Muôn kiểu “trộm cắp”
Khi được hỏi về nạn “trộm cắp” tin, bài trên báo điện tử, nhiều phóng viên tại TP.Đà Nẵng đều có chung cảm nhận: thời gian gần đây các fanpage trên mạng xã hội Facebook mang tên Đà Nẵng hoặc liên quan đến Đà Nẵng bỗng dưng mọc lên rất nhiều. Hầu hết người làm báo tại Đà Nẵng vô cùng bức xúc trước tình trạng tin, bài báo điện tử sau khi được đăng tải thì gần như ngay lập tức đã bị các fanpage mạng xã hội “trộm cắp”, “xào nấu” rồi đăng tải một cách vô tội vạ.
 |
Trang TTĐTTH thường xuyên sao chép tin, bài, hình ảnh về Đà Nẵng của Báo Thanh Niên |
chụp màn hình |
Theo ghi nhận, việc “trộm cắp” tin, bài cũng muôn kiểu. Trong đó, trắng trợn nhất là hành vi chỉnh sửa nội dung bài báo để đăng tải lại cho... thời sự mà không hề có được sự đồng ý của các báo. Điều đáng nói, các fanpage này đã đưa những thông tin thông qua những dòng trạng thái lập lờ gây hoang mang dư luận. Chẳng hạn có fanpage đăng clip cùng dòng trạng thái ám chỉ ma giấu khiến nhiều người bàn luận về câu chuyện mê tín dị đoan. Hay liên quan đến công tác phòng chống dịch Covid-19, có fanpage lại "treo" dòng trạng thái khiến người dân bất an.
 |
Không chỉ "trộm cắp" tin, bài các báo biến thành tài nguyên của mình, các fanpage còn đăng những thông tin lập lờ gây hoang mang dư luận |
chụp màn hình |
Tại TP.Đà Nẵng, thời gian gần đây cũng xuất hiện nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp (TTĐTTH) công khai sao chép tin, bài của các báo để làm tài nguyên của mình. Điển hình là TTĐTTH "không rõ nguồn gốc" broadnewz.com. Trang tin này đã nhiều lần lấy cắp thông tin của Báo Thanh Niên và nhiều tờ báo khác đóng chân tại địa bàn Đà Nẵng.
Chẳng hạn, vào tối 10.10, Báo Thanh Niên xuất bản bài viết Đà Nẵng: Tạm dừng test nhanh người vào thành phố khi có thông tin cho rằng thu giá cao. Ngay sau đó, bản tin này lại xuất hiện trên trang broadnewz.com với thông tin, hình ảnh được sao chép hoàn toàn từ Báo Thanh Niên.
 |
Bản tin của Báo Thanh Niên bị trang TTĐTTH "trộm cắp" ngay sau khi được xuất bản vào tối 10.10 |
chụp màn hình |
Một phóng viên thường trú tại TP.Đà Nẵng tỏ ra bức xúc vì nhiều lần tên anh cùng bài viết của mình xuất hiện trên các trang TTĐTTH. Theo phóng viên này, bạn đọc rất dễ nhầm lẫn các trang TTĐTTH là báo chí chính thống. “Ngoài việc xâm phạm trắng trợn đến quyền sở hữu của các báo, các trang TTĐTTH “trộm cắp” tin bài còn tác động xấu đến dư luận xã hội. Tôi đề nghị cơ quan có thẩm quyền vào cuộc xử lý quyết liệt hơn”, nhà báo này nói.
Hành vi "trộm cắp" tin, bài báo chí
Đáng nói hơn, có trang thông tin điện tử dù được cấp phép hẳn hoi như trang danang24h.vn cũng thường xuyên lấy cắp tin, bài của Báo Thanh Niên và một số tờ báo khác.
 |
Bản tin do PV Nguyễn Tú, Báo Thanh Niên bị trang danang24h.vn "trộm cắp" và đổi title |
chụp màn hình |
Chẳng hạn, sáng 4.10, Báo Thanh Niên đăng bản tin Đà Nẵng: Cứu tài xế bị mắc kẹt sau vụ lật xe ở cầu Rồng. Chỉ 1 tiếng đồng hồ sau, trang danang24h.vn dùng chiêu “trộm cắp” bản tin này rồi đổi title thành Cứu tài xế bị mắc kẹt sau vụ lật xe ở cầu Rồng.
Nhiều thông tin sai lệch, gây hoang mang dư luận
Trao đổi với PV Thanh Niên, bà Nguyễn Thu Phương, Phó giám đốc Sở TT-TT TP.Đà Nẵng, cho biết trên địa bàn TP có khoảng 8.000 trang TTĐTTH, khoảng 2,4 triệu tài khoản mạng xã hội, trong đó, có 250 trang Facebook có số lượng trên 20.000 thành viên. Bà Phương cho hay, ngày 23.9 vừa qua, Sở đã có công văn gửi các cơ quan báo chí phối hợp cung cấp thông tin các trang mạng xã hội vi phạm.
Đến nay, Sở chỉ nhận được 1 công văn đề xuất của 1 báo trong khi Đà Nẵng có đến 119 văn phòng đại diện báo chí. “Về các trang TTĐTTH hoạt động sai quy định các tỉnh, thành nào cũng có, Bộ TT-TT cũng đang chỉ đạo tăng cường quản lý hoạt động này với các tỉnh, thành”, bà Phương nói.
Phó giám đốc Sở TT-TT TP cho biết thêm, Sở thường xuyên rà quét các trang TTĐTTH và phát hiện một số trường hợp trang TTĐTTH chưa được cấp phép hoạt động. Bên cạnh đó, một số trang TTĐTTH đăng tải thông tin tổng hợp có các thông tin liên quan về Đà Nẵng và có nhiều thông tin sai lệch, gây hoang mang dư luận. Một số trang TTĐTTH lấy tên miền liên quan đến Đà Nẵng nhưng pháp nhân ở địa phương khác, đăng tải bài viết có nội dung phức tạp, sử dụng tên miền gây nhầm lẫn với các cơ quan báo chí.
Theo bà Phương, đối với những trang vi phạm nhưng chưa xác định được chủ sở hữu, Sở TT-TT sẽ báo cáo với Cục An toàn thông tin để ngăn chặn. Tính riêng trong tháng 8 và 9, Sở TT-TT đã đề nghị và được Cục An toàn thông tin ngăn chặn 9 trang TTĐTTH kiểu này.
Đối với các trang TTĐTTH đăng ký tên miền tại VN, Sở TT-TT chủ động thu thập, xác định thông tin hoặc đề nghị Trung tâm Internet VN hỗ trợ cung cấp thông tin...
Nếu chủ sở hữu ở tại Đà Nẵng, Sở TT-TT mời chủ sở hữu trang TTĐTTH này làm việc và xử lý theo quy định. Nếu ở các tỉnh, TP khác, Sở TT-TT có công văn gửi các Sở TT-TT các tỉnh, TP khác hoặc Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử để xử lý.
Chủ động tố giác để xử lý hình sự
Trao đổi với PV Thanh Niên, luật sư (LS) Lê Cao (Đoàn LS Đà Nẵng), cho biết đối với các trang tin TTĐTTH hoạt động không phép, hiện đã có quy định xử lý, cụ thể theo quy định tại khoản 5, Điều 20 của Nghị định số 119/2020/NĐ-CP về việc thiết lập các trang TTĐTTH rồi đăng tải các thông tin mang tính chất như các trang TTĐTTH mà chưa được cấp phép sẽ bị xử phạt, từ 50 - 70 triệu đồng. Các cơ quan có thẩm quyền cần rà soát các trang TTĐTTH nào hoạt động không phép để xử lý theo quy định, thu hồi tên miền và chấm dứt được ngay tình trạng vi phạm này.
Đối với các trang TTĐTTH đã được cấp phép, nhưng có các vi phạm pháp luật thì cứ căn cứ Nghị định số 119/2020/NĐ-CP và các quy định khác liên quan để xử lý các hành vi vi phạm. Các fanpage được thiết lập trên các nền tảng mạng xã hội không có quy định về cấp phép nhưng có các quy định về việc các fanpage này đăng thông tin có đúng pháp luật hay không, có xâm phạm quyền tác phẩm báo chí hay không, tùy từng trường hợp để xử lý.
 |
| Trang TTĐTTH "không rõ nguồn gốc" vô tư sao chép tin, bài các báo |
chụp màn hình |
Đối với vấn đề tác phẩm báo chí bị xâm phạm, theo LS Lê Cao chỉ trừ một số tin tức thuần túy, còn lại phần lớn các tác phẩm báo chí là công sức, sáng tạo của các nhà báo. Những người làm báo đều được pháp luật sở hữu trí tuệ quy định bảo hộ quyền tác giả. Riêng hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả thì có thể bị xử phạt đến 35 triệu đồng theo quy định tại Điều 18 Nghị định số 131/2013/NĐ-CP.
Theo LS Lê Cao, có 3 giải pháp pháp lý để bảo vệ các sản phẩm báo chí, tránh bị xâm phạm, tùy từng trường hợp. Một là, cung cấp tin báo, đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm ở mức bị xử phạt hành chính. Hai là, cơ quan báo chí, tác giả báo chí có thể tố giác hành vi có dấu hiệu tội phạm để được xử lý hình sự đối với các hoạt động thu thập thông tin báo chí để chia sẻ trái phép với quy mô thương mại, kiếm tiền quảng cáo, thu lợi bất chính lớn. Nếu xử lý hình sự được các trường hợp lợi dụng tác phẩm báo chí để thu lợi bất chính lớn theo Điều 225 Bộ luật Hình sự thì các trang TTĐTTH sai phạm sẽ không dám vi phạm.
“Ba là, khi bị thiệt hại về tài sản sở hữu trí tuệ thì còn giải pháp nữa là chủ sở hữu quyền tác phẩm báo chí có thể khởi kiện tổ chức, cá nhân vi phạm để yêu cầu bồi thường các thiệt hại của mình. Nếu tập trung làm triệt để các giải pháp đó, tôi nghĩ rằng sẽ có hiệu quả thực thi bảo hộ quyền tác phẩm báo chí trên thực tế”, ông Cao nói.
Cơ quan báo chí mới có quyền đề nghị xử lý
Bà Nguyễn Thu Phương, Phó giám đốc Sở TT-TT TP.Đà Nẵng, cho biết thời gian qua, Sở và Cục An toàn thông tin, Trung tâm Intenet Việt Nam đã xử lý 16 vụ việc đối với các trang TTĐTTH đăng tải thông tin độc, xấu. Về tình trạng "trộm cắp" tin, bài như phản ánh, bà Thu Phương cho rằng: “Chỉ cơ quan báo chí mới xác định được đó có phải là bài báo của mình bị ăn cắp hay không. Phải chính cơ quan báo chí mới có quyền đề nghị xử lý các trang đó. Đây cũng là cách để xử lý về vi phạm quyền sở hữu trí tuệ”.
Bình luận