Dừng đèn đỏ ảnh hưởng thế nào đến hộp số ô tô?

Hiện nay, nhu cầu dùng ô tô số tự động ngày càng nhiều tại các đô thị lớn. Vì thế các hãng xe đã ứng dụng 4 loại công nghệ hộp số tự động trên các mẫu xe từ bình dân đến cao cấp.

Dù khác nhau nhưng điểm chung của các loại hộp số này vẫn đòi hỏi người dùng ô tô phải thao tác hợp lý khi dừng, đỗ để tránh hư hại.

Đây là loại hộp số tự động khá phổ biến, thường được biết đến qua cách gọi tự động 4 cấp, 5 cấp, 6 cấp. Bộ biến mô (torque converter) là bộ phận để biến đổi mô-men xoắn, truyền tải sức mạnh từ động cơ tới hộp số, giống như vai trò của ly hợp (côn) trên xe sử dụng hộp số sàn.

Nếu dùng xe có hộp số này, tài xế có thể để nguyên cần số ở số tiến và đạp giữ phanh nếu thời gian chờ đèn đỏ ngắn dưới 30 giây, sẽ không gây hại cho hộp số.

Tuy nhiên nếu thời gian đỗ trong khoảng 60 giây trở lên mà vẫn giữ chân phanh không chuyển số, có thể làm nóng chất lỏng bôi trơn trong bộ truyền động. Vì vậy, nếu phải dừng quá lâu, nên chuyển số về trung gian (số N) và kéo phanh tay.

Hộp số tự động biến mô là loại phổ biến nhất hiện nay trên ô tô

Hộp số vô cấp (Continuously Variable Transmission, viết tắt CVT) là loại hộp số có thể thay đổi tỷ số truyền liên tục mà không phân theo từng cấp số. Hộp số này tạo nên các tỷ số truyền bằng dây đai, không phải bằng các bánh răng như các loại hộp số ô tô khác.

Cũng giống các loại hộp số tự động khác, hộp số CVT vẫn tạo áp lực lên hệ thống phanh khi người lái lạm dụng việc dừng đỗ không chuyển số.

Bên cạnh đó, nếu dừng đèn đỏ mà tài xế chuyển sang số P (dùng đỗ xe), hệ thống trên xe sẽ tự hiểu người lái đã sẵn sàng tắt máy và ra khỏi xe, khiến khóa cửa tự động mở. Để tránh điều này, tốt nhất nên chuyển sang chế độ không tải (số N) và kéo/bật phanh tay.

Hộp số ly hợp kép (Dual Clutch Transmission, viết tắt DCT) hiện được xem là hộp số hiện đại nhất dùng trên ô tô đời mới, cho khả năng chuyển số nhanh và mượt mà hơn số tự động dùng biến mô thông thường.

Hộp số ly hợp kép DCT nhiều ưu việt nhưng cũng "khó chịu" nhất trong số các loại hộp số

Tuy nhiên, nhược điểm của hộp số này là dễ bị quá nóng khi lưu thông chậm. Tại Ấn Độ, nhiều chủ xe đã phải đối mặt với vấn đề hộp số DCT bị quá nhiệt khi di chuyển ở đường tắc. Khi dừng đèn đỏ hoặc tắc đường, tài xế giữ thói quen kiểm soát bằng chân phanh mà không chuyển số không tải, lúc đó ly hợp sẽ phải làm việc vất vả hơn để luôn giữ xe đứng yên. Ly hợp ma sát càng nhiều, nhiệt càng tăng, khi ấy cảnh báo nhiệt sẽ xuất hiện trên màn hình.

Lời khuyên cho tài xế dùng loại hộp số này là nên chuyển sang số N khi dừng xe trên 20 giây. Điều này sẽ giúp bộ ly hợp nguội bớt và sẵn sàng hoạt động trở lại.

Đây là loại hộp số mang đến sự chủ động cao nhất cho người lái, cơ cấu hoạt động nhiều thao tác cũng giúp tài xế có xu hướng hành động đúng hơn là số tự động.

Theo đó, khi xe dừng hẳn chờ đèn đỏ, người lái sẽ đạp côn và về số "mo" (N), sau đó thả côn và đạp phanh. Nhờ vậy, hộp số sẽ không chịu bất kỳ tác động nào từ động cơ, xe sẽ ở trạng thái nổ máy cầm chừng. 

Việc giữ côn và hộp số ở vị trí số 1 chỉ thực hiện ở những lúc đèn đỏ quá ít thời gian, thường là dưới 10 giây. Thao tác này cũng không mấy ảnh hưởng tới xe, nếu người lái đạp và giữ côn đúng cách. 

Hộp số sàn giúp người lái chủ động nhất trong mọi tình huống nhưng đòi hỏi thao tác nhiều và thành thục

Đây là loại hộp số tự động đơn giản nên thường chỉ có ở những nước ưa chuộng xe giá rẻ như Ấn Độ. Hộp số sàn tự động (AMT) không có bàn đạp ly hợp (chân côn), cần sang số có vẻ ngoài giống cần số tự động thông thường. Xe sẽ chuyển chuyển số khi vòng tua và tốc độ phù hợp, vì vậy loại hộp số này chuyển số không mượt mà như các loại hộp số khác.

Nếu bạn đang lái xe sử dụng hộp số AMT, hãy lưu ý rằng nó không khác hộp số sàn về nguyên lý hoạt động. Vì vậy, khi bạn dừng lại, bánh răng sẽ chuyển sang số 1 để xe có thể sẵn sàng vượt lên phía trước ngay khi nhả phanh.