NSND Lê Khanh: Vẫn 'rón rén' trước những khen, chê

Vẫn “rón rén” trước những lời khen, chê bởi đôi khi có những lời khen vì nể, vì xã giao khiến mình chủ quan, ngộ nhận. Và chứng kiến những cách chê “sốc” do cảm tính khiến nghệ sĩ hoang mang, nhụt chí. Vì cái chưa toại ý trên màn ảnh là cái không thể sửa hoặc rút kinh nghiệm được như sân khấu để làm lại cho buổi diễn tiếp theo. Nên càng nhiều tuổi nghề, càng nhiều thành công lại càng “rón rén”, thận trọng trước kỳ vọng của khán giả mến mộ.    NSND Lê Khanh

- NSND Lê Khanh: Bởi sân khấu có quá nhiều dự án trong và ngoài nước vô cùng hấp dẫn, hay và lạ, đã cuốn tôi đi quên ngày quên tháng. Thực ra, xen kẽ trong thời gian đó cũng có 5 dự án điện ảnh nghệ thuật ngỏ ý muốn tôi cộng tác, xong đã không thành bởi thời gian không khớp. Thế là đành ngậm ngùi hẹn đến duyên sau. (Cười) Và Gái già lắm chiêu 3 và cái duyên đầy bất ngờ và thú vị. 

Sau khi hoàn thành 40 năm trách nhiệm của một nghệ sĩ nhà nước một cách tận tâm, tận lực, tôi có cảm giác như được sổ lồng, tung cánh tự do. Lúc đó, Bảo Nhân và Nam Cito xuất hiện. Hai bạn trẻ say sưa, kỹ càng kể câu chuyện những con người của Lê Gia - Đại gia xứ Huế quyền lực, giàu sang và đậm truyền thống. Và nhân vật Thái Tuyết Mai thực sự hấp dẫn tôi. Mẫu người phụ nữ quyết đoán, quyền lực và sắc sảo tôi chưa từng hóa thân trong điện ảnh trước đó bao giờ. Ngay lập tức, tôi nhận lời khám phá bản thân mình với Thái Tuyết Mai. 

Lê Khanh là trường hợp hiếm hoi được phong danh hiệu NSƯT, NSND trước tuổi. Nữ nghệ sĩ luôn muốn tìm sự mới mẻ trong các vai diễn của mình Ảnh: ĐPCC

- (Cười) Bạn biết không, gia đình này là ban giám khảo khắt khe nhất. Bố tôi bệnh nên không thể ra ngoài. "Trưởng ban" là mẹ tôi, nghệ sĩ Lê Mai, cùng hai "Phó ban" là chị Lê Vân và em gái Lê Vy, họ đều là những tượng đài của nghệ thuật múa và điện ảnh Việt Nam. Tôi đã khá hồi hộp. May sao, khi bộ phim kết thúc, một không khí vui vẻ tràn đầy, chị Lê Vân dõng dạc chốt: “Duyệt! Chúc mừng em gái, chị cứ lo Khanh dành nhiều năm đóng kịch nên sẽ bị “kịch” trên phim, nhưng rất tự nhiên, rất đời. Nhất là giọng diễn”. Em Lê Vy, dù đã theo chồng định cư ở Pháp nhiều năm, xa rời đời sống nghệ thuật Việt Nam, cũng thốt lên đầy thán phục với nhiều háo hức: “Tụi trẻ giờ giỏi quá chị nhỉ. Đẹp, diễn tự nhiên, hiện đại. Tiết tấu như phim nước ngoài. Kỹ thuật hình ảnh, ánh sáng, âm thanh và cách dựng phim như phim “Tây. Xem rất cuốn hút. Vèo cái đã hết phim. Mà sang trọng thế, chi phí đầu tư phim phải lớn lắm nhỉ? Giỏi thật…”.

- Mẹ tôi thì khỏi nói, hân hoan đến mức “bỏ rơi” luôn ba cô con gái đang hàn huyên nghệ thuật, đã ra chụp ảnh giao lưu với khán giả và bình luận mãn nguyện, “Bà đẻ ra Thái Tuyết Mai đấy!”.

Mẹ tôi thì nói con gái bao giờ chả hay. Nên đôi khi cũng có hơi bất công với tấm lòng người mẹ là không tính lời khen của mẹ vì bao giờ chả khen con mình hay, con mình giỏi, con mình tốt. Nhưng mà những người chị em từng đạt đạo làm nghề rất cao, đã chinh phục những đỉnh cao của nghệ thuật một cách hết tâm huyết thì những cái ý kiến ấy rất quan trọng. Như tôi thường thường là cũng rất tiết kiệm những lời khen như thế.

Được chị cả NSƯT Lê Vân và em gái NSƯT Lê Vi khen ngợi, NSND Lê Khanh cảm thấy rất yên tâm Ảnh: FBNV

- Đúng vậy. Lúc đầu tôi cũng đầy nghi ngờ vì tôi là người làm nghề rất thận trọng. Đến giờ này mình vẫn còn “rón rén” trước những lời khen, chê bởi đôi khi có những lời khen vì nể, vì xã giao khiến mình chủ quan, ngộ nhận. Và chứng kiến những cách chê “sốc” do cảm tính khiến nghệ sĩ hoang mang, nhụt chí. Vì cái chưa toại ý trên màn ảnh là cái không thể sửa hoặc rút kinh nghiệm được như sân khấu để làm lại cho buổi diễn tiếp theo. Nên càng nhiều tuổi nghề, càng nhiều thành công lại càng “rón rén”, thận trọng trước kỳ vọng của khán giả mến mộ.

Thay vì công chiếu vào mùng 10 Tết như kế hoạch ban đầu, ê-kíp đã đột ngột quyết định đẩy lịch công chiếu vào đúng Mùng 1 Tết. Tết ở ngoài Bắc là một dịp lễ rất thiêng liêng và có nhiều công tác chuẩn bị vào ngày Mùng 1. Vậy mà tôi cứ hồi hộp, chạy ra chạy vào, nhìn điện thoại không rời mắt, chỉ để ngóng tin nhắn các em “báo cáo” sau suất chiếu đầu tiên. Tin nhắn đầu tiên là của Bảo Nhân: “Chị ơi chúc mừng chị! Hôm nay thành công lắm!”. Mấy đứa nhỏ trong Sài Gòn thì: “Mẹ” ơi vui quá mẹ ơi. “Mẹ” ơi khán giả nồng nhiệt lắm! Rồi cứ thế những hôm sau đều đều là tin nhắn “Mẹ” ơi Lê Gia mình đứng đầu phim có doanh thu cao nhất. Và tiếp tục là, “Mẹ” ơi lại đứng top đầu doanh thu bán vé nữa rồi. Vì đóng vai “mẹ” nên cả đoàn phim cũng quen gọi tôi là “Mẹ”. Tôi lại có thêm một gia đình thực sự - Lê Gia. Cảm giác cũng tựa như sống trong thời chiến ý. (Cười). Nghĩa là bạn được cập nhật thông tin từng giờ, từng giờ. Hoặc như hiện tại, khi chúng ta cập nhật thông tin về dịch Covid-19, từng giây từng phút một. Dù không phải là tất cả, song chắc chắn không thể phủ nhận, đứng đầu doanh thu phòng vé là bằng chứng rõ ràng nhất về khái niệm thành công của một tác phẩm nghệ thuật.

Nhưng cái tôi nghi ngờ nhất, đề phòng nhất chính là hai “gái già” nhất đoàn phim là Mệ Nội và con dâu Thái Tuyết Mai được khán giả dành cho tình cảm rất đầy đặn. Tôi đúng là đã khóc, khóc nhưng giấu vì lúc đó gia đình chưa xem phim. Tôi nghĩ là sau 20 năm, những diễn viên không phải hot của thời hiện đại đứng chung với nhau trong một dự án. Mà niềm hãnh diện của tôi là các em không lỗ. Mấy chục năm tôi làm các bộ phim để dâng hiến, đạt được mục đích về giá trị tư tưởng, giá trị giáo dục và lỗ rất là nhiều, lần này không bị lỗ vậy tức là rất thành công. Sau đó nhiều người về cũng nhắn tin rất nhiều và khẳng định chắc chắn những giá trị gửi gắm trong những câu thoại của hai “gái già” nhất với cương vị người bà, người mẹ để mọi người nhận ra những cái giá trị sống.

"Tôi đã phần nào yên tâm và tự tin như Lý Lệ Hà ẩn náu trong Lê Khanh từ bao giờ", NSND Lê Khanh chia sẻ Ảnh: ĐPCC

* Và khán giả một lần nữa lại đang quá bất ngờ với diện mạo mới của NSND Lê Khanh trước công bố chính thức của dự án điện ảnh mới, Gái già lắm chiêu 5 của cặp đôi đạo diễn Bảo Nhân và Nam Cito?

- Vâng, lại thêm một lần nữa, lột xác đúng nghĩa. Lại một cuộc chơi nghệ thuật đầy mạo hiểm và thử thách. Còn gì vui hơn khi tiếp tục được tin tưởng trao vai. Xong, phải thú thật là tôi đang đầy lo âu. Thái Tuyết Mai từng là cựu minh tinh, dám hi sinh bỏ lại phía sau ánh hào quang chói lọi để trở thành người đứng đầu Lê Gia giàu sang, phú quý đầy quyền lực tại Cố đô Huế, cả đời gồng mình gìn giữ nề nếp gia phòng, gia sản tổ tiên để lại. Thái Tuyết Mai chính là hình ảnh người phụ nữ truyền thống điển hình. 

Ở Gái già lắm chiêu 5, Lý Lệ Hà lại là người phụ nữ đậm phong cách Tây Âu, sắc sảo, hiện đại nhưng ẩn chứa nội tâm phức tạp và có một phận đời éo le. Lý Lệ Hà là một nhà kinh doanh cổ vật đầy bí ẩn, uy quyền. Bà dành cả đời đi tìm hạnh phúc và rồi hạnh phúc có đến với Lý Lệ Hà hay không?

Trong một thời gian ngắn, từ một người phụ nữ truyền thống sang một người phụ nữ hiên đại thì làm sao hóa thân cho kịp? Làm sao để khán giả không liên tưởng? Đó là một sức ép lớn. Nhưng với kinh nghiệm và phong cách làm việc của hai đạo diễn Bảo Nhân và Nam Cito, tôi đã phần nào yên tâm và tự tin như Lý Lệ Hà ẩn náu trong Lê Khanh từ bao giờ. 

Mọi thứ bắt đầu từ mái tóc. Tôi quyết định cắt tóc ngắn hiện đại và mạnh mẽ hơn. Tôi học nhảy, học cưỡi ngựa, học đi trên sàn catwalk, học kỹ năng giao tiếp và cung cách ứng xử theo tầng lớp thượng lưu phương Tây. Hai đạo diễn quả thật không màng công sức đầu tư để tạo nên một không gian văn hoá trí tuệ, đẳng cấp, quyền thế và vương giả cho thế giới nhân vật của Gái già lắm chiêu 5. Mỗi ngày tôi một tin tưởng hơn bởi xung quanh mình là cả một ê-kíp đầy tài năng, giúp hỗ trợ định hình định trang nhân vật từ hoá trang, làm tóc, phục trang… mang đậm màu sắc châu Âu, đã khiến tôi tin, Tôi là Lý Lệ Hà. 

NSND Lê Khanh học dance, cưỡi ngựa để đóng phim Ảnh: ĐPCC

- Cứ mỗi ngày, được làm trong điều kiện tốt hơn, đủ hơn, chuyên nghiệp hơn như ngày hôm nay, tôi luôn có hai trạng thái đối cực. Một, thương lắm thời làm phim luôn trong điều kiện thiếu thốn, đơn sơ, mộc mạc, thủ công. Xong sau đó lại vô cùng xúc động và tự hào, là trong hoàn cảnh như vậy, nhưng chúng tôi vẫn hoàn thiện được những bộ phim có nội dung hay, kỹ thuật tốt và giàu ý nghĩa, gặt hái được nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế. Bây giờ điều kiện ăn ở, đi lại, sinh hoạt được thu tiếng đồng bộ, kỹ thuật rất tốt nhưng làm thế nào để phim Việt Nam mang thương hiệu ra thị trường quốc tế cũng có giá trị và được mọi người quan tâm như hôm qua thì đấy cũng là một cái thách thức.

- Không. Khi các bạn qua được vòng casting vào phim thì các bạn đã có những điều kiện mà nhân vật cần rồi. Vấn đề là phải tạo được mối quan hệ, ví dụ như đóng vai mẹ con hay có mối quan hệ gia đình với nhau thì cái này rất là cần thiết và mọi người phải cùng học, cùng xích lại gần nhau thì mới làm được. Mà nó cũng trở thành những mối quen hệ tự nhiên, rất gần gũi, như mẹ con hay chị em ruột. Cái cần là sự tươi mới trong trẻo. Tôi cũng cần bổ sung sự tươi mới, kỹ thuật người lớn không chảnh. Nói chung học qua học lại các bạn cũng bổ sung sự tinh khôi, mới mẻ của giới trẻ.

* Cảm ơn những chia sẻ của NSND Lê Khanh!