Hàng loạt ca bệnh viêm hoại tử vùng sọ - mặt hậu Covid-19

Diễn tiến nặng và tử vong nhanh

Bác sĩ Trần Văn Bích, Phó khoa Tai mũi họng, Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, cho biết tất cả bệnh nhân (BN) nhập viện đều có triệu chứng giống nhau như đau đầu, nghẹt mũi, sưng mặt, mắt và đều có tiền căn nhiễm Covid-19. Có những BN đã được điều trị trước bằng phẫu thuật và kháng sinh ở BV khác. Khi vào BV Chợ Rẫy thì các BN diễn tiến bệnh nặng và kết quả chụp CT-Scanner, MRI cho thấy có tổn thương lan rộng xoang, sọ, hàm, mặt. Chẩn đoán 11 ca với tình trạng viêm xoang, viêm hoại tử vùng hàm mặt và xương sọ do nấm Candida, Aspergilus và vi trùng, trong đó có 2 ca tử vong, 6 ca điều trị nội khoa ban đầu, đã xuất viện hẹn tái khám. Có ca được mổ gấp để loại bỏ xương hàm, mặt, sọ bị hoại tử nếu không thì nguy cơ tử vong do nhiễm trùng, nhiễm độc và suy tạng.

3 bệnh nhân được phẫu thuật thành công và đang theo dõi hậu phẫu

Nguyễn Anh

Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Khang - Phó khoa Ngoại thần kinh (BV Chợ Rẫy), những ca đầu tiên đến BV sau khi điều trị xong ổn định thì về, khi quay lại thì bệnh nặng, tử vong. BV tổ chức nhiều cuộc họp hội chẩn sau đó thống nhất mổ sớm để giải quyết tình trạng viêm nhiễm cho BN. Khi lấy ổ viêm nhiễm, xương viêm và điều trị kháng sinh gần như triệt để thì tình trạng BN cải thiện tốt, tình trạng viêm dừng lại; bước đầu thấy thành công nhưng sẽ còn theo dõi trong thời gian dài từ 3 - 6 tháng.

PGS-TS Trần Minh Trường, nguyên Phó giám đốc BV Chợ Rẫy, người chỉ huy điều trị các BN trên, cho biết thêm các BN nhìn bình thường nhưng xương bên trong mặt hoại tử hết và tử vong nhanh. “Có nữ BN hàm răng đẹp, chuẩn nhưng phải nhổ bỏ vì xương hàm đã hoại tử. Bác sĩ không ngờ bệnh diễn tiến nhanh đến như vậy”, PGS-TS Trần Minh Trường nói.

Những triệu chứng gợi ý của bệnh

PGS-TS Trần Minh Trường đã nêu những dấu hiệu nhận biết các ca bệnh trên. Đầu tiên là đau rất nhiều ở vùng đầu, mặt, răng, khẩu cái trong giai đoạn bị nhiễm Covid-19 và tiến triển kéo dài âm ỉ, không giảm và đi khám thì được chẩn đoán là viêm xoang. Thứ đến, các biểu hiện lâm sàng khi khám bệnh là sưng viêm mi mắt; sưng vùng sọ trán; hoại tử xương hàm, răng, xương khẩu cái (khó nhai); hoại tử nặng hốc mũi lan lên nền sọ. Những BN cần can thiệp nhiều chuyên khoa, đặc biệt là phẫu thuật thần kinh và hồi sức.

Y văn thế giới ghi nhận từ tháng 5.2021 đến nay có khoảng 80 báo cáo về tình trạng các BN giống hệt như các BN nói trên, xuất hiện ở một số nước châu Âu, Trung Quốc và đặc biệt là Ấn Độ. Xảy ra chủ yếu trên BN có đái tháo đường, có dùng thuốc Corticoid và hậu Covid-19, cũng không có bệnh lý tai mũi họng, răng hàm mặt trước đó. Thế giới cũng đặt ra vấn đề bệnh cốt tủy viêm xương sọ - mặt với các trường hợp trên. “Bệnh cốt tủy viêm hàm mặt thường xảy ra ở xương hàm trên, khẩu cái và hóc mũi. Cốt tủy viêm xương nền sọ xảy ra ở xương bướm, xương chẩm, xương thái dương và xương trán. Bệnh cốt tủy viêm xương (osteomyelitis) sọ mặt là một tình trạng bệnh lý nặng, hiếm gặp, thường có nguồn gốc từ những ổ viêm nhiễm mãn tính như viêm tai xương chũm, sâu răng, viêm xoang. Đặc biệt, xảy ra trên những BN có cơ địa đái tháo đường, suy giảm miễn dịch...”, PGS-TS Trần Minh Trường phân tích.

Cũng theo PGS-TS Trần Minh Trường, hiện chưa có khuyến cáo của Bộ Y tế về phác đồ điều trị các ca bệnh này. Trong điều trị tại BV Chợ Rẫy, ban đầu là phẫu thuật lấy hết xương viêm, hoại tử tối đa; sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc kháng nấm; chụp CT-Scanner những trường hợp gợi ý.