Trong cuộc đối thoại về Bá Vương biệt Cơ, bộ phim đầu tiên của Trung Quốc đoạt giải Cành cọ vàng (1994), Trần Khải Ca đã tự nhận ông chính là nhân vật Trình Điệp Y, người "luôn mê đắm trong nghệ thuật, hạnh phúc của anh ta chỉ tồn tại trong nghệ thuật của anh ta". Đến với điện ảnh không phải bằng niềm say mê ngay từ đầu, mà như thể một đôi lứa phải "cưới rồi mới yêu", nhưng tình yêu ấy trong Trần Khải Ca ngày càng mãnh liệt, nó lấp lánh tỏa sáng trong từng câu trả lời của ông. Nếu ai đã từng xem phim của ông, sẽ thấy rất hấp dẫn khi nghe ông nói về quá trình hình thành kịch bản, ý tưởng bộ phim, chọn diễn viên, xây dựng hình tượng nhân vật, quyết định phong cách của các bộ phim… Tất cả đều được ông làm rất chi tiết, lật đi lật lại rất kỹ lưỡng.
Cuốn sách cũng bộc lộ khá nhiều quan điểm về nghệ thuật của Trần Khải Ca. Một số bộ phim của ông được gợi cảm hứng từ tiểu thuyết, tuy nhiên ông vẫn khẳng định "tiểu thuyết hay nhất là tiểu thuyết không tài nào làm phim được", nhằm đề cao phương thức kể chuyện riêng biệt của mỗi thể loại. Về việc làm phim dã sử, ông cho rằng "lịch sử đã đem lại cho chúng ra một sợi dây chuẩn và chúng ta phải dựa vào nó để sáng tạo, chứ không phải bị trói buộc". Xuyên suốt các cuộc đối thoại, một điều khá ấn tượng có thể nhận thấy, là sự thay đổi dần dần cách nhìn của ông đối với việc làm phim thương mại và nghệ thuật. Ở phần đầu, đạo diễn Trần cho rằng "điện ảnh không phải là phương tiện mưu sinh", nhưng qua thời gian, ông đã uyển chuyển hơn: "Thành công trong thương mại của bộ phim không phải điều xấu, nó chứng tỏ bạn có sức mạnh to lớn chinh phục khán giả".
Đối thoại với Trần Khải Ca thực sự là những cuộc đối thoại cởi mở, chân tình, tâm huyết về nghề giữa một đạo diễn tài năng và một cây bút am hiểu điện ảnh. Chỉ tiếc là quyển sách mới dừng lại ở phần đối thoại xung quanh những phim được đánh giá cao ở giai đoạn trước của Trần Khải Ca. Hy vọng rằng Vô cực (2005), tác phẩm "thị trường" rõ nét của Trần Khải Ca, được coi là thành công về doanh thu nhưng thất bại về nghệ thuật, sẽ tiếp tục được đề cập trong tập sách khác.
(*) Nguyễn Lệ Chi dịch, NXB Văn học phát hành tháng 3.2009
Phạm Thu Nga
Bình luận (0)