Đây có thể là người đầu tiên bàn về tiến hóa, trước Darwin 100 năm

Trí Đỗ
Trí Đỗ
08/04/2024 11:26 GMT+7

Một tiết lộ mới cho rằng quý tộc người Pháp Georges-Louis Leclerc hay Bá tước Buffon (1707 - 1788) có thể còn đi trước nhà khoa học Charles Darwin 100 năm về thuyết tiến hóa, thậm chí còn cảnh báo về biến đổi khí hậu.

Theo The Guardian ngày 7.4, ngay sau khi tác giả và nhà tự nhiên học Charles Darwin xuất bản kiệt tác Nguồn gốc của loài vào năm 1859, ông đã tìm đọc một tác phẩm được phát hành năm 1740 ít người biết đến của Georges-Louis Leclerc hay Bá tước Buffon (1707 - 1788) - một quý tộc người Pháp.

"Toàn bộ cuốn sách của ông ấy giống tác phẩm của tôi một cách lạ kỳ", ông Darwin chia sẻ với một người bạn của mình, theo The Guardian.

Bá tước Buffon đã xuất bản một tác phẩm dài 36 tập mang tên Lịch sử thiên nhiên (Histoire Naturelle), trình bày mọi vấn đề về con người, thiên nhiên, động - thực - khoáng vật. Trong đó, ông đã khẳng định rằng sự sống đến từ các sự kiện tự nhiên chứ không phải từ Chúa ở thời điểm hầu hết các nhà sử học tự nhiên đều tin rằng: "Chúa sẽ không bao giờ cho phép bất kì loài nào biến mất hoặc phát sinh theo thời gian".

Không giống như nhà thực vật học Carl Linnaeus cùng thời - người tin rằng thiên nhiên là tĩnh và mọi loài đều tồn tại chính xác như Chúa đã tạo ra chúng, ông Buffon khẳng định rằng thiên nhiên phức tạp, dễ thay đổi và dễ phân loại.

Đây có thể là người đầu tiên bàn về tiến hóa, trước Darwin 100 năm- Ảnh 1.

Một bức chân dung của ông Georges-Louis Leclerc năm 1761

CHỤP MÀN HÌNH THE GUARDIAN

Bên cạnh đó, ông Buffon cũng dự đoán sự tồn tại của DNA. Ông cho rằng phải có một loại cơ chế hoặc khuôn mẫu hình thành bên trong nào đó cho quá trình sinh sản nhằm tập hợp các khối của tế bào thành một sinh vật cụ thể.

Sau khi thừa kế khối tài sản khổng lồ từ một người họ hàng xa, ông Buffon đã sử dụng một phần tài sản của mình để xây dựng một phòng thí nghiệm môi trường. Buffon đã quan sát mọi thứ từ thói quen sinh sản của loài cáo đến kiểu dáng của các loài chim và những cái cây mà chúng chọn làm tổ.

Ông Jason Roberts, tác giả cuốn sách Mọi sinh vật sống (Every Living Thing) - sắp phát hành ngày 11.4 tới, nói rằng: "Bá tước Baffon là nhà sinh thái học đầu tiên trên thế giới, bởi vì ông ấy nghiên cứu sự sống của một loài trong môi trường của chính nó chứ không chỉ là mẫu vật của một sinh vật đã chết".

Đây có thể là người đầu tiên bàn về tiến hóa, trước Darwin 100 năm- Ảnh 2.

Một bức điêu khắc về khỉ Saki (chi Pithecia) được vẽ bởi Georges-Louis Leclerc vào những năm 1700

CHỤP MÀN HÌNH THE GUARDIAN

Ngoài ra, ông Buffon sử dụng thuật ngữ "thoái hóa" thay vì "tiến hóa"để chỉ một quá trình tự nhiên nằm ngoài quá trình sinh sản thông thường, dẫn đến sự thay đổi cho một loài. Thuật ngữ này không có ý nghĩa tiêu cực vào thời điểm đó.

Lúc bấy giờ, mặc dù ông Buffon chưa thực sự giải thích được quá trình chuyển biến của loài diễn ra như thế nào (sau này Darwin đã đưa ra lý thuyết về chọn lọc tự nhiên để làm sáng tỏ vấn đề này), nhưng ông vẫn khẳng định về việc loài mới tồn tại và thay đổi theo thời gian, trong khi một số loài chắc chắn tuyệt chủng.

Ông Buffon thậm chí còn cảnh báo về tác động của biến đổi khí hậu do con người gây ra với thông điệp: thiên nhiên không thể bị chinh phục và con người là một phần của tự nhiên.

Tác giả Jason Roberts đánh giá rằng những quan điểm của Bá tước Buffon cực kỳ cấp tiến, nhưng xã hội bấy giờ không sẵn sàng tiếp nhận ý tưởng của ông. Do vậy, Bá tước Buffon thường đưa ra các tuyên bố "nửa thật nửa đùa" như: "Để các loài thay đổi, chúng ta phải tưởng tượng trái đất trải qua hàng trăm năm tuổi". Tuy nhiên, sau đó ông lại đùa rằng: "Nhưng tất nhiên, đó là sự suy đoán buồn cười. Kinh thánh phổ biến với chúng ta điều ngược lại".

Sau này, vì làn sóng chỉ trích gay gắt, ông Buffon đã viết tuyên bố công khai từ bỏ tất cả những gì mình đã viết và ông cũng bị buộc tội dị giáo. Ông Jason Roberts hy vọng quyển sách Every Living Thing sắp phát hành sẽ giúp lấy lại vị trí xứng đáng của Georges-Louis Leclerc hay Bá tước Buffon trong lịch sử.

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.