Ngày mai 25.8, TAND TP.Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử ông Nguyễn Đức Chung, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, cùng 14 bị cáo khác, liên quan đến việc trồng gần 1 triệu cây xanh.

Đây là vụ án thứ 4 ông Chung bị truy cứu hình sự. Cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội đang thi hành tổng cộng 12 năm tù tại 3 vụ án về chiếm đoạt tài liệu mật, mua sắm chế phẩm Redoxy-3C và can thiệp đấu thầu tại Sở KH-ĐT TP.Hà Nội.

Theo cáo trạng của Viện KSND tối cao, công tác trồng mới, thay thế, bổ sung cây xanh (gọi tắt là trồng cây xanh) là dịch vụ công ích, quy định tại Nghị định 130/2013. Năm 2014, để triển khai nội dung này, UBND TP.Hà Nội ban hành quy chế lựa chọn nhà thầu sản xuất và cung ứng sản phẩm dịch vụ công ích trên địa bàn, nêu rõ công tác trồng cây xanh tại Hà Nội phải áp dụng theo hình thức đấu thầu.

Trước năm 2016, UBND TP.Hà Nội chỉ đạo các sở, ngành liên quan tổ chức đấu thầu 8 gói thầu về trồng cây xanh, và thực hiện quy trình tiếp tục tổ chức đấu thầu 14 gói thầu trong năm 2016.

Tháng 12.2015, sau khi được bổ nhiệm Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung phân công một phó chủ tịch phụ trách lĩnh vực dịch vụ công ích, trong đó có trồng cây xanh. Dù vậy, ông Chung vẫn trực tiếp can thiệp, chỉ đạo xuyên suốt, toàn diện công tác này. Cũng từ đây, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội bị cáo buộc có nhiều sai phạm gây thiệt hại cho ngân sách.

TUYẾN PHAN

Tháng 2.2016, ông Chung chủ trì cuộc họp của UBND TP.Hà Nội, chỉ đạo Sở Xây dựng, UBND các quận, huyện, thị xã tạm dừng toàn bộc việc đấu thầu công tác quản lý, duy trì cây xanh trên địa bàn Hà Nội. Trước mắt đặt hàng từng quý, việc đấu thầu sẽ tiếp tục thực hiện theo phương án tổng thể của thành phố…

CÔNG AN CUNG CẤP

Thực hiện chỉ đạo của ông Chung, giai đoạn 2016 - 2019, mặc dù việc trồng mới cây xanh trên địa bàn thủ đô đủ điều kiện tổ chức đấu thầu nhưng đã không thực hiện, thay vào đó là đặt hàng đối với 2 đơn vị là Công ty TNHH MTV Công viên cây xanh Hà Nội (gọi tắt Công ty Cây xanh) và Công ty TNHH Phát triển Sinh Thái Xanh (gọi tắt Công ty Sinh Thái Xanh).

Trong số này, Công ty Cây xanh là đơn vị trực thuộc UBND TP.Hà Nội, do ông Vũ Kiên Trung giữ chức chủ tịch. Công ty Sinh Thái Xanh do ông Bùi Văn Mận - người quen biết với ông Chung - làm giám đốc.

Kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an dẫn lời khai của bị can Bùi Văn Mận, cho thấy ông Mận quen biết ông Nguyễn Đức Chung từ năm 2013, khi ông Mận từng đến nhà trồng cây cho ông Chung. Hai bên thi thoảng liên hệ với nhau để hỏi về việc trồng và chăm sóc cây xanh.

Năm 2016, ông Mận đang trốn nợ ở tỉnh Lâm Đồng thì ông Chung gọi về thực hiện các dự án trồng cây cho UBND TP.Hà Nội. Tháng 6.2016, ông Mận và một người nữa thống nhất thành lập Công ty Sinh Thái Xanh để ký hợp đồng trồng cây xanh trên địa bàn thủ đô. Đây là "bước đệm" để Công ty Sinh Thái Xanh trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi sai phạm của vụ án.

TUYẾN PHAN

Viện KSND tối cao cáo buộc, ông Nguyễn Đức Chung nhiều lần chỉ đạo miệng, áp đặt, buộc Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội (khi ấy là ông Lê Văn Dục) đặt hàng cây xanh với Công ty Sinh Thái Xanh, tại 2 dự án là vườn ươm nút giao Đại lộ Thăng Long - QL21A và trồng cây ven các trục đường quốc lộ, tỉnh lộ.

Khai với cơ quan điều tra, ông Dục cho hay, tháng 9.2016, sau khi kết thúc cuộc họp tại trụ sở UBND TP.Hà Nội, ở hành lang bên ngoài phòng họp, ông Chung nói "cho thằng Mận vào (dự án vườn ươm - PV) chỉ hơn 3 tỉ thôi".

Còn với dự án trồng cây trên các trục quốc lộ, tỉnh lộ, ban đầu Sở KH-ĐT Hà Nội và Sở Tài chính Hà Nội đề xuất thực hiện đấu thầu. Thế nhưng, khoảng cuối tháng 2.2018, khi đang chờ dự họp, ông Dục được ông Chung chỉ đạo "anh về làm tờ trình trồng cây keo trên đường để 3 sở ký đặt hàng thằng Mận làm…".

Từ những chỉ đạo trên của ông Chung, lẽ ra công tác trồng cây xanh phải thực hiện đấu thầu thì lại chuyển sang đặt hàng. Công ty Sinh Thái Xanh dù không đủ năng lực (mới thành lập, không có thiết bị máy móc, đội ngũ kỹ sư) nhưng vẫn được giao thực hiện hàng loạt gói thầu mới quy mô lớn.

Giai đoạn 2016 - 2019, Ban Duy tu thuộc Sở Xây dựng Hà Nội (đại diện chủ đầu tư) đặt hàng Công ty Cây xanh 10 hợp đồng, Công ty Sinh Thái Xanh 6 hợp đồng trồng cây xanh. Quá trình thực hiện, với mục đích "rút ruột" ngân sách, các bị cáo đã câu kết với nhau để nâng khống giá đầu vào cây xanh, gây thiệt hại hơn 34,7 tỉ đồng.

Kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho hay, Công ty Sinh Thái Xanh được đặt hàng trồng và di chuyển hơn 868.000 cây xanh. Ông Mận thông đồng với lãnh đạo Công ty Sinh Thái Xanh, nhờ các đơn vị, hộ kinh doanh ký hợp đồng, xuất hóa đơn giá trị gia tăng với số lượng và giá cây đã được nâng khống.

Ví dụ, cây keo có giá mua từ 700 - 1.800 đồng/cây được nâng khống lên 9.000 đồng/cây; cây long não có giá mua 3,8 triệu đồng/cây được nâng khống lên 8,2 triệu đồng/cây; cây sộp có giá mua khoảng 13 triệu đồng/cây được nâng khống lên 32 triệu đồng/cây...

Kết quả xác định thiệt hại xảy ra tại 4 hợp đồng trồng cây với tổng số tiền hơn 17,7 tỉ đồng; hợp đồng thiệt hại thấp nhất là 335 triệu đồng, cao nhất hơn 10,3 tỉ đồng.

Để hợp thức việc nâng giá và hoàn thiện hồ sơ thanh, quyết toán, các bị cáo tại Công ty Sinh Thái Xanh còn thông đồng với nhóm cán bộ, nhân viên tại Ban Duy tu và công ty thẩm định giá.

TUYẾN PHAN

Về phía mình, Công ty Cây xanh được đặt hàng trồng hơn 40.000 cây xanh. Theo chỉ đạo của ông Vũ Kiên Trung và lãnh đạo Công ty Cây xanh, Công ty TNHH Vì Nhân Dân được chỉ định là đơn vị cung cấp cây.

Quá trình mua bán, hai bên thông đồng, thỏa thuận trước về số lượng, chủng loại, đơn giá và địa điểm trồng cây; ký khống hợp đồng, nâng giá cây đầu vào cao hơn giá trị thực tế một số chủng loại cây (chà là, bàng lá nhỏ…).

Trong số 10 hợp đồng, cơ quan tố tụng xác định thiệt hại xảy ra tại 7 hợp đồng đã được quyết toán, với tổng cộng hơn 17 tỉ đồng. Hợp đồng thiệt hại thấp nhất là 237 triệu đồng, cao nhất là hơn 5,7 tỉ đồng.

TUYẾN PHAN

Ông Nguyễn Đức Chung bị xác định vì động cơ cá nhân đã làm trái quy định pháp luật về đấu thầu, để Công ty Sinh Thái Xanh và Công ty Cây xanh - là các công ty có mối quan hệ thân thiết với mình - được hưởng lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn.

Hành vi của cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội còn xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến dư luận trong các cơ quan, ban ngành Hà Nội và nhân dân.

Đối với số tiền thu lợi bất chính 17,7 tỉ đồng, cựu Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh Bùi Văn Mận và cựu phó giám đốc công ty này là Hoàng Thị Kim Loan, chia nhau mỗi người 6,5 tỉ đồng.

TUYẾN PHAN

Ông Mận khai, để cảm ơn ông Chung, bị cáo đã trích hơn 2 tỉ đồng để trồng cây cho cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội. Trong đó, hơn 1,5 tỉ đồng mua cây tặng ông Chung tại nhà nhờ chú ruột ở Hải Dương, nhà cha mẹ ruột ông Chung và một trường học ở cạnh nhà cha mẹ ông Chung Phú Thọ để ông Chung dùng danh nghĩa cá nhân tài trợ…

CÔNG AN CUNG CẤP

Tại Công ty Cây xanh, với số tiền thu lợi bất chính hơn 17 tỉ đồng, cựu Chủ tịch Vũ Kiên Trung chỉ đạo trích 4,7 tỉ đồng chia cho một số cán bộ nhân viên chủ chốt của công ty, trong đó cá nhân ông Trung được 1,5 tỉ đồng. Số còn lại sử dụng chi phí quan hệ ngoài sổ sách.

Đặc biệt, ông Trung khai rằng, vào các dịp lễ, tết từ năm 2016 - 2018, bị cáo nhiều lần đưa cho ông Nguyễn Đức Chung tổng số tiền 2,6 tỉ đồng để cảm ơn đã tạo điều kiện giúp công ty được thực hiện dịch vụ cây xanh. 

Với hàng loạt cáo buộc sai phạm như đã nêu, Viện KSND tối cao cho biết, ông Nguyễn Đức Chung chỉ thừa nhận trách nhiệm người đứng đầu UBND TP.Hà Nội.

Cụ thể hơn, kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an dẫn lời khai của ông Chung, khẳng định mình và Bùi Văn Mận đơn thuần là quan hệ cá nhân, không có chuyện can thiệp, giới thiệu để ông Mận được đặt hàng trồng cây.

Ông Chung nói không liên quan, không yêu cầu bị cáo Mận trồng cây ở đâu; việc ông Mận trồng cây tại trường học gần nhà cha mẹ ông Chung ở Phú Thọ là do các cựu học sinh của trường này tài trợ, ủng hộ.

Cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội còn khai, việc ông Mận trồng cây tại nhà cha mẹ của ông là do quá trình trồng cây ở trường học gần nhà, ông Mận thường qua nhà chơi và gạ gẫm cha mẹ ông trồng một số loại cây hoa, sau khi trồng gia đình đều trả tiền.

TUYẾN PHAN

Tương tự, với lời khai chi tiền tỉ từ Vũ Kiên Trung, ông Nguyễn Đức Chung phủ nhận, cho rằng bản thân "không nhận bất kỳ khoản tiền nào" từ cựu Chủ tịch Công ty Cây xanh. Cơ quan điều tra đã tiến hành đối chất giữa 3 bị can Chung, Kiên và Mận, nhưng cả ba đều giữ nguyên lời khai.

Một nội dung khác, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội cũng phủ nhận việc chỉ đạo miệng cựu Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội làm tờ trình thay đổi phương thức lựa chọn nhà thầu từ đấu thầu sang đặt hàng. Do lời khai của ông Chung và những người liên quan đến nội dung này có mâu thuẫn, cơ quan điều tra tiến hành cho đối chất, nhưng tất cả vẫn giữ quan điểm.

Vụ án này, ông Nguyễn Đức Chung bị truy tố tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. 14 bị cáo còn lại bị truy tố về một trong các tội: buôn lậu; vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và mua bán trái phép hóa đơn.