Chuyện của những hạt bàng Côn Đảo

Tuổi thơ tôi từng có những ngày tha thẩn trưa nắng tìm hạt bàng tươi rơi rụng rồi lấy đá đập ra ăn nhân bên trong. Giờ, trên tay có hẳn một hộp hạt bàng từ Côn Đảo, gửi kèm những câu chuyện kể về vùng đất thiêng hào hùng và lãng mạn…

Hạt bàng phơi trên vỉa hè ở Côn Đảo

Côn Đảo là vùng đất có nhiều cây bàng nhất mà tôi từng biết. Bàng ở đây hiển hiện mọi nơi. Những cây bàng cổ thụ gốc to hai người ôm không xuể ở đường phố cổ Lê Duẩn, có tán bàng trầm tư một góc nhà tù, có dãy bàn uốn lượn trên đường nhìn ra biển, có chỏm bàng mới nhú vắt vẻo như thách thức nắng mưa bên một hốc đá trên đường đèo ra sân bay…

Đêm đến, những tán bàng là nơi trú ngụ của bầy dơi ở đảo. Hạt bàng là thức ăn dồi dào, bổ dưỡng cho chúng. Nhiều người dân ở đây có thêm công việc nhặt hạt bàng bán cho các đầu mối thu gom. Đến mùa, những bao hạt bàng được trải rộng trên vỉa hè, dọc các lối đi. Hạt bàng nghiễm nhiên trở thành một đặc sản riêng có ở vùng đất này.

Chị Bích Ngọc, chủ một cơ sở làm hạt bàng ở Côn Đảo cho biết, hạt bàng mua về phải phơi đến mấy nắng, cho tới khi hạt thật khô rồi mới đem đi chế biến. Các công đoạn làm nên món ăn nhâm nhi đặc sản này không phức tạp nhưng đòi hỏi phải làm thật cẩn thận.

Sau khi hạt bàng đã khô hẳn, người làm mới dùng dao chặt đôi hạt ra để lấy nhân bên trong. Phần dao chặt xuống hạt bàng không được mạnh quá vì dễ làm đứt đôi phần nhân nhỏ bên trong. Từng hạt, từng hạt được lấy ra theo phương thức thủ công như thế.

Nhân hạt bàng được đem đi rang trên bếp theo từng loại; hạt bàng rang muối hầm, hạt bàng ngào đường và gừng... Món hạt bàng rang muối khá đơn giản. Quan trọng ở công đoạn thêm lượng muối sao cho vừa phải để không nhạt quá hay mặn quá. Hạt bàng ngào đường có chút công phu hơn với nước, đường, gừng xắt sợt nhỏ. Người làm phải thật nhanh tay để đám nhân hạt không bị dính cục lại với nhau, đường rải đều lên từng hạt, khi làm xong, mớ đường phải được bọc quanh hạt một lớp mỏng thì mới đạt.

Hạt bàng Côn Đảo đến mùa thường mập, chắc, ăn có vị beo béo rất dễ chịu. Nó không chỉ là món quà vặt đáng yêu từ đảo mà còn là món ăn gợi nhớ tuổi thơ. Một người dân xứ Côn Đảo từng nói với tôi, mỗi lần cho hạt bàng vào vốc tay rồi xay đều trong miệng là lại rưng rưng hoài nhớ. Nhớ một vùng đất thiêng liêng, xinh đẹp, nhớ một tuổi thơ dữ dội và êm đềm, nhớ những mặn mòi mà vùng đất giữa biển này từng này góp nhặt trong từng hạt bàng óng ánh…

Hạt bàng được phơi trên vỉa hè ở Côn Đảo

Công đoạn sơ chế, lấy nhân trong hạt bàng đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo của người làm

Những bao hạt bàng trữ tại nhà một cơ sở làm món đặc sản Côn Đảo

Rang hạt bàng với muối và đường

Hạt bàng thành phẩm, ngon mắt và ngon miệng kiểu ăn nhâm nhi

Những tán bàng Côn Đảo hướng ra biển, vừa cho bóng mát lại vừa góp phần cung cấp phần hạt bổ dưỡng và ngon lành