Sự trỗi dậy của cực hữu Pháp

Ứng viên cực hữu Marine Le Pen đã gây nhiều lo ngại khi đạt tỷ lệ ủng hộ 17,9% tại vòng 1 bầu cử Tổng thống Pháp. 

Tối 22.4, ngay sau khi kết quả sơ bộ được công bố, bà Le Pen xuất hiện rạng rỡ không thua gì ứng viên đảng Xã hội François Hollande, người có số điểm cao nhất ở vòng 1. Ứng viên cực hữu chỉ về thứ ba, không được vào vòng 2 vào ngày 6.5 nhưng với 17,9% số phiếu, đảng Mặt trận dân tộc (FN) của bà đã khẳng định vị trí trên chính trường Pháp và bắt đầu hướng đến những mục tiêu đầy tham vọng.

Bà Marine Le Pen thu hút sự chú ý lớn trong kỳ bầu cử lần này - Ảnh: Lan Chi

PV Thanh Niên đã trao đổi về hiện tượng Le Pen với 2 nhà báo của tờ Le Monde, một trong những nhật báo hàng đầu nước Pháp, là Phó ban Chính trị Caroline Monnot và chuyên gia về cực hữu Abel Mestre. 

Từ kết quả vòng 1, có thể cho rằng đảng FN đang dần trở thành thế lực chính trị thứ 3 tại Pháp?

- Ông Abel Mestre: Từ nửa sau thập niên 1980, FN đã là một “thương hiệu” chính trị quan trọng. Tuy nhiên, lần này bà Marine Le Pen ngay trong lần đầu ra tranh cử đã phá kỷ lục của đảng về tỷ lệ ủng hộ. Đáng lưu ý là bà được ủng hộ ở cả những vùng trước đây không mấy mặn mà với trào lưu cực hữu.

- Bà Caroline Monnot: Năm 2007, ông Nicolas Sarkozy bắt đầu nhắm đến cử tri đảng FN qua các phát biểu mang tính dân tộc chủ nghĩa. Cùng lúc đó, cha bà Marine Le Pen là Jean-Marie Le Pen, đại diện của FN, do đã lớn tuổi nên thể hiện hình ảnh già cỗi, không gây thuyết phục. Kết quả là ông chỉ xếp thứ 4 ở vòng 1. Một số người cho rằng FN đã đến hồi thoái trào. Tuy nhiên, đến nay hầu hết những cử tri cực hữu bỏ phiếu cho ông Sarkozy năm 2007 đều cảm thấy thất vọng về nhiệm kỳ vừa qua. Bên cạnh đó, đảng FN đã thực hiện nhiều thay đổi, hiện đại hơn, trẻ trung hơn với chủ tịch Marine Le Pen mới 44 tuổi. Hai yếu tố này giúp đảng cực hữu không những không biến mất mà còn trỗi dậy mạnh mẽ. 

Theo thăm dò, 60% cử tri của đảng FN ở vòng 1 sẽ bỏ phiếu cho ông Sarkozy ở vòng 2. Các phát biểu của bà Le Pen trong những ngày sắp tới sẽ gây ảnh hưởng đến kết quả sau cùng như thế nào?

- Bà Monnot: Mục tiêu hàng đầu của bà Le Pen là đưa FN trở thành lực lượng chính trị đối lập chính của cánh tả, thay chỗ của đảng cầm quyền UMP. Điều kiện đầu tiên là ông Sarkozy thất cử. Có thể thấy rõ những chỉ trích của bà trong suốt chiến dịch tranh cử hầu như tập trung vào đương kim Tổng thống. Nhưng cùng lúc đó, bà cũng không thể kêu gọi cử tri bỏ phiếu cho ông Hollande. Đến nay, bà Le Pen chưa công bố gì nhưng mọi người đều hiểu bà sẽ hướng cử tri của mình bỏ phiếu trắng.

Tỷ lệ 60% có thể có ít nhiều thay đổi tùy thuộc vào hiệu quả chiến dịch tranh cử của ông Hollande và ông Sarkozy. Cả hai đều đang cố gắng thu hút những người ủng hộ bà Le Pen.

- Ông Mestre: Ngày 1.5, đảng FN sẽ tổ chức mít tinh nhân ngày Quốc tế Lao động và có khả năng bà Le Pen sẽ nhân dịp này kêu gọi cử tri bỏ phiếu trắng trong vòng 2. Sự lựa chọn của cử tri FN sẽ ảnh hưởng khá lớn đến kết quả chung cuộc. Tất cả tùy thuộc vào tỷ lệ giữa số người chọn phiếu trắng hoặc thậm chí bỏ phiếu cho ông Hollande do muốn “trừng phạt” đảng cầm quyền và số người vẫn muốn cánh hữu thắng nên bỏ phiếu cho Sarkozy. 

Bà Le Pen và đảng FN sẽ có chiến lược gì để đạt mục tiêu làm “tan vỡ” đảng UMP?

- Bà Monnot: Sau bầu cử tổng thống sẽ là bầu cử Hạ viện, sự kiện chính trị lớn thứ hai tại Pháp. Một số nghị sĩ UMP ở các khu vực mà bà Le Pen giành số điểm cao sẽ cảm thấy lo lắng. Bên cạnh đó, trong đảng UMP cũng có nhiều xu hướng chính trị khác nhau: trung hữu và “hữu của hữu”, vốn thường có các phát biểu khá gần với đảng FN. Trước hoặc sau kỳ bầu cử Hạ viện, nội bộ đảng UMP chắc chắn sẽ rất căng thẳng nếu ông Sarkozy thất cử. Với tất cả yếu tố này, bà Le Pen sẽ tìm cách gây chia rẽ và chiêu dụ nhánh “hữu của hữu” ở UMP. Bước kế tiếp là hình thành tại Pháp 3 cực chính trị, thay cho thế song cực truyền thống: FN - UMP ly khai; UMP trung hữu và đảng Xã hội. Mục tiêu sau cùng là làm thế nào để liên minh FN - UMP ly khai trở thành đại diện mạnh nhất của cánh hữu, thế chỗ UMP truyền thống. 

Sự vươn lên mạnh mẽ của đảng FN có gây lo ngại trong dư luận Pháp?

- Ông Mestre: Với lợi thế là phụ nữ, các phát biểu của bà Le Pen có vẻ mềm mại hơn, những tư tưởng dân tộc cực đoan được bao bọc bởi vẻ ngoài “yêu nước”. Nhưng căn bản bên trong không hề thay đổi, vẫn là những chủ trương bài ngoại, đóng cửa biên giới... Vì vậy, bản chất của FN vẫn luôn là cực hữu và họ càng thắng thế thì hậu quả đối với chính trị, xã hội Pháp sẽ càng nặng nề.

Bà Marine Le Pen, sinh năm 1968, là con gái út của ông Jean-Marie Le Pen, người sáng lập đảng Mặt trận Dân tộc (FN). Bà từng hành nghề luật sư trong nhiều năm và đến năm 2007 trở thành Phó chủ tịch FN. Năm 2011, bà thay cha làm Chủ tịch đảng. Lâu nay, bà Le Pen giúp tạo ra hình ảnh mềm mại và gần gũi hơn cho đảng FN để “ngụy trang” cho tư tưởng cực hữu.

Nguyễn Ngọc Lan Chi
(từ Paris, Pháp)