Cẩn trọng với 'bẫy' xếp hạng đại học

Việc xếp hạng ĐH có ít giá trị trong việc thúc đẩy phát triển giáo dục ĐH. Tôi sẵn sàng đón nhận kết quả xếp hạng nếu nhóm nghiên cứu giải quyết được các vấn đề trong xếp hạng quốc tế, đó là kỹ thuật (phương pháp) và nguồn dữ liệu đảm bảo tin cậy. Nhưng tôi không tin nhóm ở VN hiện nay giải quyết được hai vấn đề này.

Tiến sĩ Đỗ Ngọc Quyên (nguyên Giám đốc Trung tâm đảm bảo chất lượng giáo dục, Trường ĐH Kinh tế Hà Nội)

Nếu đề ra những tiêu chí và phương pháp xử lý không khách quan, đúng đắn thì kết quả sẽ không phản ánh năng lực thực sự của các trường, ngay cả trên những phương diện mà chúng ta định đo lường, như đo kết quả nghiên cứu khoa học bằng bài báo ISI, bằng chỉ số trích dẫn. Trong cơn sốt xếp hạng, người ta đua nhau trường nào cũng có thật nhiều bài báo, kết quả là đi “mua cầu thủ” (thuê giảng viên viết bài báo - PV), hoặc đạo văn, hoặc vô vàn cách để tăng con số xuất bản của các trường. Nếu chúng ta nhấn mạnh những tiêu chí đó để đo thành quả hoạt động khoa học của các trường thì sẽ đưa ra một bức tranh sai lệch, thúc đẩy các trường chạy theo thành tích, chạy theo bài báo, họ sẽ làm mọi cách có những con số thật đẹp để có tên trong các bảng xếp hạng thay vì tập trung vào sứ mạng thực sự là tạo ra tri thức, phục vụ cộng đồng, đào tạo SV.

Tiến sĩ Phạm Thị Ly (Trường ĐH Nguyễn Tất Thành)

Theo Thông tư 61/2012 của Bộ GD-ĐT, có 2 loại tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục: do nhà nước thành lập và do tổ chức, cá nhân thành lập. Tổ chức kiểm định do nhà nước thành lập hoạt động theo quy định của nhà nước đối với các đơn vị sự nghiệp công lập. Tổ chức kiểm định do tổ chức, cá nhân thành lập hoạt động theo quy định của nhà nước đối với các cơ sở ngoài công lập hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo. Các tổ chức này có chức năng đánh giá và công nhận các cơ sở giáo dục và chương trình giáo dục đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục.

Trong lần đầu công bố, nhóm này đã xếp hạng 49 trường ĐH có đầy đủ thông tin nhất trong số dữ liệu hơn 100 trường mà nhóm thu thập được từ năm 2014. Tiêu chí xếp hạng gồm 3 nhóm: nghiên cứu khoa học (chiếm tỷ trọng 40%), giáo dục và đào tạo (40%), cơ sở vật chất và quản trị (20%). Trong đó nhóm tiêu chí nghiên cứu khoa học sử dụng thang đo là công trình khoa học đăng trên tạp chí khoa học quốc tế có chất lượng thuộc danh mục ISI. Trong nhóm tiêu chí giáo dục và đào tạo, điểm đầu vào tuyển sinh của các trường cũng là một thang đo quan trọng (chiếm tỷ trọng 10% trong tổng thang đo).