt 1 triệu USD/năm”.

Cá cảnh - hoa cảnh là một trong những chương trình nông nghiệp trọng điểm của TP.HCM với mục tiêu đưa giá trị kim ngạch xuất khẩu cá cảnh lên 40 - 50 triệu USD vào năm 2010.

Ông Tống Hữu Châu, chủ trại cá cảnh Châu Tống ở P.Thạnh Xuân, Q.12 (TP.HCM), có gần 20 năm trong nghề nuôi cá. Hiện trang trại của ông còn có những loài cá hiếm như hỏa tiễn, mỏ vịt,    a-li... mà ông đã dày công sưu tầm, nghiên cứu, nhân giống thành công phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu. Thành lập năm 1991 với diện tích trại là 3.500m2, đến năm 1998, sản phẩm của trại cá Châu Tống đã được xuất khẩu sang các thị trường Đài Loan, Pháp. Đến năm 2003, sản phẩm này đã có mặt tại Mỹ, đây cũng chính là thị trường chủ lực hiện nay. Sau khi thành công với việc nuôi cá trê vàng, ông Châu bắt tay vào việc nuôi cá cảnh. Chỉ một năm sau, nhiều khách hàng đã biết đến trại cá của ông. Gần 50 loài cá kiểng được kỹ sư Châu quy tụ về, nuôi dưỡng và nhân giống trong 500 chiếc hồ lớn, nhỏ.

Ông B.V.P, một chủ trại cá cảnh ở ấp Thái Bình 1, phường Long Bình, Q.9 (TP.HCM) cho biết mỗi năm ông xuất ao khoảng 300.000 - 500.000 con cá các loại như bảy màu, hồng kim, cá sim, cá vàng ba đuôi, cá ông tiên... Một số nhà đầu tư Đài Loan đã tìm đến tận trại của ông để đặt hàng với số lượng lớn...

Hiện nay, những giống cá được săn lùng và không đủ để đáp ứng nhu cầu thị trường thế giới là la hán, King, cá rồng... Tuy nhiên các doanh nhân cá cảnh nước ta chỉ mới tiếp cận thị trường thế giới theo kiểu nhỏ lẻ, chưa thật sự chuyên nghiệp.

Mở lại đường sang Mỹ

Đánh giá tình hình xuất khẩu cá cảnh những tháng đầu năm, ông Phạm Lâm Chính Văn - Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản TP.HCM cho biết: “Là những người trực tiếp kiểm dịch cá cảnh xuất khẩu, chúng tôi cũng thấy bất ngờ khi số lượng lẫn giá trị kim ngạch xuất khẩu cá cảnh Việt Nam từ đầu năm đến nay tăng vọt trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang tụt dốc. Năm 2008 đã xuất khẩu khoảng 4,2 triệu con, trong đó 65% đi EU và 25% đi Mỹ. Còn 2 tháng đầu năm 2009, đã xuất khẩu được 1,1 triệu con cá cảnh sang Mỹ, EU, tăng gấp nhiều lần so với cùng thời điểm năm trước. Bình quân mỗi tuần chúng tôi kiểm dịch xuất khẩu trên 100.000 con cá cảnh. Chúng tôi cũng thử tìm hiểu nguyên nhân nhưng chỉ có thể lý giải rằng bởi vì kinh tế thế giới suy thoái, nhiều người đang căng thẳng, stress nên tìm đến các thú vui tinh thần bằng nuôi cá cảnh”.

Thêm một tin vui cho các nhà xuất khẩu cá cảnh, đó là thị trường Mỹ đã có thể khai thông trở lại đối với loại cá chép, cá vàng. Từ 2 năm trước, xuất khẩu cá cảnh sang Mỹ gặp khó khăn do quy định cá chép cảnh phải an toàn đối với hai bệnh vi-rút mùa xuân SVC và vi-rút herpes cá chép Koi KHV. Chi cục Quản lý chất lượng và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (NN-PTNT) TP.HCM đã triển khai chương trình xây dựng cơ sở, nhóm cơ sở an toàn dịch bệnh SVC và KHV trên các loài cá có khả năng cảm nhiễm nhằm phục vụ xuất khẩu cá chép, cá vàng làm cảnh tại TP.HCM giai đoạn 2007 - 2010. Tham gia chương trình này có 4 cơ sở cá cảnh là Công ty Sài Gòn cá kiểng, cơ sở Võ Văn Sanh, Dã Tượng và Châu Tống. Trong đó, có 3 cơ sở đã đạt kết quả không phát hiện vi-rút SVC và KHV, đủ điều kiện xuất khẩu sang Mỹ.

Theo thông tin mới nhất, hiện 3 cơ sở này đã nhanh chóng gây dựng đàn cá để tiến hành xuất những lô hàng đầu tiên sau khi được công nhận an toàn dịch bệnh. Tại thị trường châu u, mặc dù tiềm năng xuất khẩu rất lớn nhưng các quy định kiểm dịch đối với cá cảnh khi đưa vào thị trường này lại khắt khe hơn nhiều và quy trình công bố, đánh giá cơ sở sản xuất cá cảnh an toàn dịch bệnh cũng phức tạp hơn. Trước tình hình này, Sở NN-PTNT giao Chi cục Quản lý chất lượng và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản phối hợp với Chi cục Thú y xây dựng chương trình giám sát an toàn dịch bệnh cho tất cả cơ sở nên cá cảnh có nhu cầu, kể cả xuất khẩu và nội địa.

Quang Thuần