Chương trình giáo dục phổ thông mới: Học sinh có được tùy ý tự chọn môn?

 

Chương trình giáo dục phổ thông mới, theo đánh giá của các chuyên gia giáo dục, sẽ có tác động đến mọi học sinh (HS) phổ thông ở các cấp học, nhiều nhất là đối với HS bậc THPT. Điểm thay đổi lớn là việc cho phép HS được tự chọn môn học và phân hóa hướng nghiệp sớm đối với bậc học THPT. Nội dung giáo dục cấp THPT gồm 7 môn học bắt buộc và 5 môn lựa chọn… bắt buộc.

tin liên quan

Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết: Từng có đề nghị toán, văn, ngoại ngữ là môn tự chọn

Ông Nguyễn Xuân Thành, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD-ĐT, giải thích: “HS bắt buộc phải lựa chọn 5 trong 3 nhóm môn học nghĩa là sẽ có nhóm môn HS chọn tới 2 - 3 môn tùy theo năng lực, sở thích của mình. Tuy nhiên, để đảm bảo nhóm môn thuộc các lĩnh vực khác nhau đều có HS lựa chọn, chương trình quy định mỗi nhóm HS phải chọn tối thiểu 1 môn chứ không thể chọn 5 môn trong 2 nhóm còn 1 nhóm không có môn nào được chọn.

Theo thiết kế chương trình mới, cấp THPT là cấp học định hướng nghề nghiệp, phân hóa sâu. Tuy nhiên, với việc HS phải học tới 12 môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc được một số chuyên gia đánh giá là vẫn còn nhiều so với chương trình của các nước, khi chỉ bắt buộc HS học tối đa 5 môn, còn lại được lựa chọn hoàn toàn.

Phóng viên Thanh Niên đặt câu hỏi nếu việc dạy học tự chọn ở cấp THPT mà HS không được chọn môn học theo đúng nguyện vọng và năng lực của mình thì trách nhiệm thuộc về đâu? GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình mới, cho rằng: “Sẽ khó tránh khỏi mâu thuẫn giữa mong muốn và khả năng đáp ứng của từng nhà trường. Mong muốn của người thiết kế chương trình là phân hóa triệt để nhưng thực tế không phải trường phổ thông nào cũng đáp ứng được như vậy. Do đó, quy định là nhà trường xây dựng tổ hợp môn học vừa đáp ứng nguyện vọng của HS, vừa phù hợp với khả năng tổ chức của nhà trường”.

Ông Nguyễn Xuân Thành lý giải: “Mục tiêu của chương trình giáo dục THPT là giúp HS tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới. Vì vậy, chương trình đã xây dựng để HS chọn 5 môn học từ 3 nhóm môn học, mỗi nhóm chọn ít nhất 1 môn học cùng với việc chọn 3 cụm chuyên đề học tập của 3 môn học phù hợp với nguyện vọng của bản thân và khả năng tổ chức của nhà trường”.

Ông Thành khẳng định sẽ không có chuyện HS đổ xô chọn một số môn trong khi có môn quá ít học sinh lựa chọn dẫn tới không tổ chức được lớp học và dôi dư giáo viên. Bộ GD-ĐT sẽ có hướng dẫn cụ thể vấn đề tổ chức cho HS lựa chọn môn học tự chọn.

Lãnh đạo nhiều trường THPT cũng cho biết việc lập lớp học theo môn học nào, số lượng HS sẽ phụ thuộc vào sự tính toán năng lực của nhà trường về nhân lực, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên. Trường hợp có ít HS đăng ký học thì có thể hướng dẫn chuyển nguyện vọng hoặc sẽ có kiểm tra, đánh giá năng lực của HS với môn học đó để tư vấn hoặc đặt điều kiện cho HS lựa chọn môn học phù hợp, tránh trường hợp lựa chọn theo cảm tính.

Ông Nguyễn Xuân Thành cũng cho hay lần đầu tiên chương trình mới chỉ quy định thời lượng dạy học mỗi môn học trong năm, không quy định thời lượng đến từng tuần, để các trường chủ động xây dựng kế hoạch dạy học.

Đối với cấp THPT là cấp học có nhiều môn học lựa chọn, chương trình quy định: Các trường có thể xây dựng các tổ hợp môn học từ 3 nhóm môn học và chuyên đề học tập để đáp ứng nhu cầu của người học, vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà trường.

Ông Nguyễn Xuân Thành cho hay trong năm nay Bộ sẽ ban hành hướng dẫn thực hiện chương trình mới, trong đó nêu cụ thể hơn việc thực hiện dạy học tự chọn ở cấp THPT.

Các môn học bắt buộc và tự chọn Chương trình mới của cấp THPT đều có 12 môn học (trong chương trình hiện hành, lớp 10 và lớp 11 có 16 môn học; lớp 12 có 17 môn học). Có một số môn học và hoạt động giáo dục mới hoặc mang tên mới là: âm nhạc, mỹ thuật, giáo dục kinh tế và pháp luật ở cấp THPT, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Trong đó 7 môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc bao gồm: ngữ văn, toán, ngoại ngữ 1, giáo dục thể chất, giáo dục quốc phòng và an ninh, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, nội dung giáo dục của địa phương. Hai môn học tự chọn: tiếng dân tộc thiểu số, ngoại ngữ 2. Ngoài ra, học sinh còn phải bắt buộc chọn 5 môn từ 3 nhóm môn học cùng việc chọn 3 cụm chuyên đề học tập của 3 môn học phù hợp nguyện vọng của bản thân và khả năng tổ chức của nhà trường. 3 nhóm môn khoa học xã hội (lịch sử, địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật); nhóm môn khoa học tự nhiên (vật lý, hóa học, sinh học); nhóm môn công nghệ và nghệ thuật (công nghệ, tin học, nghệ thuật). Chương trình sẽ được bắt đầu triển khai từ năm học 2022 - 2023 đối với lớp 10, áp dụng cuốn chiếu cho những năm học tiếp theo với lớp 11 và 12.