11 năm trước, vợ chồng anh Nguyễn Minh Tuấn dồn hết tiền tiết kiệm, vay mượn khắp nơi, gom cho đủ hơn 1 tỉ đồng để mua căn hộ rộng 61 m² tại tầng 31 tòa tháp CT6C dự án chung cư CT6 Kiến Hưng (P.Kiến Hưng, Q.Hà Đông, Hà Nội).

Thời điểm ấy, giá bán căn hộ ở đây được đánh giá là "mềm" hơn so với cùng khu vực. Với những người làm công ăn lương như anh Tuấn, đây là cơ hội không thể bỏ qua, để thoát khỏi cảnh ở trọ đã nhiều năm. Thế nhưng, quyết định này đã khiến gia đình anh khốn khổ suốt cả thập kỷ qua.

TUYẾN PHAN

Cuối năm 2012, khi nhận nhà, cùng với niềm vui an cư lập nghiệp, anh Tuấn chắc mẩm rằng vài tháng nữa căn hộ sẽ được cấp "sổ đỏ". Có sổ, anh sẽ cầm cố lấy tiền trả những khoản vay "nóng", đầu tư chút vốn kinh doanh. 

Nhưng rồi, anh chờ mãi vẫn không thấy chủ đầu tư thông báo hoặc hướng dẫn thủ tục gì. Không chỉ anh Tuấn, hàng trăm hộ dân khác trong cùng tòa nhà cũng rơi vào cảnh ngộ tương tự.

Trong số đó, có anh Phạm Ngọc Tráng, đang cư trú tại tầng 20. Anh Tráng cho biết, trong hợp đồng mua bán, chủ đầu tư cam kết với khách hàng sẽ làm thủ tục cấp "sổ đỏ", vì vậy, anh rất yên tâm khi xuống tiền. Trót mua rồi, anh mới biết thực tế không như lời hứa hẹn. "Chúng tôi đã rất nhiều lần gửi đơn kêu cứu, kiến nghị tới Văn phòng đăng ký đất đai, Sở Xây dựng, Sở Kiến trúc, Sở TN-MT… nhưng đều không có kết quả", người đàn ông kể trong sự thất vọng.

Hay như anh Đặng Công Bân (đang cư trú tại tầng 21), dù nhiều lần tới trụ sở cơ quan công an để làm thủ tục đăng ký thường trú nhưng đều bị từ chối. Vì lẽ trên, gia đình anh Bân chỉ có thể đăng ký tạm trú, đến nay đã hơn 3 năm chuyển về sinh sống tại Q.Hà Đông nhưng địa chỉ thường trú vẫn ở nơi cũ là Q.Đống Đa. "Khổ nhất là chuyện con cái phải học trái tuyến, thiệt thòi và bất tiện đủ đường. Tôi bỏ tiền ra mua nhà bằng tiền thật, nhưng quyền lợi thì không thấy đâu", anh Bân chia sẻ.

Trông chờ vào trách nhiệm của phía chủ đầu tư nhưng mòn mỏi không được, cư dân tòa CT6C đành tự mình chuẩn bị thủ tục, giấy tờ, liên hệ các cơ quan chức năng. Câu trả lời khiến họ ngã ngửa, cả tòa nhà được xây dựng nằm ngoài quy hoạch đã phê duyệt, vì thế không thể cấp "sổ đỏ".

Cáo trạng của Viện KSND TP.Hà Nội xác định, năm 2008, Công ty Bemes được UBND tỉnh Hà Tây (nay là TP.Hà Nội) phê duyệt quy hoạch 1/500 đối với dự án chung cư CT6 Kiến Hưng.

Theo đó, khối nhà cao tầng sẽ có 31 tầng, 2 tầng hầm, chung phần đế, tầng 1 là sảnh đón, từ tầng 2 đến tầng 4 là trung tâm thương mại, từ tầng 5 đến tầng 31 tách thành 2 tòa tháp (CT6A là tháp chung cư cao cấp, CT6B là tháp khách sạn).

TUYẾN PHAN

Khối nhà thấp tầng sẽ xây dựng 15 căn nhà cao 3 tầng, diện tích xây dựng nhà trẻ và mẫu giáo gần 720 m², diện tích cây xanh hơn 1.500 m²…

Tháng 10.2010, dự án bắt đầu tổ chức thi công. Thay vì thực hiện đúng, ông Lê Thanh Thản chỉ đạo xây dựng sai quy hoạch đã được phê duyệt, với những vi phạm "không tưởng".

Hiện trạng công trình hiện nay cho thấy, dự án được xây thành 3 tòa tháp chung nhau khối đế, xây thêm 1 tầng áp mái, chỉ có 1 tầng hầm, không có tháp khách sạn. Riêng tòa CT6C với 438 căn hộ được xây dựng hoàn toàn nằm ngoài quy hoạch.

Cụ thể hơn, kết luận giám định đưa ra những con số khiến người đọc không khỏi choáng váng: 

Những sai phạm của ông Lê Thanh Thản tại dự án CT6 Kiến Hưng bị đánh giá là nghiêm trọng, phá vỡ quy hoạch P.Kiến Hưng (Q.Hà Đông, Hà Nội); gây áp lực rất lớn đến hạ tầng xã hội, nhu cầu về bệnh viện, trường học, khu vui chơi; ảnh hưởng đến công tác an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy…

Những sai phạm của ông Lê Thanh Thản, nhất là việc xây "chui" cả tòa tháp CT6C với 438 căn hộ, không phải ngày một ngày hai mà diễn ra trong thời gian dài. Vì sao sai phạm ấy không bị phát hiện, xử lý kịp thời; các căn hộ được tạo lập trái pháp luật vẫn có thể bán tới tay người dân?

Theo luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003, UBND cấp xã có nhiệm vụ quản lý việc xây dựng, cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ ở điểm dân cư nông thôn; kiểm tra và xử lý vi phạm về xây dựng. Nghị định 180/2007 quy định Chủ tịch UBND cấp xã có nhiệm vụ đôn đốc, kiểm tra tình hình trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn; ban hành kịp thời quyết định đình chỉ thi công, cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm; chịu trách nhiệm về tình hình vi phạm trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn.

Tương tự, theo Nghị định 180/2007 và Quyết định 89/2007 của Thủ tướng, thanh tra xây dựng cấp quận có trách nhiệm thanh tra, kiểm tra chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng công trình trên địa bàn trong việc chấp hành pháp luật về xây dựng; xử lý vi phạm theo thẩm quyền. Chánh thanh tra xây dựng cấp quận chịu trách nhiệm về tình hình vi phạm trật tự xây dựng đô thị thuộc thẩm quyền quản lý.

Thế nhưng, trong suốt quá trình Công ty Bemes thi công xây dựng dự án CT6 Kiến Hưng, UBND P.Kiến Hưng và Thanh tra xây dựng Q.Hà Đông đã không thanh tra, không kiểm tra, không phát hiện vi phạm để ngăn chặn, xử lý.

Kết quả xác minh tại cả hai cơ quan cho thấy không có bất kỳ tài liệu, hồ sơ kiểm tra, đề xuất biện pháp xử lý nào đối với dự án CT6 Kiến Hưng. Sự buông lỏng này chính là một phần nguyên nhân dẫn tới thiệt hại cho người dân.

Đến nay, ngoài ông Thản bị truy tố tội lừa dối khách hàng, viện kiểm sát còn truy tố 6 cựu cán bộ về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, trong đó có các ông Nguyễn Văn Năm (cựu Chánh thanh tra xây dựng Q.Hà Đông), Vương Đăng Quân (cựu Phó chánh thanh tra xây dựng Q.Hà Đông), Đỗ Văn Hưng (cựu Chủ tịch UBND P.Kiến Hưng), Nguyễn Duy Uyển và Bùi Văn Bằng (2 cựu Phó chủ tịch UBND P.Kiến Hưng).

Tháng 3.2011, khi dự án CT6 Kiến Hưng còn chưa hoàn thành, ông Lê Thanh Thản chỉ đạo nhân viên quảng cáo, đưa thông tin gian dối về tính pháp lý của dự án. Nhiều khách hàng vì tin tưởng nên đã ký hợp đồng mua bán căn hộ với Công ty Bemes.

Các hợp đồng đều do ông Thản trực tiếp ký, cam kết dự án xây dựng theo đúng quy hoạch, hồ sơ dự án đã được phê duyệt, thiết kế căn hộ và thiết kế công trình tuân thủ các quy định về xây dựng; đồng thời sẽ hỗ trợ bên mua làm các thủ tục để cấp "sổ đỏ".

Tuy nhiên, trên thực tế, trong số gần 1.600 căn hộ chung cư, Sở TN-MT TP.Hà Nội mới chỉ cấp sổ cho 916 căn hộ, số còn lại chưa làm thủ tục hoặc không được cấp do xây dựng sai quy hoạch hoặc tự ý thay đổi công năng. Riêng tòa CT6C, 100% căn hộ đều không đủ điều kiện để cấp sổ.

Quá trình điều tra, cơ quan công an đã làm việc với 488 khách hàng là những người mua nhà mà chưa được cấp sổ đỏ, xác định tổng số tiền họ bỏ ra là hơn 534 tỉ đồng. Sau khi trừ 10% thuế giá trị gia tăng đã nộp, Công ty Bemes thu về hơn 481 tỉ đồng. Đây cũng là số tiền đại gia Lê Thanh Thản bị cáo buộc thu lời bất chính.

TUYẾN PHAN

Trong số 488 khách hàng, 6 người đề nghị trả lại nhà để chủ đầu tư trả lại tiền, với tổng số hơn 7 tỉ đồng. Viện kiểm sát buộc ông Thản trả lại tiền và nhận lại nhà theo yêu cầu của 6 bị hại; với những người còn lại (muốn được cấp sổ đỏ) thì tách ra giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

Mới đây, hơn 200 hộ dân tại tòa CT6C có đơn kêu cứu, cho biết chịu nhiều thiệt hại không thể đong đếm do hành vi lừa dối mà ông Lê Thanh Thản gây ra, đó là việc không thể thế chấp nhà để vay vốn làm ăn, nhà xuống cấp không dám sửa chữa vì không biết số phận pháp lý sẽ ra sao, giá trị căn hộ rớt thê thảm…

Họ đưa ra 3 nguyện vọng mong được cơ quan chức năng giải quyết. Thứ nhất, cơ quan chức năng cấp sổ đỏ cho các căn hộ tại tòa nhà CT6C thuộc dự án CT6 Kiến Hưng, để người dân có thể sinh sống ổn định, lâu dài. 

Thứ hai, trong trường hợp các căn hộ không được cấp "sổ đỏ", ông Lê Thanh Thản và Công ty Bemes phải liên đới bồi thường thỏa đáng cho người dân, để khắc phục hậu quả do hành vi sai phạm gây ra. 

Thứ ba, không tách yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại của người dân thành vụ án dân sự riêng mà cần giải quyết triệt để luôn ở vụ án hình sự này.