(TNO) Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã công bố bản báo cáo được chờ đợi từ lâu vào hôm 8.11, trình bày những phán quyết mạnh mẽ nhất mà tổ chức này từng đưa ra trong cuộc đấu tranh kéo dài một thập kỷ để chọc thủng bức màn bí mật xung quanh chương trình hạt nhân của Iran.
Những khám phá được tập hợp từ các bằng chứng sâu rộng hơn bất kỳ báo cáo nào mà IAEA từng công bố. Chúng đã nhóm lại cuộc tranh luận giữa các đồng minh phương Tây và Israel về cách thức để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran: tăng cường sức ép ngoại giao, các lệnh trừng phạt, phá hoại ngầm hoặc thực hiện hành động quân sự.
|
|
Ý thức được việc bản báo cáo này có thể được so sánh với những thông tin tình báo sai sót từng được đưa ra trước cuộc tấn công Iran vào năm 2003, các thanh sát viên đã dành một chương trong bản báo cáo để tường thuật về “sự tin cậy của thông tin”.
Các thông tin này được thu thập từ hơn 10 quốc gia và những nguồn tin độc lập, theo các thanh sát viên. Một số được bổ trợ bởi các cuộc phỏng vấn với những người ngoại quốc từng giúp đỡ Iran.
Bản báo cáo chỉ ra rằng Iran đã tiến xa để tạo ra những mô hình giả lập các vụ nổ hạt nhân trên máy tính vào năm 2008 và 2009, đồng thời thực hiện các thí nghiệm về kích hoạt vụ nổ hạt nhân.
Báo cáo nói mô hình giả lập tập trung vào việc làm cách nào sóng xung kích từ các vụ nổ quy ước có thể tạo ra sức ép lên dụng cụ kích nổ tại lõi của một thiết bị hạt nhân, qua đó khởi động chuỗi phản ứng vốn kết thúc bằng một vụ nổ hạt nhân.
Báo cáo cũng nói Iran đã tiến xa từ các nghiên cứu lý thuyết để xây dựng một bình chứa tại căn cứ quân sự Parchin vào năm 2000, nhằm thử nghiệm tính khả thi của việc nén nổ. IAEA gọi những cuộc thử nghiệm đó là “những dấu chỉ rõ ràng nhất về sự phát triển vũ khí tiềm tàng”.
Tuy nhiên, báo cáo do Tổng giám đốc người Nhật của IAEA Yukiya Amano chấp bút không khẳng định Iran đã làm chủ mọi công nghệ cần thiết hoặc ước lượng sẽ mất bao lâu để Iran có thể sản xuất được vũ khí hạt nhân.
Iran, nước luôn khăng khăng chương trình hạt nhân của mình chỉ phục vụ mục đích hòa bình, đã lập tức bác bỏ bản báo cáo, nói rằng nó không có căn cứ.
Đại sứ của Tehran tại IAEA Ali Asghas Soltanieh nói với hãng tin Fars rằng đó là “sự lặp lại những tuyên bố cũ kỹ từng được Iran chứng minh là không có cơ sở trong một báo cáo rõ ràng dài 117 trang”.
Mỹ nói báo cáo cho thấy Iran đã nói dối và khẳng định sẽ tìm cách gia tăng áp lực và có thể sẽ theo đuổi những lệnh trừng phạt mới dành cho Iran, theo AFP.
Thượng nghị sĩ John Kerry, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, nói báo cáo nêu rõ rằng Iran không thật thà và cộng đồng quốc tế phải gia tăng áp lực lên Tehran.
“Các lãnh đạo Iran biết họ cần phải làm gì, câu hỏi là làm cách nào chúng ta bảo đảm họ sẽ bắt đầu làm thế”, ông Kerry nói.
Tuy nhiên, các nhà phân tích nói báo cáo không đưa ra đủ bằng cớ xác đáng để Mỹ và các đồng minh có thể thuyết phục các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc khác như Nga và Trung Quốc về sự cần thiết có thêm lệnh trừng phạt.
Nga và Trung Quốc nhiều khả năng sẽ ngăn chặn mọi nỗ lực của IAEA nhằm báo cáo vấn đề lên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc khi ban lãnh đạo của tổ chức này nhóm họp vào thứ năm hoặc thứ sáu, theo các chuyên gia.
Sơn Duân
>> Israel tăng sức ép lên Iran
>> Bộ trưởng Quốc phòng Israel bác tin tấn công Iran
>> Nga cảnh báo về cuộc tấn công Iran
Bình luận (0)