Mũ bảo hiểm trẻ em trước giờ “G”

Luật Giao thông đường bộ bắt buộc đội mũ bảo hiểm (MBH) đối với trẻ em không chỉ khi ngồi trên mô tô, xe gắn máy mà còn cả khi đi xe đạp máy (loại xe thô sơ 2 bánh có lắp động cơ, và cả xe đạp điện). Chính vì vậy, càng đến gần thời điểm 1.7.2009, thị trường MBH cho trẻ em càng trở nên “nóng”.

Theo ghi nhận của PV Thanh Niên, từ thời điểm nửa cuối tháng 5.2009, nhiều cơ quan, đơn vị, cá nhân khi chọn MBH làm quà tặng trẻ em nhân ngày Quốc tế thiếu nhi 1.6... đã làm cho thị trường sôi động.

	Hiện không có một tài liệu chính thức nào kết luận rằng phần cổ của trẻ em sẽ bị tổn thương nếu trẻ đội MBH được thiết kế đúng quy chuẩn.
	PGS Trương Văn Việt - Nguyên Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy

Siêu nhẹ hay siêu rẻ?

Đến thời điểm này, giá bán một chiếc MBH trẻ em dao động từ 60.000 - 200.000 đồng, tùy chất lượng, mẫu mã của nhiều hãng sản xuất trong nước. Đặc biệt, MBH trẻ em của hãng Protec có trọng lượng siêu nhẹ (từ 250 - 450 gr) dành cho lứa tuổi từ 14 tuổi trở xuống, kể cả cho trẻ từ 1 - 3 tuổi, giá bán từ 98.000 - 205.000 đồng/chiếc.

Theo ông Nguyễn Hoàng Anh (Giám đốc điều hành phía Nam của Công ty Protec), giá khác nhau là do kiểu dáng, màu sơn “chứ về chất lượng thì tất cả MBH cho trẻ em dù giá cao hay thấp đều như nhau”. Những chiếc mũ sơn 1 màu rẻ hơn mũ có nhiều màu sắc họa tiết, và thường thì trẻ nhỏ rất thích những chiếc mũ có hoa văn trang trí.

Quỹ AIP thiết lập một đường dây nóng của Cảnh sát trưởng tí hon (08.62991409) giúp các bé có thể gọi để đặt các câu hỏi, chia sẻ những câu chuyện liên quan đến MBH. Ngoài ra, một bộ phim hoạt hình về Cảnh sát trưởng tí hon đang được xây dựng và hơn 10.000 chiếc mũ có in hình Cảnh sát trưởng tí hon đã được trao tặng cho một số trường tiểu học trên cả nước từ tháng 3 - 4.2009. (M.V)

Ngoài ra, khi chọn MBH cho trẻ, các phụ huynh cần lưu ý đến kích cỡ sao cho vừa với vòng đầu của trẻ, trọng lượng phải nhẹ, phù hợp với lứa tuổi của trẻ em. “Công nghệ mới hiện nay cho phép nhà sản xuất có thể làm ra những chiếc mũ nhẹ cho trẻ nhờ dùng loại xốp nhẹ, nhưng có độ nén cao”, ông Anh nói.

Theo quy định hiện hành, tất cả MBH, dù là mũ người lớn hay trẻ em, đều có chung Tiêu chuẩn QCVN 2:2008 và đều được dán tem CR (cơ quan chức năng gọi là dấu hợp quy, thay cho tem CS trước đây).

Theo ông Vũ Văn Diện (Phó tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng), để có được tem này, doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu MBH phải được một trong 5 tổ chức được chỉ định cấp giấy chứng nhận hợp quy và cho phép sử dụng dấu hợp quy CR trên sản phẩm MBH trước khi lưu thông trên thị trường.

Bao nhiêu tuổi thì nên đội?

Quỹ Phòng chống thương vong châu Á (AIP) khuyến cáo rằng, tất cả trẻ em trên 6 tháng tuổi cần được đội MBH khi ngồi trên mô tô, xe gắn máy. Đối với trẻ em dưới 6 tháng tuổi không nên ngồi trên xe gắn máy khi tham gia giao thông.

Nhóm Khuyến khích đội MBH Việt Nam - mô hình kết hợp giữa các tổ chức và doanh nghiệp nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của MBH - cho biết, tỷ lệ đội MBH ở trẻ em ở Việt Nam còn rất thấp, chính vì vậy nhóm đang triển khai khởi động chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về MBH dành cho trẻ em từ tháng 2.2009. Các thành viên tích cực ủng hộ chiến dịch của nhóm bao gồm: Quỹ AIP; Tổ chức Hỗ trợ phát triển Úc (AusAID); Đại sứ quán Đan Mạch, Quỹ Liên đoàn Mô tô quốc tế (FIA Foundation); Ủy ban ATGT quốc gia (NTSC),Tổ chức ATGT cho trẻ em toàn cầu (Safe Kids Worldwide); Công ty Talisman Việt Nam; Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), Đại sứ quán Mỹ, Ngân hàng Thế giới (World Bank); Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

AIP khẳng định đội MBH là cách duy nhất bảo vệ trẻ khỏi các chấn thương sọ não do tai nạn xe máy gây ra. Theo AIP, đa phần MBH trên thế giới đều được thiết kế cài khóa dưới cằm, không phải ở ngay trên cằm. Các nghiên cứu về tai nạn giao thông (TNGT) cho thấy chấn thương cổ trong các vụ TNGT do dây MBH gây ra là vô cùng hãn hữu. Chấn thương cổ tùy thuộc vào cơ chế chấn thương, chứ không phải do có hay không đội MBH. Trên thực tế, những nghiên cứu này cho thấy tình trạng của các vết thương ở vùng đầu thường nặng hơn khi quai của MBH không được cài đúng cách hoặc cài lỏng, hậu quả là MBH bị văng ra khỏi đầu khi xảy ra tai nạn, dù ở bất cứ tốc độ nào.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, MBH làm giảm nguy cơ chấn thương đầu và chấn thương sọ não 69%, giảm nguy cơ chấn thương sọ não nghiêm trọng tới 79%. Kết quả này đúng cho mọi lứa tuổi, kể cả trẻ nhỏ. Không có thuốc nào chữa được chấn thương sọ não. Một khi thảm kịch này xảy ra, trẻ sẽ tử vong hoặc tàn phế suốt đời. "Các bậc cha mẹ phải hiểu rằng, MBH được coi như là liều vắc-xin hữu hiệu nhất để phòng ngừa chấn thương sọ não cho trẻ khi tham gia giao thông. Không có sự khác biệt giữa đầu người lớn và đầu trẻ em khi TNGT xảy ra" – AIP nhấn mạnh.

Một hoạt động tuyên truyền về đội MBH cho trẻ em của Quỹ AIP và Ban An toàn giao thông TP.HCM  - Ảnh: M.Vọng

PGS Trương Văn Việt - nguyên Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết: “Hiện không có một tài liệu chính thức nào kết luận rằng phần cổ của trẻ em sẽ bị tổn thương nếu trẻ đội MBH được thiết kế đúng quy chuẩn và được cấp giấy chứng nhận chất lượng. MBH cho trẻ em đạt tiêu chuẩn QCVN 2:2008 đều rất nhẹ và được thiết kế bảo vệ não cho trẻ em một cách tối ưu nhất. Trong một TNGT, các tổn thương xảy ra là do cơ chế chấn thương chứ không phải do MBH. Tất cả trẻ em trên 6 tháng tuổi cần được đội MBH khi ngồi trên mô tô, xe gắn máy. Đây là một thông lệ quốc tế chứ không riêng ở VN”.

Phạt đến 200 ngàn đồng! Theo ông Nguyễn Văn Thuấn, Vụ trưởng An toàn giao thông, Bộ GTVT, dự thảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ (Bộ GTVT soạn thảo) đã nhận được khá nhiều ý kiến về vấn đề đội MBH cho trẻ em. Theo quy định tại dự thảo này, trẻ em trên 6 tuổi nếu không đội MBH, hoặc đội không đúng cách (không cài quai) thì người chở trẻ em sẽ bị phạt từ 100.000 - 200.000 đồng. “Đến nay, chúng tôi chưa nhận được ý kiến nào phản đối về chế tài này mà ngược lại, dự thảo đã nhận được nhiều đề nghị xử lý nghiêm khắc hơn”, ông Thuấn nói. Ngoài ra, nhiều ý kiến còn đề nghị giảm độ tuổi bắt buộc phải đội MBH khi ngồi sau xe máy xuống thấp hơn, có thể là 3 tuổi, hoặc là đối với trẻ em đã tự mình ngồi được trên xe máy. Dự thảo hiện đang trong quá trình hoàn chỉnh để chuẩn bị trình Chính phủ. Theo dự kiến, các quy định này sẽ ban hành kịp thời với thời điểm Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) có hiệu lực, bắt đầu từ 1.7.2009. Thái Sơn

Tem CR dỏm? Trao đổi với PV Thanh Niên ngày 16.6, ông Lý Ngọc Thắng - Đội trưởng Đội 3A Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM, nhận định: “Trên thị trường hiện có rất nhiều sản phẩm MBH dành cho trẻ em không đăng ký kiểm định hợp quy. Điều đó có nghĩa những loại mũ này được dán tem CR dỏm, hoặc không dán tem”. Theo ông Thắng, các đơn vị cấp tem CR phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc sản xuất MBH, đặc biệt là MBH cho trẻ em. Theo thông tin từ các trung tâm kiểm định, mặc dù gần đến “giờ G” nhưng số lượng đăng ký chất lượng mẫu MBH cho trẻ em hiện khá khiêm tốn. Cũng có thể số MBH này đang được ém hàng chờ... giờ G. Ông Thắng cho rằng, bất cập hiện nay trong việc kiểm soát chất lượng MBH là từ khi tiến hành lấy mẫu đến khi có kết quả kiểm định mất khá nhiều thời gian (từ 10 - 15 ngày). Trong khoảng thời gian này, MBH kém chất lượng, hàng lậu vẫn tuồn ra thị trường. Theo Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM, từ đầu năm 2009 đến nay, lực lượng này đã phát hiện, bắt giữ 28 vụ sản xuất, vận chuyển, kinh doanh MBH và linh kiện MBH với số lượng lên đến 43.530 sản phẩm. Các vi phạm chủ yếu như sản xuất MBH giả, hàng kém chất lượng, không chứng nhận đăng ký kinh doanh, không hóa đơn chứng từ, không công bố tiêu chuẩn áp dụng. Đình Mười

Mai Vọng