Iran trong vị thế đàm phán mới

Cờ Iran tung bay trước tòa nhà Liên Hợp Quốc nơi đặt trụ sở của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA)

REUTERS

Sau 5 ngày thương thảo, vòng đàm phán vừa rồi ở thủ đô Vienna (Áo) giữa các bên Mỹ, Iran, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức - về số phận của thỏa thuận họ đã đạt được hồi năm 2015 về chương trình hạt nhân của Iran (JCPOA) đã tạm ngừng. Kết quả duy nhất đạt được là thỏa thuận sẽ tiếp tục thương thảo sau mấy ngày nữa.

Nhìn vào phản ứng đầy thất vọng và những phát ngôn răn đe của Mỹ cùng đại diện cho EU có thể thấy phía Iran đã đến Vienna lần này với chủ ý khác trước về cách thức tiến hành đàm phán. Phía Iran phải khác trước bởi hai khía cạnh. Thứ nhất là tổng thống mới và chính quyền mới cần thể hiện thái độ cứng rắn, chiếm ưu thế ở vòng đàm phán này nhằm phục vụ nhu cầu đối nội. Thứ hai, thời gian qua, phía Iran đã tiến triển thêm trong chương trình hạt nhân nên sức nặng của con chủ bài cảnh báo và răn đe Mỹ cũng đã tăng lên rất đáng kể. Nói theo cách khác, Iran tự tin hơn trước về vị thế trong đàm phán ở Vienna, bất kể là đàm phán gián tiếp với Mỹ hay trực tiếp với các bên còn lại về số phận tương lai của JCPOA.

Trong khi các bên kia chủ trương bước tiếp từ nơi đã dừng bước cách đây hơn 5 tháng và tiếp tục cách thức thương thảo cũ thì phía Iran chủ trương làm khác. Trước hết, Iran chủ động đưa ra nhiều đề nghị giải pháp cho Mỹ và đại diện của EU lựa chọn. Rồi đến việc Iran chủ định đàm phán lại tất cả từ đầu. Và cuối cùng là việc Iran thúc ép EU đóng vai trò chủ động và tích cực hơn. Vòng đầu không thể đạt được kết quả, nhưng vòng sau lại rất có thể sẽ khác.