Không thể tránh khỏi tái nhiễm vì các dòng phụ mới của Omicron thoát kháng thể ?

Một bé trai 4 tuổi được tiêm vắc xin ngừa Covid-19 ở Pennsylvania, Mỹ ngày 21.6

reuters

Theo CNN, các dòng phụ BA.4 và BA.5 của Omicron dường như có khả năng tránh kháng thể ở những người từng nhiễm Covid-19 trước đó và cả những người đã được tiêm nhắc lại. Thông tin này được đưa ra trong nghiên cứu của các nhà khoa tại Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess thuộc Trường Y Harvard (Mỹ) công bố ngày 22.6 trên Tạp chí Y học New England.

Dù vậy, vắc xin Covid-19 được cho là vẫn sẽ giúp giảm nguy cơ bệnh nặng và các nhà sản xuất vắc xin đang nghiên cứu việc nâng cấp vắc xin để có thể tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn trước các biến thể.

Theo nghiên cứu trên, mức độ kháng thể trung hòa đối với dòng phụ BA.4 và BA.5 thấp hơn vài lần so với chủng SARS-CoV-2 ban đầu.

“Chúng tôi thấy mức kháng thể trung hòa từ vắc xin và những lần bệnh trước đó đối với BA.4 và BA.5 thấp hơn gấp 3 lần so với BA.1 và BA.2, vốn đã thấp hơn đáng kể so với các biến thể SARS-CoV-2 ban đầu”, Tiến sĩ Dan Barouch, tác giả bài báo, cho biết. Ông Barouch cũng là Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Virus và Vắc xin thuộc Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess.

“Dữ liệu của chúng tôi cho thấy rằng những dòng phụ mới của Omicron sẽ có khả năng khiến số ca bệnh tăng cao ở những cộng đồng có mức độ miễn dịch từ vắc xin cao hay miễn dịch tự nhiên với BA.1 và BA.2”, ông Barouch cảnh báo.

"Tuy nhiên, miễn dịch do vắc xin tạo ra có thể vẫn giúp người nhiễm BA.4 và BA.5 giảm nguy cơ bị bệnh nặng", chuyên gia này cho biết.

Trước đó, các nhà khoa học tại Đại học Columbia cũng có những kết luận tương tự. Họ phát hiện ra rằng các biến thể BA.4 và BA.5 có nhiều khả năng tránh kháng thể trong máu của những người trưởng thành được chủng ngừa đầy đủ và đã tiêm nhắc lại hơn so với những dòng phụ khác của Omicron. Điều này làm tăng nguy cơ xảy ra ca nhiễm đột phá.

Nghiên cứu của các nhà khoa học ở Đại học Columbia cho thấy nguy cơ tái nhiễm BA.4 và BA.5 cao hơn, ngay cả ở những người đã có miễn dịch. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) ước tính 94,7% người từ 16 tuổi trở lên ở nước này đã có kháng thể với SARS-CoV-2 thông qua chủng ngừa, nhiễm bệnh hoặc cả hai.

Theo dữ liệu của CDC, ước tính BA.4 và BA.5 đã gây ra 35% bệnh mới vào tuần trước, tăng nhẹ so với mốc 29% của tuần trước đó.

Tuy nhiên, BA.4 và BA.5 được ghi nhận là các biến thể lây lan nhanh nhất cho đến nay. Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu, các dòng phụ này sẽ trở thành chủng chiếm ưu thế ở Mỹ, Anh và phần còn lại của Châu Âu trong vòng vài tuần tới.

Covid-19 vẫn có khả năng tiếp tục đột biến

Trong công trình đăng trên Tạp chí Y học New England, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hai tuần sau khi tiêm liều tăng cường, mức độ kháng thể trung hòa ở 27 tình nguyện viên đã được tiêm vắc xin Pfizer/BioNTech trước các dòng phụ của Omicron thấp hơn nhiều so với chủng SARS-CoV-2 ban đầu.

Ở 27 tình nguyện viên từng mắc Covid-19 do các dòng phụ BA.1 hoặc BA.2 gây ra trong trung bình 29 ngày trước đó, các nhà nghiên cứu cũng thu được kết quả tương tự.

Tuy vậy, giới khoa học vẫn cần nghiên cứu thêm để xác định chính xác mức độ kháng thể trung hòa có ý nghĩa như thế nào đối với hiệu quả của vắc xin và liệu những phát hiện tương tự có xuất hiện trong nhóm tình nguyện viên đông hơn hay không.

"Dữ liệu của chúng tôi cho thấy Covid-19 vẫn có khả năng đột biến thêm, dẫn đến việc tăng khả năng lây nhiễm và né tránh kháng thể", CNN dẫn lời tác giả Barouch cho biết.

"Khi các hạn chế liên quan đến Covid-19 được dỡ bỏ, điều quan trọng là chúng ta phải cảnh giác, tiếp tục nghiên cứu các biến thể và dòng phụ mới khi chúng xuất hiện", chuyên gia này nói thêm.

Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Nature vào tuần trước phát hiện ra rằng Omicron có thể tiến hóa để tránh miễn dịch tạo ra từ lần nhiễm BA.1 trước đó. Điều này cho thấy rằng liều tiêm tăng cường dựa trên biến thể BA.1 có thể sẽ không hiệu quả trước những dòng phụ mới như BA.4 và BA.5.

CNN dẫn lời Tiến sĩ Wesley Long, một nhà nghiên cứu bệnh học thực nghiệm tại Bệnh viện Giám lý Houston, cho biết điều này nghĩa là mọi người nên biết rằng họ có thể bị tái nhiễm, ngay cả khi đã nhiễm Covid-19 trước đó.

"Gần đây tôi hơi lo lắng vì càng nhiều người nghĩ rằng họ đã an toàn trước BA.4 và BA.5 vì từng mắc Covid-19. Tuy nhiên, chúng tôi đã thấy một số trường hợp tái nhiễm, kể cả ở những người từng nhiễm BA.2 trong vài tháng qua", ông Long nói.

Một số nhà sản xuất vắc xin đã và đang phát triển vắc xin cho từng biến thể cụ thể để cải thiện phản ứng của kháng thể.

"Việc tái nhiễm là điều không thể tránh khỏi cho đến khi chúng ta có vắc xin hoặc các quy định trên diện rộng nhằm ngăn số ca bệnh tăng trở lại. Nhưng tin tốt là tình hình hiện tại vẫn tốt hơn nhiều so với lúc chúng ta không có vắc xin", bà Pavitra Roychoudhury, giảng viên tại Khoa Y học Phòng thí nghiệm và Bệnh học của Đại học Washington, cho biết. Bà Roychoudhury không tham gia vào nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y học New England.