Đa phần đều gọi đó là vấn nạn hướng dẫn viên (HDV) chui người Trung Quốc (TQ).
Theo từ điển tiếng Việt, “chui” nghĩa là luồn qua chỗ hẹp, lén lút, không chính danh... Gọi những HDV TQ đang xuyên tạc lịch sử kiểu “Trước đây, VN là một bộ phận của TQ”; hoặc “Biển Đông là của TQ”... là chui thì tội nghiệp. Họ đâu có lén lút mà đàng hoàng thuyết minh, dù biết là mình đang được ghi hình và cả ghi âm. Họ cũng không luồn cúi mà đường đường như thượng khách. Luật pháp VN cấm người nước ngoài làm HDV. Đưa khách ra nước ngoài, HDV đi theo chỉ làm tour leader. Còn tour guide phải là người bản xứ. Các HDV TQ đã vi phạm pháp luật VN thì phải gọi chính danh là HDV phạm pháp, chứ không chui, luồn gì cả.
Trách họ ngang ngược, làm xấu thêm hình ảnh người TQ một thì buồn gấp đôi vì nhiều người Việt trong ngành. Để ngang nhiên hoạt động tại VN, các công ty lữ hành TQ phải được các công ty lữ hành VN tiếp tay phù phép, có cán bộ quản lý bảo kê và chống lưng. Vì tiền, các công ty lữ hành và HDV VN đã bán rẻ quyền lợi đất nước, để cho kẻ xấu sỉ nhục quốc thể. Đáng nói hơn, không dưới 2 lần Báo Thanh Niên có bài vạch trần tình trạng người nước ngoài núp bóng, kinh doanh du lịch inbound. Báo đã lên án mạnh mẽ và cả đề xuất một số biện pháp, nhưng các cấp quản lý vẫn bỏ ngoài tai, tình hình ngày càng tệ hại. Lâu nay, việc núp bóng chủ yếu là để trục lợi bất chính, cũng là hành vi phạm pháp. Bây giờ có thêm chủ đích rõ ràng là xuyên tạc sự thật, bôi nhọ lịch sử VN ngay trên đất VN…
Tư duy bao cấp vẫn còn nặng nề trong quản lý du lịch. Dự báo kém, xử lý tình huống lúng túng và bị động. Cựu Vụ trưởng Vụ Lữ hành thuộc Tổng cục Du lịch, hiện là Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành VN, ông Vũ Thế Bình khẳng định: “Chính các công ty du lịch VN và các địa phương đã tiếp tay cho HDV TQ phạm pháp”. Khi đã rõ nguyên nhân thì biện pháp khắc phục không khó. HDV TQ vi phạm pháp luật VN, cứ xử phạt theo pháp luật và trục xuất họ; rồi tùy mức độ nguy hại, cấm nhập cảnh có thời hạn hoặc vĩnh viễn. Với các công ty du lịch VN thì phải xử phạt tột khung, rút giấy phép và cấm vĩnh viễn hành nghề nếu tái phạm.
Nhưng cũng phải nhìn thẳng những bất cập về HDV du lịch VN. Chúng ta đang thiếu trầm trọng HDV quốc tế và nội địa. Do quy định HDV quốc tế phải có bằng đại học, nên hàng chục ngàn HDV có nghiệp vụ, thông thạo ngoại ngữ đành ngậm ngùi thất nghiệp, đông nhất là HDV tiếng Trung. Vì thế, cần thiết phải điều chỉnh tiêu chí HDV, không phân biệt HDV quốc tế phải đại học còn HDV nội địa chỉ trung cấp như hiện nay; đơn giản hóa việc sát hạch sao cho thiết thực, hiệu quả. Riêng HDV tiếng Trung, cần bổ sung bằng cách tận dụng số người Hoa tại VN, bồi dưỡng nghiệp vụ và kiến thức, văn hóa chỉ cần tốt nghiệp phổ thông; sát hạch và cấp thẻ tạm để hành nghề. Chuẩn học vấn cho nợ, sau 4 năm nếu không đạt thì thu hồi thẻ. Việc cấp thẻ HDV nên giao cho hiệp hội lữ hành và các trường đào tạo, quản lý nhà nước không nên ôm đồm như hiện nay.
Người xưa có câu “trong rủi có may”, vấn nạn HDV TQ phạm pháp đã bộc lộ những lỗ hổng chết người về quản lý du lịch. Đây cũng là bài test ISO về năng lực quản lý, dự báo và xử lý tình huống từ quản lý ngành đến mỗi nhân viên phục vụ. Bên cạnh đó, cũng cần phân định rõ chúng ta kiên quyết xử lý những tập thể và cá nhân sai phạm để làm minh bạch môi trường du lịch, nhưng không vì thế mà thành kiến với HDV và khách du lịch TQ đàng hoàng.
VN luôn thân thiện, hiếu khách và đón chào khách thập phương, nhưng sẵn sàng từ chối “những vị khách xấu xí”, xử phạt và trục xuất những người vi phạm pháp luật.
Bình luận