Chưa có tiền lệ kiện tranh Việt
Ngay sau khi nhận được đơn kiện của bà Tạ Thùy Châu (con gái cố họa sĩ Tạ Tỵ) gửi ngày 3.8, Tòa án nhân dân TP.HCM đã chính thức có phản hồi.
Nội dung lá đơn nhằm yêu cầu nhà sưu tập Vũ Xuân Chung bồi thường về mặt tinh thần là phải xóa tên cha bà là cố họa sĩ Tạ Tỵ ra khỏi bức tranh Trừu tượng (do họa sĩ Thành Chương vẽ), công khai xin lỗi gia đình bà cũng như vong linh của cha bà.
Bức tranh trên đã bị phát hiện là mạo danh tại dịp triển lãm Những bức tranh trở về từ châu Âu và đã được hội đồng thẩm định nghệ thuật của Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM xác nhận là mạo danh cùng nhiều bức tranh khác trong dịp triển lãm đó đều là tranh giả.
Bức tranh họa sĩ Thành Chương vẽ chân dung bạn gái Kim Anh bị mạo danh là của họa sĩ Tạ Tỵ và được đặt tên là Trừu tượng
|
Tuy nhiên, nội dung trong thông báo số 962/TB-TA ngày 9.8.2016 của Tòa án TP.HCM lại đưa ra một số yêu cầu như: Xác định giá trị tài sản tranh chấp; Các tài liệu chứng cớ phải được chứng thực hợp pháp như giấy chứng minh và hộ khẩu của bà Tạ Thùy Châu; Giấy chứng tử của họa sĩ Tạ Tỵ; Đồng thời phải cung cấp các bằng chứng quan trọng chứng minh bức Trừu tượng là vẽ vào năm 1951 và thuộc quyền sở hữu của họa sĩ Tạ Tỵ; Phải chứng minh nhà sưu tập Vũ Xuân Chung có hành vi mạo danh tác giả Tạ Tỵ trên bức tranh Trừu tượng được triển lãm tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM; Phải chứng minh họa sĩ Tạ Tỵ (tên thật là Tạ Văn Tỵ) lấy bút danh Tạ Tỵ.
Thông báo của Tòa án còn ghi rõ nếu sau 30 ngày, hoặc thêm 15 ngày (trừ trường hợp đặc biệt cần gia hạn để cung cấp thêm chứng cứ) nhận được thông báo trên, phía nguyên đơn (bà Tạ Thùy Châu) không cung cấp thêm được chứng cứ nào, thì tòa sẽ trả lại đơn kiện.
Gấp rút tìm kiếm bằng chứng
Trao đổi với Thanh Niên, luật sư Nguyễn Hữu Đức (Chi nhánh Luật Sài Gòn 5), người đã nhận ủy quyền từ vợ mình là bà Tạ Thùy Châu trong việc xử lý vụ kiện này, cho biết bức Trừu tượng của bố vợ (họa sĩ Tạ Tỵ) vẽ năm 1951 đã được tặng hoặc bán đi từ rất lâu, vì vậy việc Tòa án yêu cầu đi xác nhận lại mà không có bản gốc bức tranh thì thực sự là điều quá khó.
Luật sư Đức cũng cho biết gia đình ông không hề muốn tranh chấp tài sản, mà chỉ kiện về quyền nhân thân của bức tranh Trừu tượng mà nhà sưu tập Vũ Xuân Chung đang sở hữu. Và tuy hai bức tranh cùng mang tên Trừu tượng nhưng có hai nội dung được thể hiện trên tranh là khác nhau, vì vậy để tránh bị mạo danh cha mình (họa sĩ Tạ Tỵ), gia đình con gái họa sĩ Tạ Tỵ chỉ yêu cầu xóa tên họa sĩ Tạ Tỵ ra khỏi bức tranh không phải do ông vẽ mà thôi.
Bà Tạ Thùy Châu (con gái cố họa sĩ Tạ Tỵ) cùng chồng (luật sư Nguyễn Hữu Đức) với những bằng chứng về tranh của cha mình
|
Luật sư Đức xác nhận sẽ cung cấp thêm bản gốc cuốn sách Triển lãm Hội họa Tạ Tỵ (Nha Thông tin Bắc Việt tổ chức, in ấn tại Hà Nội tháng 12.1951). Cuốn sách này đã giới thiệu rất chi tiết về toàn bộ các bức tranh của họa sĩ Tạ Tỵ đã triển lãm từ năm 1946-1951, trong đó có bức Trừu tượng đứng thứ 19.
Tuy nhiên luật sư Đức cũng tỏ ra không hài lòng về yêu cầu cung cấp chứng cứ về việc chứng minh nhà sưu tập Vũ Xuân Chung có hành vi mạo danh tác giả Tạ Tỵ đối với bức Trừu tượng vì điều đó đã quá rõ ràng qua nhân chứng sống là họa sĩ Thành Chương, người mẫu Kim Anh cùng các phác thảo và biên bản thẩm định của Hội đồng nghệ thuật do Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM thành lập công bố bằng văn bản vào ngày 19.7.2016. Đó là chưa kể tới các thành viên của Hội đồng nghệ thuật được mời tới giám định tranh đều là các chuyên gia hàng đầu của giới mỹ thuật, phê bình và giảng dạy mỹ thuật của Việt Nam.
Luật sư Đức cũng cho rằng việc tòa yêu cầu gia đình phải chứng minh ông Tạ Văn Tỵ là họa sĩ Tạ Tỵ là cũng đúng thôi. Tuy nhiên bút danh Tạ Tỵ 52 mà tòa yêu cầu xác nhận cần được hiểu rõ là nó gồm 2 thành tố: tên người là họa sĩ Tạ Tỵ và năm vẽ là 52. Trong khi đó tất cả giới mỹ thuật và phê bình cùng công chúng đều biết rõ chỉ có duy nhất một họa sĩ Tạ Tỵ thời Mỹ thuật Đông Dương, chính là cha vợ ông. Và bức tranh Trừu tượng do cố họa sĩ vẽ lại là vào năm 1951.
Đơn kiện của gia đình cố họa sĩ Tạ Tỵ
|
Về việc nhà sưu tập Vũ Xuân Chung và ai đó có phải là đối tượng mạo danh chữ ký họa sĩ Tạ Tỵ, luật sư Đức thừa nhận mình không thể khẳng định. Luật sư cũng nhận định trong sự việc này, ít nhất còn 2 đối tượng có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM và ông Jean Francois Hubert, người đã chứng nhận bức tranh Trừu tượng có chữ ký của họa sĩ Tạ Tỵ là tranh thật.
Nhiều ý kiến trong giới mỹ thuật cũng bức xúc trước hướng xử lý quá chậm về các bức tranh giả và mạo danh của nhà sưu tập Vũ Xuân Chung vừa qua, đặc biệt về vai trò của chuyên gia Pháp Jean Francois Hubert, người bị nhiều họa sĩ Việt lên án đã xác nhận giả nhiều bức tranh Việt hòng tìm kiếm lợi ích riêng.
Nhiều ý kiến chuyên môn đồng thuận với ý kiến của gia đình luật sư Đức rằng nếu giả sử chuyên gia Pháp Jean Francois Hubert không phải là người tự ý xác nhận chữ ký mạo danh là chữ ký thật, tự ý xác nhận tranh giả là tranh thật thì ông ta cũng sẽ cho biết ai là người mạo danh hoặc ai đã bán cho ông ấy bức tranh mạo danh đó. Về phía gia đình cố họa sĩ Tạ Tỵ đã có bằng chứng xác thực về việc bức Trừu tượng đang nằm trong tay của nhà sưu tập Vũ Xuân Chung hoàn toàn không phải do họa sĩ Tạ Tỵ vẽ.
Tuy đang gặp khó khăn do đây là vụ kiện về bản quyền mỹ thuật đầu tiên tại Việt Nam, chưa có tiền lệ trước đó, bà Tạ Thùy Châu bức xúc tuyên bố sẽ theo đuổi vụ kiện này đến cùng, và dù giả sử bức tranh mạo danh kia có trót lọt đưa ra khỏi Việt Nam, thì gia đình bà vẫn tiếp tục kiện tại bất kỳ nơi đâu nếu nhìn thấy nó.
Luật sư Nguyễn Hữu Đức cũng khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với họa sĩ Thành Chương trong vụ kiện của cả hai bên. Ông nói: “Hai bên đều là nạn nhân, một người bị mạo danh, một người bị xóa tên nên chúng tôi sẽ hỗ trợ nhau khi có yêu cầu. Nếu tôi cần thông tin gì họa sĩ Thành Chương sẽ cung cấp, và ngược lại. Tôi mong rằng khi hai gia đình khởi kiện, giới văn nghệ sĩ, mỹ thuật và truyền thông Việt sẽ hết lòng đoàn kết, ủng hộ để chiến đấu chống lại nạn tranh giả vốn đã là vấn nạn nhức nhối bấy lâu của nền mỹ thuật Việt".
Bình luận (0)