Avatar - ảnh đại diện trên Facebook có nguồn gốc từ đâu?

Vương Trung Hiếu
Vương Trung Hiếu
03/09/2021 14:00 GMT+7

Mọi người thường hiểu đơn giản: avatar là một từ tiếng Anh, có nghĩa là ảnh đại diện (trên Facebook chẳng hạn), nhưng nhiều lúc cũng hơi... tò mò, không biết nguồn gốc có từ đâu?

Được biết, avatar là từ vay mượn từ chữ अवतार (avtār) trong tiếng Hindi hoặc اوتار‏ (avatār) trong ngôn ngữ Urdu, song cả hai từ này lại có nguồn gốc từ chữ अवतार (avatāra) trong tiếng Sanskrit.
अवतार (avatāra) là một khái niệm trong Ấn Độ giáo, có nghĩa là sự hạ thế, sự nhập thể hay sự xuất hiện của bất kỳ vị thần nào trên trái đất, ý nói đến vật chất hoặc hình tượng con người do thánh thần hóa thân trong thời gian nào đó.

Danh từ đặc biệt trong kinh văn Hindu cổ đại 

Từ avatar xuất hiện trong văn chương hậu Vệ Đà (post-Vedic literature) và là một danh từ đặc biệt trong kinh văn Hindu cổ đại sau thế kỷ thứ 6. Chúng ta biết rằng cả thần Krishna và thần Rama đều là hiện thân của thần Vishnu trong đạo Hindu - trong khi đó Vishnu cũng đã nhiều lần thể hiện mình là avatar khác nữa.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng avatar không phải là thuật ngữ chỉ sử dụng cho đạo Hindu. Từ này còn được tìm thấy trong thuyết Trikaya của Phật giáo Đại Thừa, những mô tả của Đạt Lai Lạt Ma trong Phật giáo Tây Tạng và nhiều nền văn hóa cổ đại.

Thần Vishnu có khoảng 24 avatar trong bộ sách Dasam Granth

Ảnh: Wikipedia

Avatar có nhiều loại. Trong Sikh giáo (Sikhism), thần Vishnu có khoảng 24 avatar trong bộ sách Dasam Granth (दसम ग्रंथ); trong Thấp bà giáo (Shaivism) thì thần Shiva có khoảng 28 avatar; riêng trong phái Shaktism của Ấn Độ giáo thì nữ thần Devi cũng có ít nhất khoảng 4 avatar (Durga, Kali, Sita và Parvati)….
Trong cách sử dụng thông tục, thuật ngữ avatar còn có nghĩa là một hình ảnh thu nhỏ hoặc một từ tôn kính dành cho bất kỳ con người phi thường nào được tôn kính vì ý tưởng của họ. Trong một số ngữ cảnh, avatar có nghĩa là địa điểm của cuộc hành hương thiêng liêng hay đơn giản chỉ là sự đạt được mục đích sau nhiều cố gắng.
Khái niệm avatar xuất hiện trong tiếng Anh từ năm 1784, đến năm 1815 thì chữ này có ý nghĩa là hiện thân của cái gì đó trừu tượng, còn được gọi là hóa thân. Tuy nhiên, việc dịch từ avatar là hóa thân không được nhiều nhà thần học Cơ đốc giáo đồng thuận vì cho rằng hóa thân là bằng chứng bằng xương bằng thịt và không hoàn hảo, trong khi đó avatar là thần thoại và hoàn hảo.

Avatar có nguồn gốc từ chữ अवतार (avatāra), xuất hiện trong văn chương hậu Vệ Đà

Ảnh: wbpscupsc.com

Bản thảo đầu tiên của Dasam Granth đầu thế kỷ 19 (Thư viện Anh)

Ảnh: Wikipedia

Nhìn chung, suốt thập niên 1980, thuật ngữ avatar thường được sử dụng trong các video game, ví dụ như của Lucasfilm Games (LucasArts ngày nay) hay của Chip Morningstar và Randy Farmer... Đến năm 1992 thì thuật ngữ này đã trở nên phổ biến qua Snow Crash, một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của nhà văn Mỹ Neal Stephenson.
Hiện nay, avatar được hiểu tùy theo ngữ cảnh, song nhìn chung có các nghĩa chính: thiên thần giáng thế hay sự nhập thể của một vị thần trong đạo Hindu hay tôn giáo nào đó; hiện thân vật lý của một ý tưởng, một khái niệm hay một nhân cách. Trong lĩnh vực máy tính và video game thì avatar có nghĩa là sự đại diện kỹ thuật số của một người, có thể mang bất kỳ hình thức nào. Ví dụ: 3D, hoạt hình, ảnh chụp, hình phác họa của một người, đôi khi sử dụng trong phòng chat ảo hay trong thế giới ảo.
Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.