PGS Chu Cẩm Thơ hiện là Phó trưởng ban phụ trách Ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục (Viện Khoa học Giáo dục VN) nói về việc học vượt lớp trong dự thảo Điều lệ trường tiểu học Bộ GD-ĐT
Nên xem xét phạm vi không phải là “lớp” mà là “môn học”
Dự thảo Điều lệ trường tiểu học Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến góp ý có nội dung cho phép học sinh (HS) học vượt lớp trong phạm vi cấp tiểu học. Quan điểm của bà về quy định này như thế nào?
PGS Chu Cẩm Thơ Ảnh: Tuyết Mai |
Một HS có thể có năng lực vượt trội ở môn học/lĩnh vực này nhưng không vượt trội ở môn học khác. Bên cạnh đó, không nên hiểu “vượt trội” theo kiểu dạy trước chương trình, mà cần quan tâm đến năng lực tiếp nhận kiến thức, kỹ năng của môn học trên khả năng đáp ứng của HS đó.
HS có cần thiết phải học vượt lớp trong cấp học hay không? Việc học vượt lớp, nhất là ở tiểu học có ảnh hưởng gì đến tâm lý lứa tuổi?
Xét trên bình diện tâm lý giáo dục, tôi khuyến nghị chỉ áp dụng việc này cho HS lớp 4 trở lên. Chúng ta cũng cần tính đến ảnh hưởng tâm lý để các em không tự mãn hoặc cảm thấy bị áp lực khi học vượt hoặc tác động tiêu cực đến những HS khác.
Ở tiểu học, các em dễ bị tác động bởi nhận xét của thầy cô, cha mẹ. Các em không nên bị so sánh với nhau nên việc bố trí học vượt dựa trên thành tích dễ gây ra tác động “so sánh”, ảnh hưởng không tốt đến tâm lý của các em. Cân bằng điều này là một vấn đề rất khó trong thực tiễn.
Tôi không muốn các em bị cá biệt hóa, bị kỳ vọng quá nên nếu việc học vượt này không phổ biến ở trường học đó thì không nhất thiết thực hiện điều này. Trong dạy học, giáo viên cũng có thể phân hóa trong nội bộ tiết học, lớp học. Do đó, nếu một giáo viên có chuyên môn tốt, họ hoàn toàn có thể giúp HS có năng lực nổi trội đó cơ hội được phát triển phù hợp mà vẫn giúp cho môi trường giáo dục công bằng, nhân văn.
Tránh “tâm lý lợi ích” khi học vượt
Điều lệ trường tiểu học hiện hành cũng đã đưa vào quy định này nhưng lâu nay chưa thực hiện được. Để quy định này đi vào cuộc sống cần phải làm gì, thưa bà?
Để thực hiện được điều này không hề dễ. Thứ nhất, nhà trường cần có bộ phận chuyên môn để đánh giá và tư vấn được “sự vượt trội” của các em. Thứ hai, nhà trường cần có cơ cấu lớp “trội”. Thứ ba, đội ngũ nhân lực phải có đủ chuyên môn để dạy học phát triển năng lực cho các em chứ không phải “trội theo kiến thức, vượt trước chương trình”.
Học sinh tiểu học có thể học vượt lớp trong cấp họcKế thừa quy định trong Điều lệ trường tiểu học hiện hành, thực hiện luật Giáo dục 2019, dự thảo Điều lệ trường tiểu học Bộ GD-ĐT mới công bố cho phép HS có thể lực tốt và phát triển sớm về trí tuệ được học vượt lớp trong phạm vi cấp học.
Thủ tục xem xét đối với từng trường hợp cụ thể được thực hiện theo 3 bước. Thứ nhất, cha mẹ HS có đơn đề nghị với nhà trường. Bước thứ hai, hiệu trưởng nhà trường thành lập hội đồng khảo sát, tư vấn. Cuối cùng, căn cứ kết quả khảo sát của hội đồng tư vấn, hiệu trưởng xem xét quyết định.
|
Theo bà, cần hướng dẫn và giám sát thế nào để không lạm dụng cho HS học vượt lớp và tránh tình trạng xin - cho trong những quyết định liên quan đến vấn đề này?
Từ thực tiễn trường chuyên, lớp chọn hiện nay, chúng ta dễ thấy hiện tượng “lạm dụng” để xin - cho HS được học vượt lớp dễ xảy ra. Phụ huynh cần hiểu rằng để con em mình học sai với năng lực là một điều tệ hại, nó sẽ tác động tiêu cực đến sự phát triển của đứa trẻ. Tuy nhiên, có vẻ rất khó để người lớn hiểu đúng về điều này. Tôi rất muốn chúng ta cởi mở hơn nữa, có biện pháp để cả giáo viên và phụ huynh tôn trọng quyền được học đúng năng lực, sở thích của mỗi HS. Về mặt quản lý, nhà trường cần làm tốt các điều kiện để thực hiện được điều này như tôi đã nói ở trên, và sẵn sàng chịu trách nhiệm về quyết định của mình.
Hơn nữa, cần quy định trách nhiệm cho cha mẹ, thầy cô giáo khi họ cố tình làm sai, gây ảnh hưởng đến đứa trẻ. Còn biện pháp phòng chống, chính là làm tốt giáo dục phổ thông, để không có “tâm lý lợi ích” khi học vượt. Đầu tư công bằng cho các trường học, lớp học, cho sự đồng đều của đội ngũ nhà giáo, đồng thời giúp mỗi giáo viên dạy tốt, dạy được phát triển năng lực HS ngay trong lớp học, như thế, quyền lợi của mỗi em được đảm bảo học vượt lớp công bằng, môi trường giáo dục sẽ nhân văn, sẽ giảm những tiêu cực “xin - cho” và giúp mỗi đứa trẻ được thực hiện quyền học tập một cách đầy đủ và tốt nhất.
Bình luận (0)