Đó là quan điểm nhất quán của nhiều đại biểu tại hội nghị trực tuyến tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và 10 năm thi hành luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 trong lĩnh vực nông nghiệp, do Bộ NN-PTNT tổ chức sáng 19.10, tại Hà Nội.
Đầu ra cho nông sản là lực hút nông dân vào HTX
Tại hội nghị, ông Nguyễn Quốc Bảo, Giám đốc HTX bưởi da xanh Bến Tre, cho rằng thực tế chưa có nhiều HTX hấp dẫn nông dân tham gia. HTX phải lo được đầu ra cho nông sản, đây là lực hút hấp dẫn lớn nhất để nông dân vào mô hình kinh tế tập thể này. Có ít hội viên, HTX không phát huy được vị thế.
Dẫn chứng dễ thấy nhất, nông dân đang phải mua phân bón, cùng nhiều vật tư khác với giá rất cao. Nếu mỗi HTX có hội viên tối thiểu sở hữu từ 1.000 ha canh tác trở lên thì sẽ đàm phán trực tiếp với nhà cung cấp hoặc doanh nghiệp có giá mua hợp lý hơn thậm chí sẽ là khách hàng VIP.
Ở khâu tiêu thụ, HTX có đông hội viên, vùng nguyên liệu quy mô lớn thì dễ trở thành nhà cung cấp, đối tác tin cậy với chuỗi bán lẻ.
 |
Mô hình HTX tại Sa Pa (Lào Cai) liên kết với đồng bào dân tộc thiểu số chuyển đổi từ trồng ngô sang tía tô chế biến dược liệu mang lại hiệu quả kinh tế cao |
CTV |
Theo ông Nguyễn Thành Công, Phó chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, tỉnh này có gần 600 HTX, khoảng 50% hoạt động rất hiệu quả, tham gia vào hơn 100 chuỗi hàng hóa khác nhau. Nhiều HTX đang là vùng nguyên liệu của các doanh nghiệp lớn như Tập đoàn TH, Công ty CP thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao hay một số công ty đa quốc gia.
Theo ông Công, tiêu thụ nhãn trong đại dịch Covid-19 tại Sơn La vừa qua chứng minh vai trò của HTX trong tái cơ cấu nông nghiệp. Phần lớn nông dân trồng nhãn đều tham gia HTX nên UBND tỉnh Sơn La hỗ trợ chế biến thì sản lượng đạt 65.000 tấn trong tổng sản lượng là 120.000 tấn đã giải tỏa áp lực tiêu thụ, giá giảm không đáng kể.
Ông Công kiến nghị: “Cần phải có cơ chế, chính sách mới cho các HTX đẩy mạnh chế biến, chuyển đổi số bằng cách đầu tư phát triển sàn giao dịch, chợ thương mại điện tử hình thành kết nối liên tỉnh, liên vùng không còn tiêu thụ nông sản thụ động theo địa phương nữa”.
Đầu tư hạ tầng logistic, HTX là nhân tố quan trọng
Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, cho rằng để nâng cao hiệu quả của HTX thì logistics là một điểm yếu cần phải cải thiện. Chi phí logistic ở Việt Nam hiện chiếm 20% GDP (trong khi ở nhiều nước khác chỉ từ 9 - 13%, cao nhất là 15%) thì rất khó cạnh tranh khi ra thị trường quốc tế. 85% nông sản được phân phối qua thương lái, chợ đầu mối với quá nhiều khâu trung gian, chỉ có 15% nông sản đi thẳng từ ruộng đồng đến nhà máy chế biến, siêu thị. Một khảo sát của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, đơn vị nào có vùng sản xuất quy mô lớn, nông sản có tiêu chuẩn, chất lượng rõ ràng, thông tin truy xuất nguồn gốc minh bạch thì các chuỗi Big C, VinMart… thu mua rất nhanh, còn lại là trầy trật tìm nơi tiêu thụ.
Theo ông Bảo, tỷ lệ hộ nông dân tham gia HTX hiện chỉ đạt 35%, trong khi ở các nước phát triển như Đức, Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản… gần như 100% nông dân vào HTX. Đây cũng là mục tiêu Việt Nam phấn đấu vì nếu tỷ lệ quá thấp thì khó thu hút được đầu tư, khó tổ chức được chuyển đổi công nghệ, kinh tế số trong nông nghiệp, không thể sản xuất theo chuỗi.
“Chính sách trước đây không đưa HTX vào trong quy hoạch vùng nguyên liệu, sản xuất sản phẩm chủ lực địa phương là một thiếu sót và cần thiết phải kiến nghị T.Ư ban hành chính sách mới, kinh tế HTX có vai trò chủ lực trong phát triển kinh tế nông dân, nông thôn; tạo ra lực lượng lao động và tổ chức theo chuỗi sản xuất, gắn với trách nhiệm bảo vệ môi trường, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp số”, ông Bảo nói.
 |
Ông Lê Minh Hoan cho biết, Bộ NN-PTNT sắp trình Chính phủ chương trình logistics cho ngành nông nghiệp trong đó HTX sẽ là nhân tố quan trọng trong chuỗi sản xuất |
CTV |
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, HTX không phải là doanh nghiệp mà là sự hợp tác để cơ cấu lại và phát triển nông nghiệp. Chiều sâu mô hình này là tạo ra những cộng đồng hợp tác ở nông thôn, chia sẻ và kết nối với doanh nghiệp ngoài nông thôn, sự kết nối này mới tạo ra sức bền vững của nông thôn. Ở các nước phát triển, mô hình HTX rất phát triển, lớn mạnh khi làm cả du lịch để kéo du khách về nông thôn. Còn ở Việt Nam, phát triển HTX là việc làm không thể chậm trễ để thúc đẩy liên kết sản xuất trong nông nghiệp.
Ông Lê Minh Hoan cho biết, Bộ NN-PTNT sẽ đẩy mạnh thu hút đầu tư công về hạ tầng logistics cho HTX để nâng cao năng lực và kích hoạt cho nông dân kết nối với nhau. “Bộ đang chuẩn bị trình Chính phủ chương trình logictics cho ngành nông nghiệp để hạn chế ảnh hưởng của việc đứt gãy chuỗi cung ứng qua những đại dịch, thiên tai. Trong đó, HTX sẽ là nhân tố quan trọng trong chuỗi cung ứng”, ông Hoan nói.
Bình luận (0)