Khảo sát của PV Thanh Niên với 6 gia đình có con nổi tiếng mạng xã hội (MXH) thì tất cả đều chia sẻ, mục đích ban đầu của việc đăng hình ảnh con lên mạng là để lưu giữ khoảnh khắc.
Trong đó, có 1 gia đình muốn lan tỏa thêm câu chuyện truyền cảm hứng của mình. 1 gia đình khác lại muốn con thỏa sức thể hiện tài năng. Sau khi con bỗng nổi tiếng, cả 6 gia đình đều nhận được những lời mời quảng cáo có trả phí. Đứng giữa việc lựa chọn nên hay không nên, 3 trong số 6 gia đình đã nhận lời. Một nửa còn lại từ chối.
Trong số đó, có 1 gia đình quyết liệt hơn, xóa đi những video mà con là nhân vật chính.
Dù chọn lựa thế nào, kết quả trước mắt ra sao, thì việc đăng hình ảnh con lên MXH cũng ít nhiều tác động đến sự phát triển tự nhiên của đứa trẻ khi hình ảnh, sự nổi tiếng đang tồn tại song hành cùng em từ "mạng ảo ra đời thật".
Hiện tại có nhiều gia đình, con cái còn không cho phép cha mẹ tự tiện đăng tải hình ảnh của con lên trang cá nhân. Muốn chụp ảnh, quay phim con phải xin phép.
Trước thực trạng này, các chuyên gia phân tích những sai lầm mà phụ huynh có con nổi tiếng MXH đang mắc phải.
Ba mẹ đăng ảnh con lên MXH có vi phạm?
Đồng cảm với các bậc phụ huynh, luật sư Lê Trung Phát - Giám đốc hãng luật Lê Trung Phát (TP.HCM) thừa nhận, việc trẻ em hỗ trợ ba mẹ trong một số việc nhằm tạo thêm thu nhập là điều tốt. Bởi khi đó, kinh tế gia đình của trẻ sẽ khá hơn. Ba mẹ có nhiều cơ hội cho trẻ tiếp cận điều kiện về học tập, sinh hoạt tốt hơn.
Thực tế gần đây, khi MXH bùng nổ, tạo nhiều công việc kiếm thêm thu nhập, nhiều gia đình dùng hình ảnh con mình phục vụ cho việc kiếm tiền. Lướt mạng xã hội, không khó để thấy các em thường xuất hiện trên các buổi livestream bán hàng bằng việc phụ họa hình ảnh hoặc trực tiếp tham gia vào việc buôn bán online.
"Điều này ít nhiều xâm phạm đến cuộc sống của trẻ. Hình ảnh của trẻ được xuất hiện tràn lan trên không gian mạng. Đôi khi, cha mẹ không ý thức rằng việc sử dụng hình ảnh của trẻ là cần phải được phép và cần hạn chế. Bởi, điều này xâm phạm đến quyền về hình ảnh của trẻ, xâm phạm quyền bí mật đời sống riêng tư", luật sư Phát cho biết.
Luật sư Lê Trung Phát - Giám đốc hãng luật Lê Trung Phát (TP.HCM).
Nhân vật cung cấp
Các hình ảnh này vô tình có thể bị các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật hoặc cắt ghép, làm ảnh hưởng đến hình ảnh của trẻ.
Khi trẻ tham gia vào việc này, rõ ràng đã "tốn một ít thời gian", ít nhiều làm vơi đi thời gian học hành, vui chơi vốn có. Bởi sau giờ học ở trường, có thể trẻ vẫn còn phải làm bài tập về nhà, dành thời gian vui chơi, nghỉ ngơi. Thời gian cuối tuần là lúc trẻ cần chơi cùng người thân, bạn bè cùng trang lứa. Có cơ hội tiếp xúc với mọi người, môi trường xung quanh để trang bị thêm kiến thức và kỹ năng.
"Những thứ ấy cha mẹ đã lấy đi của trẻ mà họ không hề hay biết", luật sư Phát nói.
Theo quy định của luật Trẻ em 2016 thì trẻ em ngoài quyền được sống, còn có các quyền rất đặc trưng đó là: quyền được giáo dục, học tập (Điều 16); quyền được vui chơi giải trí (Điều 17); quyền bí mật đời sống riêng tư (Điều 21); quyền được bảo vệ để không bị bóc lột sức lao động (Điều 26) và các quyền khác.
Như vậy có nghĩa là, con trẻ cần được tập trung nuôi dưỡng và vui chơi trong độ tuổi này. Nếu sử dụng trẻ vào việc kiếm tiền làm ảnh hưởng đến việc học tập, vui chơi, giải trí, thì cha mẹ có thể bị phạt vi phạm hành chính theo quy định tại khoản 1 Điều 23 Nghị định 130/2021, với số tiền phạt từ 3 đến 5 triệu đồng hoặc bị phạt theo khoản 3 Điều 23 với số tiền từ 20 đến 25 triệu đồng do hành vi bắt trẻ em lao động trước tuổi (khi trẻ chưa đủ 13 tuổi).
Vì thế, người lớn cần hạn chế thấp nhất việc lạm dụng trẻ như một phần cho việc kiếm tiền của mình. Bậc làm cha làm mẹ, nên cố gắng hơn trong việc tạo thu nhập. Nghĩa vụ kiếm tiền để lo cho cuộc sống là của người lớn.
"Làm giàu lượt like", rồi sao nữa?
Đó là nhận định của chuyên gia tâm lý Vũ Thu Hà (Viện Nghiên cứu đào tạo và can thiệp tâm lý Việt Nam). Đồng quan điểm với luật sư Lê Trung Phát, TS Thu Hà nhấn mạnh rằng: "Việc bán hàng là của bố mẹ". Và một đứa trẻ cần có sự giáo dục đầy đủ để phát triển về mặt nhận thức, cảm xúc và kỹ năng xã hội.
Nhiều bậc phụ huynh tạo điều kiện để con làm những việc có sự trải nghiệm, giúp con phát huy khả năng, rèn luyện kỹ năng cần thiết. Tuy nhiên, các con quá nhỏ để có thể nhận thức được những công việc đang làm.
Chuyên gia tâm lý Vũ Thu Hà (Viện Nghiên cứu đào tạo và can thiệp tâm lý Việt Nam).
Nhân vật cung cấp
Nếu phụ huynh tận dụng những khoảnh khắc đáng yêu của con để nổi tiếng hơn hoặc để bán được nhiều sản phẩm sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
"Ảnh hưởng đầu tiên là khiến các con chủ quan hơn. Chưa đến tuổi 18, việc thực hành các kỹ năng sẽ không liên quan đến vấn đề vật chất. Đặc biệt là kiếm tiền. Nếu khi con còn quá nhỏ mà phụ huynh để con bị ảnh hưởng đến hình ảnh hay việc kiếm tiền quá nhiều, con sẽ không khám phá được bản thân hay phát triển hệ thống kỹ năng", TS Thu Hà cho biết.
Các bậc phụ huynh cần cân nhắc khi sử dụng hình ảnh của con mình để "làm giàu lượt like". Sau này, có thể sẽ dẫn đến việc không ít các con sử dụng hình ảnh của bản thân dễ dãi.
"Nếu phụ huynh cứ vô tư đăng hình ảnh con thường xuyên và có thể nổi tiếng, trẻ dễ có cái tôi theo hướng được mọi người chú ý, kiêu ngạo, tự tin một cách thái quá thay vì phát triển theo hướng bình thường", TS Hà nói.
Thực tế, nhiều đứa trẻ không giữ được sự nổi tiếng đến khi trưởng thành. Điều này khiến mọi người liên tưởng đến tảng băng, chỉ nhìn thấy bề nổi phía trên, không nhìn thấy phía dưới. Vì vậy, phụ huynh có thể tự hào con khi còn bé. Song, khó có thể giữ được sự tự hào đó đến tương lai.
"Chưa kể, việc nhận những lời chê bai không đúng với bản thân, đứa trẻ sẽ vô cùng đau đớn. Vì vậy, bố mẹ phải hạn chế tối đa việc sử dụng hình ảnh con lên MXH. Nếu con có khả năng, con sẽ tự khiến bản thân nổi tiếng", TS Hà phân tích.
Bố mẹ nên dành thời gian tương tác có hiệu quả như cùng chơi, nấu ăn, nói chuyện với con. Những khoảnh khắc có thể được lưu giữ nhưng không phải là việc đăng tải hay khoe lên MXH hằng ngày. Đặc biệt, khi quay những hình ảnh đó phụ huynh nên xin phép con. Nếu con không thích, mọi người không nên ép buộc và phải dừng ngay việc đó.
Trẻ con ở mỗi lứa tuổi sẽ có tâm lý khác nhau. Vai trò của bố mẹ là tạo ra môi trường tốt, an toàn để trẻ phát triển về mặt nhận thức, cảm xúc, ứng xử xã hội. Bố mẹ phải có trách nhiệm nhiều với con cái trong việc vừa giáo dục vừa tạo ra sự yêu thương để trẻ có tuổi thơ vui vẻ.
"Tôi cho rằng, việc nhiều người nói dùng hình ảnh của con để bán hàng thể hiện sự đồng hành của con với bố mẹ là người lớn chưa nghĩ đến con", TS Hà chia sẻ.
Bình luận (0)