Câu chuyện “ở trọ” trong những ngôi nhà bạc tỉ phản ánh tình trạng nhiều chủ đầu tư các khu đô thị mới chỉ lo làm nhà, bán thu tiền mà “quên” nghĩa vụ làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà (GCN) cho người mua là dẫn chứng về những hệ lụy từ một thị trường bất động sản nhiều khiếm khuyết.
Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên - Môi trường, từ năm 2001 đến nay, riêng Hà Nội và TP.HCM đã phát triển 952 dự án nhà ở, với tổng số căn hộ chung cư và nhà liền kề được duyệt khoảng 330.000 căn (Hà Nội 183.000 căn, TP.HCM 150.000 căn). Nhưng cả hai thành phố mới cấp được GCN cho 64.400 căn, đạt 19,3%.
Ai cũng hiểu rằng, chúng ta mua một ngôi nhà và chỉ được thực hiện đầy đủ quyền năng chủ sở hữu ngôi nhà đó (mua, bán, tặng, cho, thừa kế, thế chấp…) khi được cấp GCN. Việc chậm có GCN chắc chắn đã khiến người mua nhà thiệt hại không ít.
Cũng theo báo cáo này, trong số 19 dự án được kiểm tra thì hết 13 dự án lỗi chậm cấp GCN thuộc về chủ đầu tư. Phát hiện lỗi chậm do các cơ quan chính quyền ở 10 dự án. Các dạng thức vi phạm của chủ đầu tư thì đủ cả, từ vi phạm pháp luật về xây dựng (xây không đúng số tầng, số căn được duyệt, phân chia diện tích lô không đúng quy hoạch, tùy tiện chuyển đổi mục đích, thay đổi công năng…), đến các sai phạm về thủ tục pháp lý, trách nhiệm tài chính…
Khuyết điểm trực tiếp là do chủ đầu tư không tuân thủ luật pháp, thiếu tôn trọng khách hàng thì đúng rồi, nhưng điều này cũng một lần nữa tố cáo tình trạng cấp phép phát triển dự án bất động sản quá nóng trong một thời gian dài mà thiếu sự kiểm tra, kiểm soát.
Theo Nghị quyết của Quốc hội, sẽ phải hoàn thành việc cấp GCN vào năm 2015. Nhưng hiện tại cả Hà Nội và TP.HCM cũng chưa có biện pháp thuyết phục lắm trong việc xử lý tình trạng chây ỳ tại các khu đô thị mới. Trong khi, ngoại trừ một số chủ đầu tư có uy tín tích cực tháo gỡ để cấp GCN cho người mua nhà, hầu hết còn lại thờ ơ với việc này sau khi đã bán nhà và thu tiền.
Giải quyết việc này là trách nhiệm của quản lý nhà nước và đó không chỉ là chuyện giải tỏa bức xúc của mấy trăm nghìn người mua căn hộ mà chính là để lấp đầy những kẽ hở của thị trường bất động sản. Chính quyền cần có những biện pháp rất mạnh buộc chủ đầu tư phải khắc phục sai phạm, chẳng hạn như có thể đình chỉ không cấp phép đầu tư, không giao đất, cho thuê đất mới ở địa phương đối với các chủ đầu tư vi phạm, cho đến khi khắc phục xong để cấp GCN cho người mua nhà.
Một nguyên tắc có thể giúp giải quyết việc này nhanh chóng, đó là người dân đã mua nhà trong các dự án được “đóng dấu” bởi chính quyền, thì không thể bắt họ chịu trách nhiệm và bị thiệt hại vì những sai phạm của chủ đầu tư và sự buông lỏng của chính quyền gây ra.
An Nguyên
Bình luận