Ngày 29.10, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner cho biết nước này đang theo dõi tình hình và đánh giá thông tin tàu Trung Quốc không còn được nhìn thấy xung quanh Scarborough đồng thời ngư dân Philippines đã trở lại đây đánh bắt.
“Chúng tôi hy vọng đó không phải là một giải pháp tạm thời. Chúng tôi muốn thấy đó là dấu hiệu Trung Quốc và Philippines đang hướng tới một thỏa thuận về việc đánh bắt tại Scarborough theo phán quyết ngày 12.7 của Tòa trọng tài”, ông Toner nhấn mạnh với giới phóng viên. Phán quyết nói trên không chỉ bác bỏ “đường lưỡi bò” phi lý mà còn khẳng định bãi cạn Scarborough là ngư trường chung, Philippines lẫn Trung Quốc đều có quyền đánh cá truyền thống ở đây.
Kể từ khi Trung Quốc giành quyền kiểm soát bãi cạn sau cuộc đối đầu căng thẳng kéo dài 3 tháng hồi năm 2012, tàu công vụ nước này luôn phong tỏa đường vào khu vực và dọa nạt, xua đuổi tàu cá Philippines. Đặc biệt từ sau phán quyết về Biển Đông của Tòa trọng tài, số lượng tàu hải cảnh và tàu dân sự Trung Quốc bao vây xung quanh Scarborough tăng mạnh, theo Tổ chức Sáng kiến minh bạch hàng hải (AMTI).
Cùng ngày, tờ The Philippine Star dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana xác nhận lực lượng tuần duyên báo cáo rằng không còn nhìn thấy tàu Trung Quốc xung quanh Scarborough trong mấy ngày qua. Tuy nhiên, ông khẳng định thông tin này phải được kiểm tra và cho biết thêm không quân Philippines sẽ sớm điều máy bay đến Scarborough để xác nhận tình hình.
Đến tối 29.10, phát ngôn viên Tổng thống Philippines Ernesto Abella nói với AFP rằng không có dấu hiệu cho thấy tàu hải cảnh Trung Quốc còn hiện diện xung quanh Scarborough.
Cũng trong hôm qua, truyền thông Philippines đưa tin một nhóm ngư dân đã trở về thành công sau đợt đánh bắt xung quanh Scarborough ngày 25.10. Theo nhóm này, họ tiếp cận khu vực trong ngày 22.10 nhưng bị tàu hải cảnh Trung Quốc có vũ trang xua đuổi. Đến ngày 25.10, họ quay lại và lần này đã có thể đánh bắt bình thường.
Theo giới quan sát, những diễn biến mới có thể là kết quả từ chuyến thăm Bắc Kinh hồi tuần rồi của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte với một trong những trọng tâm là quyền đánh bắt của ngư dân nước này tại Scarborough. Sau khi trở về, ông Duterte cho hay đã khẳng định trong các cuộc hội đàm ở Bắc Kinh rằng Scarborough thuộc về Philippines nhưng cũng nhấn mạnh việc Trung Quốc cũng có tuyên bố chủ quyền đối với bãi cạn.
Một số nhà phân tích cho rằng như vậy vấn đề cốt lõi là tranh chấp chủ quyền vẫn chưa được giải quyết và Trung Quốc có thể chỉ nhượng bộ tạm thời để Tổng thống Duterte trả lời dư luận trong nước cũng như tạo niềm tin cho ý định tách xa khỏi Mỹ.
Tờ Philippine Daily Inquirer hôm qua 29.10 dẫn lời phát ngôn viên Abella cho hay có khả năng Tổng thống Duterte sẽ gặp Tổng thống Mỹ Barack Obama bên lề Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Peru vào tháng tới. Theo ông Abella, nếu cuộc gặp thật sự diễn ra thì ông Duterte sẽ chỉ đề cập về “tôn trọng lẫn nhau” mà không nêu các vấn đề cụ thể.
Bình luận (0)